Ροή
Σημαντική… ευρωπαϊκή χρηματοδοτική συμβολή, μέσω της ΕΤΕπ, έχουν εξασφαλίσει οι ιδιώτες ανάδοχοι σε διαγωνισμούς για 3 + 1 κτηριακά ΣΔΙΤ, συνολικού ύψους σχεδόν μισού δισεκατομμυρίου ευρώ, που σχετίζονται με την κατασκευή αντίστοιχων φοιτητικών εστιών σε περιοχές της Ελλάδας. Τα έργα αφορούν στη μελέτη, χρηματοδότηση, κατασκευή και τεχνική διαχείριση φοιτητικών και άλλων κτιριακών εγκαταστάσεων, συμπεριλαμβανομένων εργαστηρίων έρευνας και ανάπτυξης, για ελληνικά πανεπιστήμια.
Συγκεκριμένα, πρόκειται για τις εγκαταστάσεις φοιτητικών εστιών του Πανεπιστημίου Κρήτης, τις εγκαταστάσεις φοιτητικών εστιών, εκπαιδευτικών, ερευνητικών και άλλων υποδομών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης αλλά και τις εγκαταστάσεις φοιτητικών εστιών και άλλων εκπαιδευτικών και ερευνητικών εγκαταστάσεων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, σε Βόλο και Λαμία.
Χτες με κοινή ανακοίνωσή τους, τα υπουργείων Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Παιδείας και Θρησκευμάτων ανέφεραν ότι η ΕΤΕπ ενέκρινε την πρόταση χρηματοδότησης έργων ύψους 190 εκατ. ευρώ, που προωθούνται με Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), κάνοντας λόγο στα παραπάνω έργα, τα οποία εντάσσονται σε ένα ευρύτερο πλέγμα προγραμμάτων ΣΔΙΤ για την πολύπλευρη αναβάθμιση ελληνικών Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων, συνολικού προϋπολογισμού 445 εκατ. ευρώ, το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη.
Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, στο «πακέτο» των προωθούμενων projects ανήκει και ένα ακόμα έργο ΣΔΙΤ που σχετίζεται με φοιτητικές εστίες. Ο λόγος για το έργο της κατασκευής φοιτητικών κατοικιών που προωθείται από το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, ύψους 70 εκατ. ευρώ περίπου, με τις αρχικές διαδικασίες (από πλευράς Πανεπιστημίου, με αναζήτηση συμβούλων) να έχει εκκινήσει από πέρυσι ενώ εκτιμάται ότι σύντομα, ίσως και μέσα στις επόμενες ημέρες, θα δοθεί το «πράσινο φως» στο νέο ΣΔΙΤ.
Να αναφέρουμε πάντως ότι το βράδυ της Τρίτης ο Διοικητής του Ταμείου Ανάκαμψης και μέλος του Δ.Σ. της ΕΤΕπ, Νίκος Μαντζούφας, σε ανάρτησή του στα social media είχε αναφέρει ότι «στο Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων εγκρίναμε χρηματοδοτήσεις έργων 3,2 δις. Στα έργα περιλαμβάνεται και η έγκριση για δυνητική χρηματοδότηση των αναδόχων των έργων ΣΔΙΤ των Πανεπιστημίων Κρήτης - Θεσσαλίας – Δημοκρίτειου Θράκης. Έργα τα οποία έχουν εγκριθεί ως ΣΔΙΤ υπό την προηγούμενη ιδιότητά μου ως ΓΓ ΣΔΙΤ. Δίπλα χαρούμενος που ως μέλος πλέον του ΔΣ της ΕΤΕπ τα έργα εγκρίθηκαν από την ΕΤΕπ και οδεύουν πλέον στην τελική φάση επιλογής αναδόχων».
Μένει να φανεί αν η χρηματοδότηση της ΕΤΕπ σχετίζεται με τους διαγωνισμούς εξαρχής ή κατευθείαν στους ιδιώτες φορείς, δηλαδή τις κατασκευαστικές εταιρείες που θα ανακηρυχθούν ανάδοχοι.
Η ΕΤΕπ συνεδρίασε στις αρχές Φεβρουαρίου προκειμένου να εγκρίνει (στις 02/02/2022) τη χρηματοδότηση σε ένα ευρύτερο «πακέτο» έργων, ανάμεσα στα οποία και οι 3 φοιτητικές εστίες σε Θεσσαλία, Κρήτη και Θράκη.
