Επιβάρυνση που ξεκινά από 40 ευρώ και μπορεί να φτάσει πολύ παραπάνω καταγράφει φέτος το λεγόμενο «καλάθι της νοικοκυράς» για ένα ελληνικό νοικοκυριό σε σχέση με πέρυσι, υπό το βάρος των ισχυρών πληθωριστικών πιέσεων που επικρατούν στην αγορά εδώ και αρκετούς μήνες και δεν λένε να καταλαγιάσουν.
Η έκρηξη του πληθωρισμού το τελευταίο διάστημα έχει αυξήσει κατακόρυφα την αβεβαιότητα για την επόμενη μέρα, με τους καταναλωτές να βλέπουν το εισόδημά τους να… εξανεμίζεται και να εκφράζουν φόβους πως τα χειρότερα για την τσέπη τους δεν έχουν έρθει ακόμη. Μπροστά σε αυτό το σφοδρό κύμα ακρίβειας, οι ανατιμήσεις στα ράφια του σούπερ μάρκετ συνεχίζονται με αμείωτη ένταση, το καλάθι της νοικοκυράς ολοένα και ακριβαίνει, ενώ τα νοικοκυριά εκφράζουν πλέον αδυναμία να ανταποκριθούν στις οικονομικές τους ανάγκες, ακόμη και στις πιο βασικές, όπως είναι η προμήθεια τροφίμων. Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, τον Ιούνιο ο γενικός δείκτης τιμών καταναλωτή κατέγραψε νέα ισχυρή άνοδο στο 12,1%, έναντι ανόδου κατά 11,3% τον Μάιο, σκαρφαλώνοντας στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων ετών και γυρίζοντας τους Έλληνες πίσω στο… 1993.
Ο Γολγοθάς της ακρίβειας
Ας υποθέσουμε ότι ένα ζευγάρι, χωρίς παιδιά, πηγαίνει για ψώνια στο σούπερ μάρκετ μια φορά την εβδομάδα. Αγοράζει τα απολύτως απαραίτητα προϊόντα και συγκεκριμένα από ένα τεμάχιο σε κάθε προϊόν, προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες του για ένα διάστημα επτά ημερών. Πρόκειται για ένα ενδεικτικό - και εξαιρετικά συντηρητικό «καλάθι της νοικοκυράς» - το οποίο απαρτίζεται από 14 προϊόντα που συνήθως βρίσκονται σε κάθε ελληνικό σπίτι. Οι τιμές βασίζονται σε μια αναλυτική σύγκριση τιμών που διεξήγαγε για έναν ολόκληρο χρόνο σε 59 διαφορετικά προϊόντα που πωλούνται στα σούπερ μάρκετ το Ινστιτούτο Καταναλωτών, προκειμένου να καταγράψει την πορεία διαμόρφωσης των τιμών σε διάστημα 12 μηνών.
Στο καλάθι του ΙΝΚΑ έχει συμπεριληφθεί ένα ευρύ φάσμα ειδών διατροφής όπως γάλα, λάδι, ψωμί, ζυμαρικά, φρυγανιές, φακές, ρύζι, κρέατα, ψάρια, φρούτα, λαχανικά, τυροκομικά προϊόντα, αναψυκτικά, ωστόσο το ενδεικτικό «καλάθι της νοικοκυράς» που ακολουθεί είναι πολύ μικρότερο.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΝΚΑ, το φρέσκο γάλα κόστιζε τον Ιούνιο του 2022 1,41 ευρώ, από 1,18 ευρώ τον Ιούνιο του 2021, αυξημένο κατά 0,23 ευρώ ή κατά 19,49% μέσα σε ένα χρόνο! Αντίστοιχα, ένα κιλό ψωμί πωλείται φέτος στα 2,60 ευρώ, από 1,60 ευρώ πριν από 12 μήνες, μετρώντας αύξηση 62,50%, ενώ για 1,53 ευρώ πωλούνται τα μακαρόνια, από 1,04 ευρώ που κόστιζαν τον Ιούνιο του 2021 (αύξηση κατά 0,49 ευρώ ή κατά 47,12%).
Στα 4,25 ευρώ πωλείται το χοιρινό από 3,75 ευρώ πριν από ένα 12 μήνες (αύξηση 13,33%), ενώ στα 4,15 ευρώ το κοτόπουλο, από 3,15 ευρώ πέρυσι, αυξημένο κατά 31,75%. Η φέτα διατίθεται στα 9,95 ευρώ το κιλό, από 7,90 ευρώ πριν από ένα χρόνο, μετρώντας αύξηση πάνω από 2 ευρώ (!) σε διάστημα 12 μηνών, ενώ η ζάχαρη πωλείται πλέον προς 1,20 ευρώ (Ιούνιος 2022) από 0,74 ευρώ πέρυσι (Ιούνιος 2021), έχοντας αυξηθεί κατά 62,16%.
