Για το νέο έτος και συγκεκριμένα για τις 16 Ιανουαρίου μεταφέρεται το πρώτο crash test για το μεγάλο ΣΔΙΤ διαγωνισμό, εκτιμώμενης αξίας 292 εκατ. ευρώ, για την ανάθεση σε ιδιώτη της σύμβασης συντήρησης και λειτουργίας του Μετρό Θεσσαλονίκης. Ως αναμενόταν, η Αττικό Μετρό μετέφερε εκ νέου την ημερομηνία υποβολής των προσφορών (φάκελος εκδήλωσης ενδιαφέροντος – α’ φάση) για τις 16 Ιανουαρίου 2023 (κανονικά έληγε η προθεσμία στις 12/12/2022), και βέβαια την αποσφράγιση των φακέλων για τις 20/01, καθώς ο χρόνος πίεζε, τα ερωτήματα και οι διευκρινήσεις που είχαν υποβάλει ενδιαφερόμενοι ήταν εκατοντάδες (πρόσφατα η στήλη BackStory έκανε λόγο για… 340 ερωτήσεις - διευκρινήσεις), κατά συνέπεια, η αγορά ανέμενε μια παράταση έως 2 μήνες, με την Αττικό Μετρό τελικά να «δείχνει» για τις 16/01/2023.
Πρόκειται για ένα μοντέλο που εφαρμόζεται για πρώτη φορά στα εγχώρια χρονικά και δεδομένα, που όμως, αποτελεί μια συνηθισμένη πρακτική και τάση διεθνώς. Τα παραδείγματα του μετρό της Κοπεγχάγης και της Σιγκαπούρης είναι χαρακτηριστικά.
Οι λόγοι της παράτασης
Να αναφέρουμε ότι μεταξύ των ομίλων που ζητούσαν περαιτέρω χρόνο (όπως παλιότερα είχαν πράξει οι ALSTOM, KEOLIS, AZIENDA TRANSPORTI MILANESI κ.α.), ήταν και οι εγχώριοι όμιλοι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και ΑΚΤΩΡ οι οποίοι από τα τέλη Νοεμβρίου είχαν αιτηθεί χορήγησης παράτασης 2 και 1,5 μηνών αντίστοιχα, δηλαδή για μέσα Φεβρουαρίου και τέλη Ιανουαρίου 2023. Προφανώς, ο όγκος των πληροφοριών, οι παράμετροι και όροι του διαγωνισμού, το πρωτόγνωρο για την Ελλάδα εγχείρημα εισόδου ιδιώτη σε λειτουργία και συντήρηση δημόσιου μαζικού μέσου μεταφοράς (και τρένα χωρίς οδηγό), απαιτούσαν και επιπλέον χρόνο ώστε να «χτιστούν» αρτιότερα οι προσφορές και να «ανοίξει το παιχνίδι» των συμμετοχών, άρα και του ανταγωνισμού, στον διαγωνισμό. Ο οποίος, συνδέεται και με την προώθηση των εργασιών για την κατασκευή της βασικής γραμμής του Μετρό στη Θεσσαλονίκη (τέλη 2023;) αλλά και της επέκτασης, υπό την έννοια ότι θεωρείται σημαντική η τήρηση του χρονοδιαγράμματος για την έγκαιρη λειτουργία του μέσου.
Πάντως, στην αγορά σημειώνουν και κάποιους ακόμα λόγους για τους οποίους ζητήθηκε (όχι μόνο από τις εγχώριες εταιρείες) πρόσθετος χρόνος. Πέραν των προσφορών, πρέπει να «χτιστούν» και να «κλειδώσουν» και οι κοινοπραξίες – συνεργασίες. Κατά κάποιες πλευρές, δεδομένου ότι «δεν υπάρχουν και… εκατό ξένες εταιρείες εξειδικευμένες για λειτουργία μετρό, τα εγχώρια επιχειρηματικά σχήματα πρέπει να κουμπώσουν συνεργασίες μεταξύ τους και με ξένους». Σε κάθε περίπτωση, υπάρχει ακόμα χρόνος, αν και όπως αναφέραμε η αλήθεια είναι ότι ο όγκος των δεδομένων – πληροφοριών του διαγωνισμού είναι τεράστιος.
Τα σενάρια για τους «μνηστήρες»
Αν και έχουν ακουστεί σενάρια για «μαζική» προσέλευση «μνηστήρων», άλλες πλευρές αναφέρουν ότι «κρατάνε μικρό καλάθι» και δεν αποκλείουν να φτάσουν στο στάδιο των προσφορών 2-3 κοινοπραξίες, το πολύ 4. Ωστόσο, αυτό θα φανεί. Κατά τα φαινόμενα δε, μάλλον δεν θα δώσουν το παρών όλοι οι μεγάλοι εγχώριοι όμιλοι που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε σε διαγωνισμούς (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ, Κοπελούζος, Μυτιληναίος, ΑΒΑΞ, Intrakat, Κοπελούζος), καθώς, βάσει πληροφοριών του insider.gr, τουλάχιστον 1-2 γκρουπ εξετάζουν σοβαρά το ενδεχόμενων να μη δώσουν το παρών. Βέβαια, έχει ακουστεί το σενάριο ότι σε αυτά τα έργα ΣΔΙΤ (που σχετίζονται και με μέσα μεταφοράς σταθερής τροχιάς) επιθυμούν να εισέλθουν κάποια γκρουπ, ωστόσο, αυτό πρέπει να φανεί και στην πράξη. Πάντως, εταιρείες που είτε παραδοσιακά έχουν σχέση με το Μετρό είτε και θεωρούνται ανερχόμενες δυνάμεις, εκτιμάται ότι κάνουν «δεύτερες σκέψεις» για τη σκοπιμότητα συμμετοχής, αν και γνωρίζουν ότι η σύμβαση ΣΔΙΤ μπορεί να προσφέρει μηνιαίες ή ετήσιες σταθερές ροές.