Όσον αφορά στο έργο της Θράκης (Δημοκρίτειο), πρόκειται για project συνολικού προϋπολογισμού περίπου 107 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) το οποίο θα παρέχει τη δυνατότητα στο Πανεπιστήμιο να δημιουργήσει ένα σύνθετο οικοδομικό συγκρότημα που θα αναμορφώσει σημαντικά τις τρεις Πανεπιστημιουπόλεις (Αλεξανδρούπολη, Κομοτηνή, Ξάνθη). Ως κομμάτι του Στρατηγικού Σχεδιασμού του Δ.Π.Θ. το έργο αυτό θα αποτελέσει βασικό πυλώνα ανάπτυξης, ο οποίος καθιστά διαθέσιμες υποδομές και υπηρεσίες υψηλής ποιότητας και αλλά και εξειδίκευσης στους τομείς της Φοιτητικής Μέριμνας (φοιτητικές εστίες και χώροι σίτισης), της Εκπαίδευσης και της Έρευνας. Η διαμόρφωση και η λειτουργία των νέων κτηριακών συγκροτημάτων εντός των χώρων του Ιδρύματος θα αναβαθμίσει την ποιότητα ζωής και τις συνθήκες εργασίας τόσο των φοιτητών όσο και των υπόλοιπων μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας στην ακριτική Θράκη. Τον διαγωνισμό διεκδικούν οι ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ, ΕΝΩΣΗ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ.-Α.Τ.Ε.Σ.Ε., ΑΒΑΞ, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και INTRAKAT. Για το ΣΔΙΤ του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης εκτιμάται ότι θα υπάρξει ανάδοχος εντός του 2022, ενώ βρίσκεται στη φάση του ανταγωνιστικού διαλόγου.
Ο διαγωνισμός του Πανεπιστημίου Κρήτης, προϋπολογισμού περίπου 207 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), είναι ο μεγαλύτερος από τους τρεις και στη δεύτερη φάση είχαν προκριθεί οι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις, ΑΒΑΞ, Archirodon, Intrakat και η κοινοπραξία Μυτιληναίος – ΑΤΕΣΕ. Ο ανάδοχος θα αναλάβει, μεταξύ άλλων, τη μελέτη, κατασκευή και 30ετή εκμετάλλευση συγκροτημάτων 3.000 κλινών για φοιτητές (2.000 στην Πανεπιστημιούπολη Γάλλου στο Ρέθυμνο και 1.000 στο Ηράκλειο) του Πανεπιστημίου Κρήτης. Η διαδικασία βρίσκεται στη φάση του ανταγωνιστικού διαλόγου η οποία προβλέπεται ότι θα ολοκληρωθεί άμεσα. Θα ακολουθήσει η επόμενη φάση του έργου, πιθανότατα τέλος Μαρτίου, ώστε ο ανάδοχος να ανακηρυχθεί τον Ιούνιο. Στο έργο θα γίνει μια μικρή αλλαγή όσο αφορά το αμφιθέατρο (θα κατασκευαστεί νέο).
Στον διαγωνισμό για το ΣΔΙΤ κατασκευής φοιτητικών εστιών και άλλων πανεπιστημιακών εγκαταστάσεων σε Βόλο και Λαμία του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, προϋπολογισμού 91,5 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), ο ανάδοχος θα αναλάβει όχι μόνο την κατασκευή φοιτητικών εστιών στη Λαμία καθώς και άλλες εκπαιδευτικές / ερευνητικές υποδομές. Θα αναλάβει και τα έργα αστικής ανάπλασης και αξιοποίησης τού βιομηχανικού ακινήτου της βαμβακουργίας στη Νέα Ιωνία Βόλου, για τη δημιουργία φοιτητικών εστιών, εκπαιδευτικών και ερευνητικών εγκαταστάσεων, και κοινωνικών υποδομών. Προβλέπεται, επίσης, η κατασκευή φοιτητικών εστιών, και εκπαιδευτικών και ερευνητικών υποδομών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στη Λαμία. Στη Β` φάση έχουν περάσει οι ΑΒΑΞ, ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Intrakat, Μυτιληναίος – ΑΤΕΣΕ και εκτιμάται ότι θα ξεκινήσει άμεσα η διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου. Όπως αναφέρουν σχετικές πληροφορίες, το ΣΔΙΤ αυτό έχει καθυστερήσει πολύ περισσότερο από τα υπόλοιπα γιατί το Δημοκρίτειο δεν είχε τους πόρους για να προσλάβει τους αναγκαίους συμβούλους (νομικό οικονομικό και τεχνικό). Εν τέλει η γενική γραμματεία ΣΔΙΤ σε συνεργασία με την EBRD ανέθεσε σε κοινοπραξία συμβούλων την ωρίμανση του έργου και αναμένεται να ξεκινήσει άμεσα η διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου. Πάντως, η φάση της κατάθεσης των προσφορών αναμένεται, στο αισιόδοξο σενάριο, σε περίπου πέντε μήνες.
