Αδιαμφισβήτητη είναι μέχρι και σήμερα η καλή πορεία του ελληνικού τουρισμού φέτος, με τις ευοίωνες προβλέψεις τουριστικών φορέων και κυβερνητικών παραγόντων να επιβεβαιώνονται, τουλάχιστον ως προς το σκέλος των αφίξεων. Την ίδια στιγμή βέβαια, οι αστάθμητοι παράγοντες παραμένουν στο τραπέζι, γεννώντας αμφιβολίες για το πόσο θετικό θα είναι το αποτέλεσμα στο τέλος της χρονιάς.
Η πορεία των αφίξεων
Η πορεία των αφίξεων έχει θετικό πρόσημο, με τους τουρίστες να επισκέπτονται δημοφιλείς προορισμούς της χώρας και μάλιστα νωρίτερα σε σχέση με τα πανδημικά αλλά ακόμα και με τα προ-πανδημικά δεδομένα.
Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα των νησιών του Νοτίου Αιγαίου, τα οποία, σύμφωνα με την Πρωτοβουλία Νοτίου Αιγαίου για τον Τουρισμό καταγράφουν ρεκόρ αφίξεων τον Ιούλιο, πετυχαίνοντας το υψηλότερο ποσοστό αύξησης που έχει καταγραφεί την τρέχουσα τουριστική περίοδο, σε μηνιαία βάση σε σχέση με το 2019.
Για την ακρίβεια μόνο τον Ιούλιο, οι απευθείας διεθνείς αφίξεις ξεπέρασαν το ένα εκατομμύριο, ήταν δηλαδή 20% περισσότερες από αυτές της «χρυσής» για τον τουρισμό χρονιάς του 2019. Η αύξηση δε, παρατηρήθηκε σε όλα τα αεροδρόμια, στην περίπτωση της Ρόδου έφτασε το 13%, στην Κω το 8%, στην Μύκονο το 31%, στην δε Σαντορίνη το 65%. Η κίνηση μάλιστα ξεκίνησε ήδη από τον Απρίλιο, με τους εν λόγω προορισμούς να καταγράφουν μέχρι και τα μέσα Μαΐου, μέσα δηλαδή σε περίπου ένα μήνα από την έναρξη της σεζόν, περίπου μισό εκατομμύριο αφίξεις στα πέντε διεθνή τους αεροδρόμια.
Αντιστοίχως ανοδική ήταν και η πορεία του τουρισμού στην Κρήτη. Μόνο το αεροδρόμιο Νίκος Καζαντζάκης του Ηρακλείου τον Ιούλιο υποδέχτηκε 696.300 επισκέπτες καταγράφοντας ρεκόρ όλων των εποχών και κινούμενο υψηλότερα κι από τον αντίστοιχο μήνα του 2018, όπου είχαν καταγραφεί 657.000 αφίξεις. Κι αυτό παρά την απώλεια της ιδιαίτερα σημαντικής, για την Ανατολική Κρήτη Ρωσικής και δευτερευόντως Ουκρανικής αγοράς, οι οποίες αθροιστικά έδωσαν τον Ιούλιο του 2019, 70.500 επισκέπτες.
Εν μέσω θέρους, οι πληρότητες σε δημοφιλείς νησιωτικούς αλλά και ηπειρωτικούς προορισμούς της χώρας κινούνται μεταξύ 80%-100%, με τα χαμηλότερα ποσοστά να παρατηρούνται αποκλειστικά στους προορισμούς της Βόρειας Ελλάδας που είχαν μεγάλη έκθεση στην Ρωσική αγορά. Κι αυτοί ωστόσο παρότι κινούνται με αργότερους ρυθμούς, έχουν τουλάχιστον τον Ιούλιο, καλύψει το μεγαλύτερο μέρος του χαμένου εδάφους σε σχέση με το 2019.
Κλειδί η μέση δαπάνη
Σε κάθε περίπτωση βέβαια οι αφίξεις είναι μόνο η μία όψη του νομίσματος και δεν αποτυπώνει απόλυτα την πραγματικότητα.
Η άλλη, εξίσου βασική, αν όχι βασικότερη, όψη είναι αυτή των εσόδων που μπαίνουν τόσο στα ταμεία του κράτους και των επιχειρήσεων. Όψη που δεν φαίνεται να είναι τόσο λαμπερή όσο αυτή των αφίξεων αφού οι πληθωριστικές πιέσεις έχουν φουσκώσει τα κόστη, την ώρα που οι τιμές παραμένουν σε πανδημικά επίπεδα, με αποτέλεσμα να συρρικνώνουν τα κέρδη. Την ίδια στιγμή μάλιστα, φορείς του κλάδου επισημαίνουν ότι οι φετινοί τουρίστες δεν είναι τόσο γαλαντόμοι όσο πέρυσι, γεγονός που θα μπορούσε να αντιστρέψει την μεγάλη επιτυχία της περσινής χρονιάς, που δεν ήταν άλλη από την σημαντική αύξηση της μέσης δαπάνης.
