Το θέμα της τιμής του αρνιού κατά την πασχαλινή περίοδο είναι κρίσιμο για όλους τους καταναλωτές. Ακόμη και νοικοκυριά που δεν βάζουν καθόλου αρνί στο τραπέζι τους όλο το χρόνο, τις ημέρες αυτές αγοράζουν έστω κι ένα κομμάτι, «έτσι για το καλό», καταβάλλοντας όμως στο ταμείο του κρεοπώλη λίγο λιγότερο από 100 ευρώ. Φέτος το ποσό που θα τους κοστίσει το παραδοσιακό πασχαλινό αρνί θα είναι αισθητά ανεβασμένο. Τι έχει συμβεί;
Εδώ και ενάμιση χρόνο η ελληνική αιγο-προβατοτροφία βάλλεται πανταχόθεν: φυσικές καταστροφές όπως ο Daniel, ζωονόσοι, όπως η ευλογιά και η πανώλη και η υψηλή τιμή των χονδροειδών ζωοτροφών (άχυρα, τριφύλλια, σανά) έχουν οδηγήσει σε δύο αποτελέσματα: πρώτον σε μείωση του ζωικού κεφαλαίου και σε κακή - ελλειμματική διατροφή των αιγοπροβάτων.
Δεν θα μπούμε καθόλου σε νούμερα για τρεις λόγους: Πρώτον δεν είναι καθόλου ακριβή (θανατώθηκαν 100.000 αιγοπρόβατα, αναφέρουν ανακοινώσεις. Ακριβώς ή μήπως 115.00; Μικρά ζώα, μεγάλα ζώα, αναπαραγωγικά ή όχι; Δεύτερον, οι μειώσεις αυτές εμπεριέχουν πολλές ποιοτικές φύσεως αλλαγές όπως θα δούμε στη συνέχεια, και τρίτον θα κουράσουν χωρίς να προσφέρουν εξαιρετική πληροφορία.
Η δύσκολη κατάσταση της εγχώριας κτηνοτροφίας
Είναι λοιπόν προφανές ότι όσα λιγότερα και μετρίως ταϊσμένα πρόβατα και κατσίκια υπάρχουν στους στάβλους, τόσα λιγότερα και σωστά από άποψη βάρους αρνιά θα υπάρχουν στην αγορά. Η θανάτωση δεκάδων χιλιάδων ζώων, είναι προφανές ότι μειώνει αισθητά την προσφορά αρνιών στην αγορά. Η κακή οικονομική κατάσταση των Ελλήνων κτηνοτρόφων, έχει οδηγήσει σε προβληματική διατροφή των ζώων. Πρώτον, γιατί δεν είχαν αρκετά χρήματα. Πέρυσι το αρνί μπήκε στο καλάθι του Πάσχα, κι εκεί που οι κτηνοτρόφοι περίμεναν να εισπράξουν κάτι τις παραπάνω, τους πήραν τη μπουκιά από το στόμα.
Ύστερα, η τιμή του γάλακτος, του άλλου προσοδοφόρου για τους αιγο-προβατοτρόφους προϊόντος, ήταν φέτος (από Νοέμβριο 2024 έως τώρα) ελαφρώς μειωμένη σε σχέση με το προηγούμενο έτος στη ηπειρωτική χώρα και πολύ μειωμένη στα νησιά και την Κρήτη. Τέλος, κάθε κτηνοτροφική εκμετάλλευση που προσβάλλονταν από ζωονόσο, μαζί με το ζωικό κεφάλαιο καταστρέφονταν και οι ζωοτροφές της. Επομένως δεν υπήρχε κίνητρο να αγοραστούν αρκετές και σωστές τροφές.
Για όλους λοιπόν τους παραπάνω λόγους, οι κτηνοτρόφοι εδώ και αρκετούς μήνες εγκατέλειψαν τις παλιές τους συνήθειες και βαδίζουν μέρα με την ημέρα και βλέπουμε. Είναι ενδεικτικό, ότι ολόκληρο των χειμώνα που μας πέρασε, η αγορά χονδροειδών ζωοτροφών ήταν απολύτως παγωμένη. Όλοι αγόραζαν με το σταγονόμετρο, τόσο για να περάσουν λίγες ημέρες. Μόλις φάνηκαν τα πρώτα σημάδια ότι η τιμή του αρνιού θα κυμανθεί ψηλά για το Πάσχα, αμέσως άρχισαν οι αγορές. Κάθε κιλό, σανό, τριφύλλι, καλαμπόκι που ταΐζεται ακόμη και τώρα στα πρόβατα, σύντομα θα γίνουν ευρώ στην τσέπη του κτηνοτρόφου και μάλιστα πολλά.