Όπως αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στην αιτιολόγηση της ΕΤΕπ, «το έργο περιλαμβάνει τον σχεδιασμό, την κατασκευή, τη χρηματοδότηση και τη λειτουργία φοιτητικών καταλυμάτων και άλλων εγκαταστάσεων (συμπεριλαμβανομένων εργαστηρίων έρευνας και ανάπτυξης) για ελληνικά πανεπιστήμια χρησιμοποιώντας μοντέλο ΣΔΙΤ. Το έργο στοχεύει να αντιμετωπίσει μια οξεία έλλειψη φοιτητικής στέγης, η οποία αποτελεί εμπόδιο για την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση για νέους με μειονεκτικά κοινωνικοοικονομικά υπόβαθρα και ανταγωνιστικό μειονέκτημα για τα ενδιαφερόμενα πανεπιστήμια, σε σύγκριση με τα πανεπιστήμια σε περιοχές όπου η στέγαση είναι πιο εύκολα διαθέσιμη. Το έργο στοχεύει επίσης στη δημιουργία σύγχρονων χώρων διδασκαλίας και μάθησης ώστε να δώσει ευκαιρίες σε περισσότερους φοιτητές να έχουν πρόσβαση σε ποιοτική τριτοβάθμια εκπαίδευση, να αναπτύξουν τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους και να αυξήσουν τα εκπαιδευτικά τους αποτελέσματα».
Στην απόφαση της ΕΤΕπ γίνονται επίσης αναφορές για νέα κτίρια, τα οποία θα συμμορφώνονται με την ευρωπαϊκές οδηγίες για την ενεργειακή απόδοση, ότι το έργο βρίσκεται σε λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές όπως ορίζονται από την πολιτική συνοχής της ΕΕ, ως εκ τούτου, αναμένεται να υποστηρίξει την ενίσχυση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής της ΕΕ, ότι αφορά σε επενδύσεις στην προσβασιμότητα και την ποιότητα των πανεπιστημίων που βρίσκονται εκτός των οικονομικών, πληθυσμιακών και εκπαιδευτικών κόμβων της Ελλάδας (της Αττικής και της Κεντρικής Μακεδονίας), συμβάλλοντας έτσι στην πιο ισορροπημένη εδαφική ανάπτυξη, εξουδετερώνοντας την υπερβολική συγκέντρωση, ενισχύοντας τους δευτερεύοντες πόλους ανάπτυξης και μειώνοντας τις ανισότητες μεταξύ των ανθρώπων και μεταξύ μέρη. Επιπλέον, η πρόσθετη φοιτητική στέγαση αναμένεται να προσφέρει χαμηλότερο κόστος διαμονής, δίνοντας τη δυνατότητα σε φοιτητές από οικογένειες χαμηλότερου εισοδήματος να έχουν πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, μειώνοντας το κόστος διαβίωσης για ορισμένους φοιτητές σε αυτές τις τοποθεσίες.
Τα έργα ΣΔΙΤ για την κατασκευή φοιτητικών εστιών, έχουν βρεθεί στο επίκεντρο ως λύση για το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα στη φοιτητική στέγη, ενώ εκτιμάται ότι θα προσφέρουν εκατοντάδες θέσεις απασχόλησης κατά την τριετή περίοδο κατασκευής τους και θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών και οικονομιών.
Όπως σημειώνονταν χτες σε κοινή ανακοίνωση των υπουργείων Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Παιδείας και Θρησκευμάτων για τα ΣΔΙΤ αυτά projects, «η υλοποίησή τους αναμένεται να έχει πολλά, σημαντικά και πολυεπίπεδα οφέλη, τόσο για τις τοπικές κοινωνίες όσο και για το σύνολο της χώρας. Μέσω αυτών, ενισχύεται η φοιτητική στέγη, διευκολύνεται η προσβασιμότητα στις σπουδές και αναβαθμίζεται περαιτέρω η ποιότητα των Πανεπιστημίων που βρίσκονται εκτός των μεγάλων οικονομικών και πληθυσμιακών κόμβων της Ελλάδας, δηλαδή της Αττικής και της Κεντρικής Μακεδονίας.
