Σε μεγάλες αναπροσαρμογές ως προς τις αγορές των απαραίτητων για τη διαβίωσή τους αγαθών έχουν προχωρήσει τα ελληνικά νοικοκυριά, καθώς η πληθωριστική «θύελλα» που έχει ξεσηκωθεί, απειλεί να σαρώσει για τα καλά τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Την ώρα που ο πληθωρισμός τον Μάρτιο σκαρφάλωσε στα υψηλότερα επίπεδα σε διάστημα 27 ετών, φτάνοντας στο 8,9%, από 7,2% τον Φεβρουάριο, το κύμα ακρίβειας δεν λέει να… κατεβάσει ταχύτητα, ενώ ροκανίζει επικίνδυνα τα εισοδήματα.
Μπροστά σε αυτό το πληθωριστικό «τσουνάμι» και στη σκιά της γενικότερης αβεβαιότητας που γεννά ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι καταναλωτές μειώνουν τις αγορές τους στα απολύτως απαραίτητα, ψωνίζοντας μόνο ό,τι απαιτείται για να… γεμίσει το ψυγείο. Προμηθεύονται πλέον τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης, περιορίζοντας κάθε είδους πολυτέλεια και περιττό έξοδο, καθώς κανείς δεν μπορεί με βεβαιότητα να προβλέψει πότε θα ομαλοποιηθεί η κατάσταση.
Αγοράζουν βασικές κατηγορίες, γυρίζουν την πλάτη στις υποκατηγορίες
Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, ο Έλληνας καταναλωτής είναι πλέον πολύ μετρημένος όταν πηγαίνει στο σούπερ μάρκετ. Αγοράζει τις βασικές κατηγορίες αγαθών που χρειάζεται, χωρίς να δίνει σημασία στις υποκατηγορίες τους που μέχρι πρόσφατα - προ κύματος ακρίβειας - στήριζε σθεναρά.
Τι σημαίνει αυτό; Πώς θα αγοράσει ένα σαμπουάν αλλά όχι πλέον μια κρέμα μαλλιών, τα οποία μέχρι πρότινος ήταν το ένα αναπόσπαστο κομμάτι του άλλου. Θα αγοράσει ένα απορρυπαντικό ρούχων, αλλά όχι πια μαλακτικό για να το συνοδεύσει.
Με την τσέπη τους να υποφέρει, οι καταναλωτές αγοράζουν πλέον μικρότερες ποσότητες σε όλα τα προϊόντα, ακόμη και σε εκείνα που δεν γίνεται να μην προμηθευτούν. Όλες οι αγορές γίνονται με μέτρο και σε ελεγχόμενες ποσότητες. Ταυτόχρονα, οι καλά γνωρίζοντες τα του χώρου του οργανωμένου λιανεμπορίου εξηγούν πως πλέον οι Έλληνες δεν αγοράζουν εύκολα νέα προϊόντα που πρόσφατα έχουν κυκλοφορήσει στην αγορά για να μην οδηγηθεί σε σπατάλες. Αντιθέτως, μένουν πιστοί στα γνωστά του προϊόντα, αυτά που εμπιστεύονται χρόνια, χωρίς να έχουν ιδιαίτερη διάθεση για δοκιμές νέων προϊόντων.
Αυξάνει τα μερίδια αγοράς της η ιδιωτική ετικέτα
Την ίδια στιγμή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της πανελλαδικής έρευνας του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) 2021-2022, οι καταναλωτές στρέφονται ολοένα και περισσότερο στην αγορά προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας – τα οποία είναι παραδοσιακά πιο φθηνά από τα αντίστοιχα επώνυμα προϊόντα – προκειμένου να εξοικονομήσουν μερικά χρήματα. Πλέον, ένας στους δύο συμμετέχοντες στην έρευνα θεωρεί ότι τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας παρέχουν καλύτερη σχέση ποιότητας τιμής, έναντι ποσοστού 38% πέρυσι.
Η χαμηλότερη τιμή των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας γίνεται πιο «δελεαστική» για τους αγοραστές, ενώ το 2021 το ποσοστό των καταναλωτών που θεωρεί τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας φθηνότερα από τα επώνυμα ανέρχεται σε 65% και παραμένει αμετάβλητο σε σχέση με το 2020. Ίδια είναι η εικόνα και σε σχέση με την ελληνικότητα των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, με το ποσοστό των καταναλωτών που δηλώνουν ότι τα εν λόγω προϊόντα είναι πιο «ελληνικά» να αυξάνεται στο 49%, από 47% πέρυσι.