Τελειώνουν οι μικροί κτηνοτρόφοι και τα οικόσιτα ζώα
Αυτά ισχύουν για την οργανωμένη κτηνοτροφία. Μεγάλος όμως μέρος του εφοδιασμού της Πασχαλινής αγοράς, γίνεται από τις μικροεκτροφές τα γνωστά από παλαιά «μανάρια». Οι νοικοκυραίοι στα χωριά, για να ευχαριστήσουν τα παιδιά τους, τα εγγόνια τους και τους καλεσμένους που ήλθαν για Πάσχα στο χωριό, αγόραζαν αρνί από κάποιον μικροεκτροφέα («σπίτι») που του είχαν εμπιστοσύνη.
Ο τρόπος όμως αυτός εκτροφής μειώνεται μέρα με την ημέρα. Ο γράφων, ειδοποιήθηκε από τον επί 40 έτη πασχαλινό προμηθευτή ότι: «Μήτσο τα χάλασα τα πράματα (σ.σ. οικόσιτα πρόβατα), κοίτα να δεις τι θα κάνεις για αρνί το Πάσχα!». Αμέσως άρχισαν τα τηλέφωνα σε γνωστούς και φίλους πέραν της στενής γεωγραφικής μας περιφέρειας, με κοινή απάντηση «πάνε πια αυτά, ήταν ασχολία μιας μερίδας κατοίκων της υπαίθρου που για διάφορους λόγους χάνεται».
Αυτό είναι το ποιοτικό στοιχείο που αναφέρθηκε παραπάνω στα περί αποφυγής αναφοράς σε νούμερα.
Η πρακτική αυτή, πέραν του ότι τροφοδοτούσε ένα σημαντικό μέρος της συνολικής αγοράς, έδινε μεταξύ των άλλων και μια ανακούφιση στα σφαγεία. Τα αρνιά αυτά, δεν περνούσαν από την επίσημη οδό και πέραν των όποιων φορολογικών προβλημάτων, δεν συσσωρεύονταν στα σφαγεία δημιουργώντας έμφραγμα και καθυστερήσεις, ίσως και αναβολές. Κι αυτό αποδείχθηκε φέτος, όπου μεταξύ των περιορισμών λόγω ζωονόσων, δεν επιτρέπεται η μεταφορά για σφαγή ζώντων ζώων σε σφαγεία εκτός νομού που υπάρχουν κρούσματα νόσου. Έτσι, κάποια σφαγεία θα... κάθονται ενώ άλλα που απέχουν λίγα μόλις χιλιόμετρα αλλά ανήκουν σε άλλον νομό που δεν επιτρέπεται η μεταφορά τους θα πνίγονται στη δουλειά.
Μπλοκαρισμένα σφαγεία εδώ και στα Βαλκάνια
Δεδομένου ότι τα αρνιά θα πρέπει να σφαγούν λίγες μόνο ημέρες πριν το Πάσχα, εκτιμάται ότι πιθανόν να υπάρξει ζωικό κεφάλαιο που δεν θα βρει το δρόμο για το τσιγκέλι, αφού δεν θα επαρκούν τα σφαγεία. Αυτό αναμένεται να συμβεί κυρίως στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, που ήταν παραδοσιακά μεγάλος τροφοδότης της Πασχαλινής, εγχώριας και εξαγωγικής αγοράς. Είναι ονομαστά τα παζάρια της Δράμας και του Λαγκαδά, που την εποχή αυτή κάθε χρόνο λειτουργούσαν ως ένα είδος χρηματιστηρίου.
Στην προβληματική τροφοδοσία της αγοράς από την εγχώρια παραγωγή, προστέθηκε και ο εξωτερικός παράγων: πρώτον το Πάσχα των καθολικών είναι φέτος την ίδια ημέρα με το δικό μας, άρα δεν έχουμε στη διάθεσή μας, ούτε την μια εβδομάδα περιθώριο που είχαμε τα άλλα χρόνια, και δεύτερον, έχει τυπικά αποκλειστεί από την αγορά ο μεγάλος τροφοδότης αρνιών της περιοχής η Ρουμανία. Η Κομισιόν, με απόφασή της 525/2025 στις 17 Μαρτίου, την οποία η Υγειονομική αρχή της Ρουμανίας ANSVSA ερμήνευσε πολύ...διασταλτικά, απαγόρευσε λόγω πανώλης την εξαγωγή αρνιών και κατσικιών (έτσι αναφέρει η ανακοίνωση) από την Ρουμανία σε άλλες Ευρωπαϊκές αγορές για προφανείς λόγους δημόσιας υγείας και προστασίας του ζωικού κεφαλαίου. Επιτρέπεται όμως το εμπόριο με τρίτε χώρες.
