Σε νέα εποχή, ανόδου των επιτοκιακών εσόδων που αποτελούν το βασικό έσοδο και κρίσιμο παράγοντα της κερδοφορίας τους, μπαίνουν οι τράπεζες. Ήδη οι τέσσερις ελληνικές συστημικές τράπεζες καταγράφουν κέρδη περί τα 100 εκατ. ευρώ λόγω της ανόδου στην καμπύλη επιτοκίων το τελευταίο διάστημα εν αναμονή της εισόδου σε ανοδικό κύκλο επιτοκίων από την ΕΚΤ.
Το περιβάλλον που διαμορφώνεται για τη σύσφιξη της χαλαρής νομισματικής πολιτικής η οποία οδήγησε στα αρνητικά επιτόκια και περιόρισε ασφυκτικά τα περιθώρια κέρδους των τραπεζών, διαμορφώνει για τις τράπεζες νέες, ευνοϊκές συνθήκες για την κερδοφορία τους, βγάζοντας σταδιακά από το προσκήνιο τις ανησυχίες από την παρατεταμένη συρρίκνωση των επιτοκιακών εσόδων των προηγούμενων ετών. Η προοπτική για αύξηση επιτοκιακών εσόδων και κερδών αποτυπώνεται στο «rotation» των επενδυτών από τις λεγόμενες μετοχές «growth», δηλ. μετοχές εταιρειών με πλεονέκτημα τα περιθώρια ανάπτυξής τους, όπως είναι οι μετοχές του τεχνολογικού κλάδου, σε μετοχές «value», δηλ. μετοχές με εσωτερική αξία όπως είναι οι μετοχές των τραπεζών.
Στο πλαίσιο αυτό, ο τραπεζικός κλάδος έχει επανέλθει ζωηρά στις προτιμήσεις των επενδυτών, με τις μετοχές τους να καταγράφουν θεαματική άνοδο (ο ευρωπαϊκός τραπεζικός δείκτης καταγράφει άνοδο 14% από τις αρχές του έτους). Ενδεικτικά, από τις μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες, η Intesa σημειώνει άνοδο 24%, η Deutsche Bank 30%, η Societe Generale 19%, η Unicredit 13%, τράπεζες της λεγόμενης περιφέρειας όπως η πορτογαλική BCP 37%, οι ισπανικές Caixa και Sabadell 40% και 55% αντίστοιχα, η Bank of Ireland 37%, ενώ για τις τέσσερις ελληνικές συστημικές τράπεζες η άνοδος από την αρχή του έτους είναι 32% για την Alpha Bank, 29% για την Τράπεζα Πειραιώς, 24% για τη Eurobank και 23% για την Εθνική.
Το γεγονός ότι και η ΕΚΤ δια στόματος της Κριστίν Λαγκάρντ έχει δώσει το μήνυμα για απομάκρυνση από το περιβάλλον των αρνητικών επιτοκίων, θα οδηγήσει σε άνοδο των μακροπρόθεσμων επιτοκίων και σε εξομάλυνση της επιτοκιακής καμπύλης, δηλ. σε επιτόκια που γίνονται υψηλότερα στις πιο μακρινές διάρκειες και είναι χαμηλότερα στις κοντινές. Αυτό θα είναι θετικό για το spread καταθέσεων – δανείων των τραπεζών, το οποίο ευημερεί όσο τα επιτόκια για κοντινές διάρκειες είναι χαμηλά (γιατί με αυτά τα επιτόκια τιμολογούνται οι καταθέσεις) και αντίστοιχα, όσο τα επιτόκια για τις μακροπρόθεσμες διάρκειες είναι υψηλότερα (γιατί με αυτά τα επιτόκια τιμολογούνται τα δάνεια).
Όπως σημειώνουν αρμόδια τραπεζικά στελέχη στο insider.gr, για μια κίνηση 50 πόντων στην καμπύλη των επιτοκίων, το καθαρό επιτοκιακό έσοδο των τραπεζών ενισχύεται κατά 2% - 3%. Με τις τέσσερις ελληνικές συστημικές τράπεζες να έχουν καθαρά επιτοκιακά έσοδα περί το 1,5 δις. ευρώ, η αύξηση αυτή μεταφράζεται σε άμεσα κέρδη 20 – 30 εκατ. ευρώ για την καθεμία.
Σημειώνεται ότι η κίνηση των 50 πόντων στην καμπύλη των επιτοκίων έχει ήδη πραγματοποιηθεί, αφού με το διαφαινόμενο τέλος της εποχής των αρνητικών επιτοκίων (σ.σ. η προθεσμιακή αγορά τιμολογεί σχεδόν δύο αυξήσεις των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ εντός του 2022, με σωρευτική αύξηση κατά 0,45 ποσοστιαίες μονάδες), τα swaps του ευρώ για διάρκεια 2 ετών έχουν ενισχυθεί κατά 43 πόντους από το τέλος του 2021 (ήταν στο -0,30% και τώρα στο 0,13%), για διάρκεια 3ετίας κατά 50 πόντους (από το -0,15% στο 0,35%) και για διάρκεια 5ετίας κατά 55 πόντους (από το 0 στο 0,55%).
Η άνοδος των επιτοκιακών εσόδων για τις ελληνικές τράπεζες, πάντως, δεν πρόκειται να αποδώσει σε όλη την δυναμική της το 2022, λόγω των συνεχιζόμενων πωλήσεων κόκκινων δανείων με την οποία θα ολοκληρωθεί η «εκκαθάριση» των ισολογισμών και θα επιτευχθεί ο μονοψήφιος δείκτης NPE. Τραπεζίτες και αναλυτές ανέμεναν για φέτος χαμηλότερα επιτοκιακά έσοδα από αυτά του 2021, λόγω της περαιτέρω μείωσης των δανειακών χαρτοφυλακίων με την έξοδο κόκκινων δανείων που θα βγουν εκτός ισολογισμών. Επομένως, στις τράπεζες μένουν λιγότερα δάνεια τα οποία μπορούν να τοκίσουν και να υπολογίσουν σε επιτοκιακά έσοδα.
Από την άλλη πλευρά, η προοπτική περισσότερων νέων χορηγήσεων από τις τράπεζες, λειτουργεί αντισταθμιστικά. Οι τράπεζες βρίσκονται σε μία φάση πιστωτικής επέκτασης και τα νέα δάνεια θα δοθούν με υψηλότερο επιτοκιακό spread όταν η ΕΚΤ ανεβάσει τα επιτόκια. Η άνοδος αυτή αναμένεται να σταματήσει τις πιέσεις και τον ανταγωνισμό μέχρι εσχάτων που κυριάρχησε μεταξύ των τραπεζών για το ποια θα δώσει τα χαμηλότερα επιτόκια στους μεγάλους επιχειρηματικούς πελάτες.
