Η αύξηση λειτουργικού κόστος για τις ναυτιλιακές εταιρίες κατά 207 εκατ. ευρώ το 2026, η επιβάρυνση τιμών εισιτηρίων έως 30% στην προσεχή 4ετία, η μείωση μεταφορικού έργου κατά 5,4 εκατ. επιβάτες έως το 2026 (-28%) αλλά και των εσόδων των επιχειρήσεων του κλάδου κατά 183 εκατ. ευρώ (με ορίζοντα το 2026) αναμένεται να είναι ανάμεσα στις επιπτώσεις, μεταξύ άλλων, από την εφαρμογή της δέσμης μέτρων Fit for 55 στην ελληνική ακτοπλοΐα.
Το σχέδιο των Βρυξελλών για την πράσινη μετάβαση προβλέπει, μεταξύ άλλων, ότι στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, με ευρωπαϊκό νομοθέτημα για το κλίμα, η ΕΕ έθεσε στον εαυτό της τον δεσμευτικό στόχο να επιτύχει κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. Αυτό απαιτεί να μειωθούν σε σημαντικό βαθμό, κατά τις επόμενες δεκαετίες, τα σημερινά επίπεδα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Ως ενδιάμεσο βήμα προς την κλιματική ουδετερότητα, η ΕΕ αύξησε τη φιλοδοξία της για το κλίμα με ορίζοντα το 2030, δεσμευόμενη να μειώσει τις εκπομπές κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030. Η ΕΕ επεξεργάζεται την αναθεώρηση της νομοθεσίας της όσον αφορά το κλίμα, την ενέργεια και τις μεταφορές με την αποκαλούμενη δέσμη Fit for 55, ώστε να ευθυγραμμίσει το ισχύον δίκαιο με τις φιλοδοξίες για το 2030 και το 2050.
Σύμφωνα με σχετική παρουσίαση του ΣΕΕΝ (Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας, διοργάνωσε χτες Ημερίδα με θέμα: «Μετάβαση στην ”πράσινη” ακτοπλοΐα») που παρουσίασε ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας, κ. Σπυρίδων Πασχάλης και αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του συνδέσμου, η εφαρμογή της δέσμης μέτρων Fit for 55 αναμένεται να έχει ισχυρές επιπτώσεις στην επιβατηγό ναυτιλία. Βάσει συγκεκριμένων δεικτών που πρέπει να ακολουθούνται σταδιακά τα προσεχή έτη (σχετίζονται με τις εκπομπές CO2), για τα προσεχή χρόνια προβλέπονται σημαντικές επιβαρύνσεις όπως:
· Αύξηση λειτουργικού κόστος για τις ναυτιλιακές εταιρίες κατά 207 εκατ. το 2026
· Επιβάρυνση τιμών εισιτηρίων έως 30% το 2026.
· Μείωση μεταφορικού έργου κατά 5,4 εκατ. επιβάτες έως το 2026 (-28%).
· Μείωση των εσόδων των επιχειρήσεων του κλάδου κατά €183 εκατ. το 2026.
· Μείωση του ΑΕΠ κατά €903 εκατ. το 2026 (0,3% του ΑΕΠ της Ελλάδας).
· Μείωση τουρισμού και τουριστικής δαπάνης.
· Απώλεια 29,600 θέσεων εργασίας στο σύνολο της Ελλάδας (νησιωτικές περιοχές και ηπειρωτική χώρα).
Κατά τον ΣΕΕΝ, απαιτούνται μέτρα πολιτικής με σκοπό τον μετριασμό των οικονομικών επιπτώσεων που προκύπτουν από την απανθρακοποίηση της επιβατηγού ναυτιλίας, ώστε ταυτόχρονα να συμβάλλει στις βιώσιμες μεταφορές.
Αβεβαιότητες
· Η αλληλεπίδραση των κανονισμών της ΕΕ (Green deal, Fit for 55) με τους κανονισμούς του ΙΜΟ δημιουργεί ένα απαιτητικό πλαίσιο.
· Δεν υπάρχει αρκετός χρόνος για τη συμμόρφωση με τους κανονισμούς στο άμεσο μέλλον.
· Οι εναλλακτικές τεχνολογίες για βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης είναι υπό αξιολόγηση και ωρίμανση.
· Επί του παρόντος, κανένα εναλλακτικό καύσιμο δεν αποτελεί ολοκληρωμένη λύση, αλλά το LNG φαίνεται να είναι το προτιμώμενο μεταβατικό εναλλακτικό καύσιμο.
· Μεσοπρόθεσμα η μεθανόλη, το υδρογόνο και ο ηλεκτρισμός (μπαταρίες) φαίνονται επίσης να είναι υπό αξιολόγηση, αλλά απαιτούνται μεγάλες επενδύσεις τόσο στο στόλο όσο και στις υποδομές.