Εξίσου αμφίβολα είναι και τα μηνύματα από τα προσωρινά στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος. Να υπενθυμίσουμε ότι σύμφωνα με αυτά, το ταξιδιωτικό ισοζύγιο το Μάιο του 2022 εμφάνισε πλεόνασμα 1.193,5 εκατ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 144,7 εκατ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2021. Ειδικότερα, αύξηση κατά 536,4% κατέγραψαν το Μάιο του 2022 οι ταξιδιωτικές εισπράξεις, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα 1.414,2 εκατ. ευρώ, έναντι 222,2 εκατ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2021, ενώ αύξηση κατά 184,7% παρατηρήθηκε και στις ταξιδιωτικές πληρωμές (220,7 εκατ. ευρώ τον Μάιο του 2022 έναντι 77,6 εκατ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα της προηγούμενης χρονιάς).
Η προαναφερθείσα αύξηση των ταξιδιωτικών εισπράξεων βέβαια, οφείλεται στην άνοδο της εισερχόμενης ταξιδιωτικής κίνησης κατά 672,5%, καθώς η μέση δαπάνη ανά ταξίδι μειώθηκε κατά 18,2%. Οι καθαρές εισπράξεις από την παροχή ταξιδιωτικών υπηρεσιών αντιστάθμισαν κατά 36,8% το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών και συνέβαλαν κατά 74,4% στο σύνολο των καθαρών εισπράξεων από υπηρεσίες.
Σε επίπεδο πενταμήνου τώρα, το ταξιδιωτικό ισοζύγιο εμφάνισε πλεόνασμα 1.775,8 εκατ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 163,1 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2021. Αύξηση κατά 2.121,4 εκατ. ευρώ ή 547,9% παρουσίασαν οι ταξιδιωτικές εισπράξεις, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα 2.508,7 εκατ. ευρώ, ενώ αύξηση κατά 508,7 εκατ. ευρώ ή 227,0% παρατηρήθηκε και στις ταξιδιωτικές πληρωμές, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα 732,9 εκατ. ευρώ.
Και σε αυτή την περίπτωση η αύξηση των ταξιδιωτικών εισπράξεων οφείλεται στην άνοδο της εισερχόμενης ταξιδιωτικής κίνησης κατά 552,9%, καθώς η μέση δαπάνη ανά ταξίδι μειώθηκε κατά 2,2%.
Συγκρίνοντας τα παραπάνω με την προπανδημική χρονιά του 2019 προκύπτει ότι οι ταξιδιωτικές εισπράξεις μειώθηκαν κατά 9,7% φέτος, η μέση δαπάνη ανά ταξίδι μειώθηκε κατά 1,8% ενώ η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση παρέμεινε μειωμένη κατά 7,6%. Αντίστοιχα σε επίπεδο πενταμήνου (Ιανουάριος - Μάιος 2022 vs Ιανουάριος - Μάιος 2019), οι ταξιδιωτικές εισπράξεις εμφάνισαν μείωση κατά 12,2% και η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση κατά 18,3%, ενώ η μέση δαπάνη ανά ταξίδι αυξήθηκε με μικρότερο ποσοστό, κατά 8,6%.
Οι καθοριστικοί παράγοντες
Σε αυτό το πλαίσιο η ανησυχία επιχειρηματιών του κλάδου είναι έκδηλη και οι ελπίδες εναπόκεινται στο πώς θα κινηθεί το τελευταίο τρίμηνο της χρονιάς, στο αν δηλαδή θα επιτευχθεί η πολυπόθητη επιμήκυνση της σεζόν ή όχι.
Κάτι που όπως επισημαίνουν επιχειρηματίες του τουρισμού, θα εξαρτηθεί από τέσσερις καθοριστικούς παράγοντες. Το πώς θα επιδράσουν οι πληθωριστικές πιέσεις στην διάθεση βασικών πελατών της χώρας για ταξίδι (Γερμανοί, Γάλλοι, Βρετανοί, Ιταλοί) αλλά και στην αγοραστική δύναμή τους από τον Σεπτέμβριο κι έπειτα. Σημαντικοί παράγοντες βέβαια θα είναι και το πώς θα εξελιχθεί η πανδημία, το πόσο θα ομαλοποιηθεί η κατάσταση στις αερομεταφορές της Ευρώπης αλλά και φυσικά το τι εντυπώσεις θα πάρουν μαζί τους οι τουρίστες, με τον υπερτουρισμό και τις ελλείψεις στο προσωπικό να απειλούν μερικώς την μέχρι σήμερα καλή εικόνα.