Αυξημένος κατά 50% πωλείται ο γαύρος, έχοντας φτάσει φέτος τον Ιούνιο τα 6,00 ευρώ, από 4,00 ευρώ πέρυσι, ενώ στα 2,35 ευρώ πωλούνται οι ντομάτες από 1,80 ευρώ πέρυσι, αυξημένες κατά 30,56%. Ακόμη και μια συσκευασία πατατάκια των 80 γραμ. πωλείται πλέον στα 0,95 ευρώ από 0,80 ευρώ πέρυσι, αυξημένη κατά 18,75%, ενώ πλησιάζει το 30% (29,51%) η αύξηση στο χαρτί υγείας για μια συσκευασία 12 τεμαχίων.
Και μπορεί η λίστα των αγαθών να είναι μικρή και να μην καλύπτει το σύνολο των αναγκών για μια οικογένεια δύο ατόμων, ωστόσο επιβεβαιώνει περίτρανα τις ανατιμήσεις – φωτιά που καταγράφονται στην αγορά το τελευταίο διάστημα. Αυτά τα 14 προϊόντα κόστιζαν συνολικά πέρυσι 30,94 ευρώ, ενώ φέτος έχουν φτάσει στα 40,57 ευρώ. Και μπορεί το εβδομαδιαίο κόστος να έχει αυξηθεί κατά 10 ευρώ περίπου (ή 31%), ωστόσο αντιλαμβάνεται κανείς ότι αν το ζευγάρι πηγαίνει τέσσερις φορές το μήνα στο σούπερ μάρκετ, τότε η αύξηση στο «καλάθι της νοικοκυράς» έχει φτάσει τα 40 ευρώ σε μηνιαία βάση, ένα κόστος που δεν μπορεί εύκολα να αγνοηθεί.
«Πνίγουν» τους καταναλωτές οι λογαριασμοί ρεύματος
Δραματική εμφανίζεται την ίδια ώρα η κατάσταση των ελληνικών νοικοκυριών, όπως επιβεβαιώνουν τα στοιχεία της νέας έρευνας που πραγματοποίησε ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων & Λιανικής Πωλήσεως Ελλάδος (ΣΕΛΠΕ). Όπως διαπιστώνεται, ένας στους δύο καταναλωτές θα μειώσει τις δαπάνες για αγορές προϊόντων το επόμενο εξάμηνο, ενώ θα αυξήσει τις δαπάνες για την πληρωμή των λογαριασμών του.
Οι πληρωμές λογαριασμών αποτελούν πλέον τη μεγαλύτερη δαπάνη ως ποσοστού του μηνιαίου εισοδήματος, ενώ την ίδια ώρα οι καταναλωτές δεν είναι σίγουροι ότι η τρέχουσα είναι μία ικανοποιητική περίοδος για να κάνουν αγορές, καθώς «το γενικότερο κλίμα δεν βοηθάει». Μάλιστα την κατατάσσουν ως τη χειρότερη περίοδο για σημαντικές αγορές για το σπίτι τους τα τελευταία δύο χρόνια.
Την ίδια στιγμή, το 45% των συμμετεχόντων στην έρευνα εκτιμά ότι το δεύτερο εξάμηνο του 2022 οι δαπάνες για λογαριασμούς κοινής ωφέλειας θα είναι αυξημένες. Αντίθετα, το 53% εκτιμά ότι οι δαπάνες για αγορές προϊόντων θα είναι μειωμένες και μόλις το 17% ότι θα είναι αυξημένες. Πρακτικά τα στοιχεία δείχνουν ότι οι καταναλωτές περικόπτουν αγορές προϊόντων και υπηρεσιών για να πληρώσουν το κόστος ενέργειας και καυσίμων...
Έτερη έρευνα του ΣΕΛΠΕ, τον προηγούμενο μήνα, επιβεβαίωνε πως το ποσοστό των καταναλωτών που αγοράζουν προϊόντα με βασικό κριτήριο την χρηματική δαπάνη αυξήθηκε από 46% πέρυσι την ίδια εποχή σε 74% των 2022 με όλα τα υπόλοιπα κριτήρια να καταγράφουν μείωση. Αυτό το αποτέλεσμα δείχνει αφενός τη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών και αφετέρου ότι η ανησυχία του κοινού σε σχέση με τις ανατιμήσεις έχει αυξηθεί σημαντικά.
Σε ό,τι αφορά το διαθέσιμο εισόδημα, η εκτίμηση των καταναλωτών είναι ότι οι αυξήσεις στο κόστος ενέργειας μειώνουν μεσοσταθμικά το διαθέσιμο εισόδημα τους κατά 17%, με 2 στους 3 καταναλωτές (66%) να δηλώνουν ότι το διαθέσιμο εισόδημα τους μειώνεται πάνω από 20%. Οι ανατιμήσεις αποτελούν και την κύρια ανησυχία των καταναλωτών σήμερα, σε ποσοστό 73%.