· Υπάρχουν πολλά εμπόδια στην υιοθέτηση εναλλακτικών καυσίμων στην Ελλάδα, όπως η έλλειψη υποδομής για την παράγωγη και διάθεση, η διαθεσιμότητα στην απαιτούμενη κλίμακα, η έλλειψη κρατικού συντονισμού για την υιοθέτηση και ανάπτυξη των εναλλακτικών καυσίμων καθώς και η αστάθεια των τιμών
Λύσεις που αφορούν τον υφιστάμενο στόλο αλλά και νεότευκτα πλοία
1. Η πιο προσιτή λύση για τον υφιστάμενο στόλο είναι το slow steaming με αρνητικές επιπτώσεις στα δρομολόγια και επομένως στις τοπικές κοινωνίες.
2. Επενδύσεις σε εξοπλισμό βελτίωσης της Ενεργειακής Απόδοσης του υφιστάμενου στόλου (costa bulbs, post swirl rudder fins, solar panels, φωτισμός LED κ.α.).
3. Μετάβαση σε εναλλακτικά καύσιμα: α. Το LNG φαίνεται να είναι το προτιμώμενο μεταβατικό εναλλακτικό καύσιμο επί του παρόντος β. Η μεθανόλη, το υδρογόνο και ο ηλεκτρισμός, που παράγονται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας γ. Χρήση βιοκαυσίμων.
4. Ανανέωση του στόλου με νεότευκτα πλοία χαμηλών και μηδενικών εκπομπών (ZEV).
Πράσινη Ακτοπλοΐα
Κατά τον ΣΕΕΝ, για να προχωρήσει σε έργα Πράσινων Επενδύσεων η Ελληνική Ακτοπλοΐα, είναι ζωτικής σημασίας η στήριξή της από το κράτος. Ο Σύνδεσμος, σύμφωνα με την παρουσίαση, προτείνει τα εξής:
· Να ικανοποιηθούν πολυετή θεσμικά αιτήματα με στόχο τη βελτίωση της βιωσιμότητας των Ακτοπλοϊκών εταιριών.
· Να χαραχθεί μία πολυετής Εθνική Στρατηγική για την απανθρακοποίηση της Ακτοπλοΐας με ενδιάμεσους στόχους, συγκεκριμένες δράσεις και κεντρικό συντονισμό.
· Να διευκολυνθεί η χρηματοδότηση των επενδύσεων για ανανέωση του στόλου με πλοία χαμηλών και μηδενικών εκπομπών: α) με τη μορφή επιδοτήσεων για το πράσινο κομμάτι της επένδυσης, β) με την πρόσβαση σε διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία.
· Απαιτείται ισχυρή υποστήριξη του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής στα αιτήματα χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το ΕΣΠΑ και το Νέο Αναπτυξιακό Νόμο.
· Να συσταθεί ένα ειδικό ταμείο στο πλαίσιο του ETS προκειμένου να επανεπενδύονται τα έσοδα από το ETS κατευθείαν στον κλάδο. Τα κεφάλαια που θα συγκεντρώνονται από αυτόν τον μηχανισμό θα πρέπει να χρησιμοποιούνται άμεσα για: Επιδότηση αυξημένου κόστους εναλλακτικών καυσίμων, επιδότηση ναύλων μέσω του Μεταφορικού Ισοδύναμου, επιδότηση επενδυτικών δαπανών για τεχνολογίες βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης.
· Να επιταχυνθεί η ανάπτυξη των υποδομών εφοδιασμού με εναλλακτικά καύσιμα και ηλεκτρισμό στα λιμάνια της χώρας
Παγκόσμιο τοπίο στην Επιβατηγό Ναυτιλία
Σύμφωνα με τον ΣΕΕΝ, οι ναυτιλιακές εταιρίες εξετάζουν λύσεις για να συμμορφωθούν με τους κανονισμούς του ΙΜΟ και του Fit for 55. Σε κάποιες χώρες όπως η Ολλανδία δίνεται επιδότηση για την πιλοτική χρήση βιοκαυσίμων, ενώ γίνονται επενδύσεις σε On Shore Power Supply σε λιμάνια της Β. Ευρώπης όπως στην Κοπεγχάγη, Όσλο, Στοκχόλμη.
Balearia: Επενδύσεις σε 6 LNG retrofit και 3 νεότευκτα LNG Ferries.
P&O: Παραγγελία 2 υβριδικών Super Ferries, εξοπλισμένων με μπαταρίες.
Grimaldi / Finnlines: Παραγγελία 2 υβριδικών Super Ferries, εξοπλισμένων με μπαταρίες.
Viking: 1 LNG Ferry σε λειτουργία και 1 LNG Ferry υπό κατασκευή.
Color line: Επένδυση στο πρώτο μεγάλο υβριδικό πλοίο – Color Hybrid.
Stena Line: Επένδυση στην μετατροπή Stena Germanica ώστε να καίει και μεθανόλη / Ηλεκτρικό πλοίο Stena Electra / Παραγγελία 12 eFlexers με δυνατότητα λειτουργιάς με LNG ή Μεθανόλη.
DFDS: Επένδυση σε πλοίο που θα λειτουργεί 100% με Η2 / Συνεργασία με εταιρίες ενέργειας.
Tallink: 1 LNG Ferry σε λειτουργία και 1 υπό κατασκευή.