Οι νέοι, σύγχρονοι χώροι διδασκαλίας και μάθησης που θα δημιουργηθούν, αφενός θα παρέχουν τη δυνατότητα σε φοιτητές από οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα να αποκτήσουν πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, μειώνοντας σημαντικά το κόστος διαβίωσης στις εν λόγω περιοχές, αφετέρου θα βελτιώσουν την ποιότητα της παρεχόμενης τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Περιφέρεια, αυξάνοντας συνολικά τις προοπτικές απασχόλησης. Πρόκειται, συνεπώς, για έργα που συμβάλλουν στη μείωση της υπερσυγκέντρωσης πληθυσμού και δραστηριοτήτων στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα, ενισχύουν την περιφερειακή ανάπτυξη και μειώνουν τις κοινωνικές ανισότητες, βοηθώντας στην προώθηση μιας ισορροπημένης οικονομικής, κοινωνικής και χωρικής ανάπτυξης».
Αξίζει να σημειώσουμε ότι το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουν καταγραφεί επενδύσεις στον τομέα της φοιτητικής κατοικίας και από ιδιώτες, όπως για παράδειγμα ΑΕΕΑΠ, με την Premia Properties να έχει ήδη ανακοινώσει deals στον τομέα αυτό. Στα τέλη του 2021 η εισηγμένη ανακοίνωσε την υπογραφή προσυμφώνου για την απόκτηση δύο αυτοτελών ακινήτων και του δικαιώματος μακροχρόνιας εκμετάλλευσης ενός τρίτου. Τα ακίνητα λειτουργούν ως φοιτητικές εστίες, βρίσκονται σε Αθήνα, Πάτρα και Θεσσαλονίκη, είναι συνολικού εμβαδού 7.764 τ.μ. και αποτελούνται συνολικά από 153 εξυπηρετούμενα διαμερίσματα (serviced apartments). Το ακίνητο στη Θεσσαλονίκη (επί της οδού Βαλαωρίτου 10) αποτελείται από 85 διαμερίσματα, στην Πάτρα (κέντρο της πόλης) αποτελείται από 49 διαμερίσματα και στην Αθήνα (Κυψέλη) από 19 διαμερίσματα. Τα συνολικά ετήσια μισθωτικά έσοδα προβλέπεται να ανέλθουν σε €640 χιλ., με υπογεγραμμένες μισθώσεις διάρκειας 20 ετών.
Το φαινόμενο αυτό είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο στην Ευρώπη. Μάλιστα, ο κ. Κωνσταντίνος Μαρκάζος, Διευθύνων Σύμβουλος της Premia Properties, δήλωνε, μεταξύ άλλων, ότι «το όραμά μας είναι η ανάπτυξη και λειτουργία στην Ελλάδα φοιτητικών κατοικιών αντάξιων με αυτές που λειτουργούν με επιτυχία σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, παρέχοντας υψηλής ποιότητας υπηρεσίες στέγασης στους φοιτητές της χώρας».
Προ ημερών, σε διεθνή μέσα ενημέρωσης κυκλοφορούσε η είδηση ότι η Cain International (ιδιωτική εταιρεία επενδύσεων σε ακίνητα που δραστηριοποιείται στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, από το 2014 έχει επενδύσει πάνω από 6 δισ. δολάρια σε real estate debt and equity) δημιούργησε μια νέα κοινοπραξία με την Fusion Students, κορυφαία εταιρεία ανάπτυξης φοιτητικών εστιών, για να επενδύσουν στο Purpose Built Student Accommodation (PBSA) σε δημοφιλείς πανεπιστημιουπόλεις του Ηνωμένου Βασιλείου. Οι εταίροι της κοινοπραξίας έχουν ήδη περιουσιακά στοιχεία σε Πόρτσμουθ, Λίβερπουλ, Μάντσεστερ, Νότιγχαμ, Μπέρμιγχαμ και Λονδίνο συνολικής δυναμικότητας άνω των 3.000 κλινών και σχεδιάζουν να δημιουργήσουν ένα χαρτοφυλάκιο αξίας περίπου €1,8 δισ. (1,5 δισ. £) που θα περιλαμβάνει 7.500 έως 10.000 κλίνες.