Άλλωστε το 2019-2020 αποτελούσε μια περίοδο κατά την οποία τα ποιοτικά κριτήρια κυριαρχούσαν στο σκεπτικό του κοινού. Ειδικότερα, το 2019 το 37% των αγοραστών δήλωναν ότι αγόραζαν με βασικό κριτήριο την ποιότητα έναντι 31% με βάση τη χρηματική δαπάνη. Δύο χρόνια μετά, η εικόνα έχει αναστραφεί, με το 39% να δηλώνει ότι αγοράζει με βάση τη χρηματική δαπάνη και το 29% με βάση τα ποιοτικά κριτήρια.
Όπως καταγράφεται στα στοιχεία των πωλήσεων από σούπερ μάρκετ τα οποία παρουσίασε η εταιρεία IRI στα τέλη Μαρτίου, τις πρώτες εννέα εβδομάδες του 2022, τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας έχουν αυξήσει τις πωλήσεις τους κατά 9,7%, ενώ οι συνολικές πωλήσεις των ταχυκίνητων προϊόντων σουπερμάρκετ είναι σταθερές με μεταβολή -0,1%. Φαίνεται δηλαδή ότι οι καταναλωτές προσπαθούν σε αυτή τη χρονική συγκυρία να στραφούν σε φθηνότερες επιλογές προϊόντων, οι οποίες μαζί με τις προσφορές και τις εκπτώσεις μπορούν να τους βοηθήσουν να διατηρήσουν σταθερό το επίπεδο «όγκου» αγορών με σταθερή δαπάνη. Οι κύριες κατηγορίες με αύξηση των πωλήσεων ιδιωτικής ετικέτας είναι τα ζυμαρικά, τα απορρυπαντικά, ο καφές, τα σοκολατοειδή και κάποια κατεψυγμένα είδη.
Σύμφωνα πάντα με το ΙΕΛΚΑ, το μέσο ετήσιο όφελος που είχαν τα ελληνικά νοικοκυριά το 2021 από τις προσφορές και τις προωθητικές ενέργειες στα σούπερ μάρκετ υπολογίζεται σε 370 ευρώ, ποσό μεγαλύτερο από τα προηγούμενα χρόνια (359 ευρώ το 2020). Συνολικά η μέση εξοικονόμηση ανά νοικοκυριό εκτιμάται σε περίπου 2.500 ευρώ για την τελευταία 8ετία, ενώ η σωρευτική αξία που έχει δοθεί σε 8 χρόνια ξεπερνά τα 10 δισ. ευρώ.
Συνολικά ένας στους δυο καταναλωτές εξοικονομεί τουλάχιστον 10% της αξίας των αγορών του, ενώ μόλις ένας στους δέκα δηλώνει ότι δεν εξοικονομεί τίποτα. Ακόμη, δύο στους τρεις δηλώνουν ότι εξοικονομούν τουλάχιστον 5% από τη συνολική αξία των αγορών τους.
Χαρακτηριστικό του βαθμού υιοθέτησης προσφορών από τον καταναλωτή είναι το γεγονός ότι το 44% του κοινού δηλώνει ότι προτιμάει περισσότερες προσφορές, παρά χαμηλές τιμές.
Με το βλέμμα στη Μεγάλη Εβδομάδα τα σούπερ μάρκετ
Η κίνηση στα σούπερ μάρκετ εξακολουθεί να είναι περιορισμένη, με παράγοντες της αγοράς να αναμένουν ουσιαστική αναθέρμανσή της τη Μεγάλη Εβδομάδα, όταν θα πρέπει να γίνουν τα ψώνια για το πασχαλινό τραπέζι.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας NielsenIQ, οι πιο πρόσφατοι μεγάλοι τζίροι στο οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων έγιναν την εβδομάδα πριν την Καθαρά Δευτέρα, με τον συνολικό τζίρο να είναι αυξημένος κατά 5,1% σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή εβδομάδα.
Άξιο σχολιασμού είναι το γεγονός ότι πολύ μεγάλη αύξηση στις πωλήσεις τους σε αξία παρουσίασαν την εβδομάδα πριν την Καθαρά Δευτέρα - σε σχέση με πέρυσι - πολλές κατηγορίες τροφίμων, όπως τα ζυμαρικά (+43,6%), τα άλευρα, τα όσπρια (+20,6%), αλλά και το κονσερβοποιημένο κρέας (+64,8%), γεγονός που πιθανολογείται ότι συνδέεται περισσότερο με τον φόβο των αγοραστών λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, καθώς και με την ανησυχία τους για την αύξηση των τιμών σε συγκεκριμένες κατηγορίες τροφίμων.