Η Ιταλία, όπως και όλες οι χώρες της περιοχής, έχει το έθιμο της κατανάλωσης αρνιού το Πάσχα και μάλιστα λίγων κιλών. Μεγάλος τροφοδότης της αγοράς ήταν τόσο η Ρουμανία, όσο και η Ελλάδα. Οι εξαγωγές της Ρουμανίας στην Ιταλία, ανέρχονται σε περίπου 25 εκατ. ευρώ ετησίως και καλύπτουν το 3,5% των εισαγωγών της χώρας αυτής. Αντίστοιχα, τα ελληνικής προέλευσης αρνιά που φθάνουν στην Ιταλική αγορά, ανέρχονται σε 78 εκατ. ευρώ και καλύπτουν το 11% των εισαγωγών της.
Προφανώς με το κλείσιμο (ή ελάττωση κατά κάποιους) της στρόφιγγας από Ρουμανία, οι έμποροι κατευθύνθηκαν στην Ελλάδα για να καλύψουν την ιταλική αγορά. Αμέσως άρχισαν τα τηλέφωνα και οι τσοπάνηδές μας, μάλλον αιφνιδιάστηκαν ευχάριστα. Οι τιμές παραγωγού αυξήθηκαν ήδη 1 ευρώ το κιλό σε σχέση με πέρυσι, ενώ οι εξαγόμενες ποσότητες μπορεί να αυξηθούν έως και κατά 25%! Όλα αυτά από εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς, με ό,τι περιθώριο λάθους υπάρχει στις περιπτώσεις αυτές.
Άλλωστε, μια από τις μάστιγες της Αγροτικής μας Οικονομίας, ήταν πάντα η επάρκεια, η αξιοπιστία αλλά και η ερμηνεία των διαθέσιμων οικονομικών στοιχείων, της βασικής αυτής προϋπόθεσης για να δουλέψει αποτελεσματικά η αγορά. Είναι λοιπόν σύνηθες να ακούς συναλλασσόμενους ή άλλους παράγοντες να λένε «εντάξει 10 και 15% πάνω κάτω περισσότερα αρνιά (σιτάρια, τομάτες, τριφύλλια κα άλλα δεκάδες είδη) δε λέει και τίποτα». Ερώτηση: εσύ θα δεχόσουν μια μείωση του εισοδήματός σου κατά 10 ή 15%; Η διαπίστωση αυτή είναι θεμελιώδης για το τέλμα που έχει περιέλθει το σύνολο της πρωτογενούς παραγωγής μας. Αλλά ο χρηματοοικονομικός αναλφαβητισμός ξεφεύγει του εορταστικού κλίματος της παρούσης.
Ο θεός να το κάνει εορταστικό, αλλά έτσι μας επιβάλει το ημερολόγιο.
Κουβέντα για τιμές στα κρεοπωλεία...
Σε επιτόπια αναζήτηση πληροφοριών σε αρκετά μεγάλα κρεοπωλεία επαρχιακών πόλεων και χωριών που δέχονται αρκετούς Πασχαλινούς επισκέπτες, διαπιστώθηκε ότι πρώτον κανείς δεν ανέφερε τιμές, μόλις 10 ημέρες πριν το Πάσχα και δεύτερον χωρίς να το ονοματίζουν, οι καταστηματάρχες παρότρυναν να γίνουν οι κρατήσεις έγκαιρα. Όταν επέμενε κανείς, λέγοντας ότι ακούγονται διάφορα, σου απαντούσαν ότι εμείς έχουμε συγκεκριμένους κτηνοτρόφους που συνεργαζόμαστε, που τις περισσότερες φορές είναι αληθές, αλλά ο φόβος φυλάει τα έρμα: κλείστε νωρίς γιατί δεν ξέρουμε τι γίνεται.
Μόνο ο πρόεδρος των Λαρισαίων κρεοπωλών δήλωσε δημόσια αυτό που όλοι συζητούν μεταξύ τους, ότι υπάρχουν λιγότερα και ακριβότερα αρνιά, κι εκτίμησε ότι η τιμή του θα κυμανθεί 11 ευρώ στο καλάθι του Πάσχα και 15+ ευρώ στα κρεοπωλεία.
Σε αυτό το ωραίο περιβάλλον, καλούμαστε να εορτάσουμε το Πάσχα φέτος. Ακριβό αρνί, ακριβά πασχαλινά σοκολατένια αυγά, αφού ως γνωστό ότι έχει σχέση με κακάο έχει γίνει πανάκριβο και μην εκπλαγείτε εάν και λόγω της γνωστής κρίσης αυγών στις ΗΠΑ, δείτε στο τέλος και τις τιμές των αυγών να παίρνουν την ανιούσα. Ως γνωστόν, όταν οι ΗΠΑ φτερνίζονται, ολόκληρος ο πλανήτης πέφτει στο κρεβάτι!
Να πούμε λοιπόν Καλό Πάσχα, έτσι από συνήθεια...