Βέβαια, δεδομένου ότι δεν έχουμε να κάνουμε με κατασκευαστικό αντικείμενο, αλλά με συντήρηση/λειτουργία του Μετρό (ΣΔΙΤ), βασικό ρόλο θα έχουν και μεγάλα διεθνή γκρουπ με μακρά παράδοση στα έργα μετρό και τραμ ανά τον κόσμο αλλά και την Ελλάδα. Εχουν ακουστεί διάφορα ονόματα (οι γαλλικές Alstom, Εgis Project, RATP κ.α., η Hitachi που κατασκευάζει με τον ΑΚΤΩΡ το Μετρό, η ιταλική ATM), αλλά όλα θα φανούν σε περίπου 5 εβδομάδες.
Η σύμβαση
Όπως έχει αναφέρει το insider.gr, πρόκειται για σύμβαση ΣΔΙΤ, η οποία θα ανοίξει τον δρόμο στην είσοδο ιδιώτη στο Μετρό Θεσσαλονίκης, με τρένα χωρίς οδηγό. Στην προκήρυξη αναφέρεται ως διάρκεια σύμβασης οι 132 μήνες. Αντικείμενο της παρούσας Σύμβασης είναι η παροχή των υπηρεσιών, όπως αυτές περιγράφονται στα τεύχη της Σύμβασης, καθώς και η προμήθεια, εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία του Πληροφοριακού Συστήματος IT-ERP υποστήριξης της διοικητικής λειτουργίας του Μετρό Θεσσαλονίκης, ενσωματωμένου και σε λειτουργική ενότητα με τα λοιπά υφιστάμενα συστήματα (λογισμικό, λειτουργική υποδομή/εξοπλισμό και κεντρικά υπολογιστικά συστήματα) του Μετρό Θεσσαλονίκης. Συγκεκριμένα, οι Υπηρεσίες Αναδόχου συνίστανται σε:
Α. Υπηρεσίες Εμπορικής Λειτουργίας.
Β. Υπηρεσίες Προληπτικής και Διορθωτικής Συντήρησης Εγκαταστάσεων και Εξοπλισμού.
Γ. Υπηρεσίες καθαρισμού: ο καθαρισμός των Χώρων του Έργου.
Δ. Υπηρεσίες φύλαξης και ασφάλειας: η προστασία του Μετρό Θεσσαλονίκης σύμφωνα με τους επί μέρους όρους της παρούσας Σύμβασης.
Ε. Υπηρεσίες κομίστρου.
H χρηματοδότηση για την εκτέλεση της σύμβασης αποτελεί αποκλειστική ευθύνη του Αναδόχου, η δε ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε. έχει υποχρέωση να καταβάλει στον Ανάδοχο ως συμβατικό τίμημα το 100% των πληρωμών διαθεσιμότητας από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του Υπουργείου Μεταφορών και Υποδομών.
Βασική γραμμή και επέκταση
Η σύμβαση που θα υπογραφεί θα αφορά τόσο την κύρια γραμμή, όσο και τις επεκτάσεις προς Καλαμαριά. Σε πλήρη ανάπτυξη, ο ιδιωτικός φορέας λειτουργίας θα απασχολεί 300 άτομα προσωπικό. Το μετρό της Θεσσαλονίκης με την επέκταση της Καλαμαριάς θα μετρά 14,4 χλμ. δικτύου και 18 σταθμούς.
Υπενθυμίζεται ότι ο έργο της βασικής γραμμής και της επέκτασης προς Καλαμαριά υλοποιεί κοινοπραξία υπό την ΑΚΤΩΡ, μαζί με ιταλικό γκρουπ και την HitachiRailSTS/HitachiRailSpa, με την ιαπωνική HitachiRailSTS να θεωρείται ως πιθανή ενδιαφερόμενη για το project, όπως και η γαλλική Keolis, η ιταλική ΑΤΜ, εταιρείες που ελέγχονται από τους γερμανικούς (Deutsche Bahn) και ολλανδικούς σιδηροδρόμους και άλλες.
Στην Κοπεγχάγη, την ανάλογη σύμβαση ανέλαβε η Metro Service A/S στην οποία συμμετέχουν η ιταλική Azienda Trasporti Milanesi (ATM) και η ιαπωνική Hitachi Rail STS. Η Hitachi είναι ήδη μέλος της κοινοπραξίας κατασκευής του μετρό Θεσσαλονίκης μετά και την εξαγορά της ιταλικής Ansaldo.
Η προμήθεια των 15 νέων συρμών
Όπως επίσης έχει αποκαλύψει το insider.gr, στις «ράγες» είναι και η υπογραφή της σύμβασης προμήθειας τροχαίου υλικού για το Μετρό της Θεσσαλονίκης και την επέκταση προς Καλαμαριά, με ανάδοχο τις ΑΚΤΩΡ (όμιλος ΕΛΛΑΚΤΩΡ) – Hitach, που έτσι κι αλλιώς είχαν υποβάλει τη μοναδική προσφορά (σύμβαση αξίας 129,5 εκατ. ευρώ, χωρίς ΦΠΑ). Η σύμβαση περιλαμβάνει 15 νέους συρμούς έξι εκ των οποίων θα κατευθυνθούν στο Βασικό Έργο και εννέα στην επέκταση της Καλαμαριάς. Προ ημερών ο Υφυπουργός Υποδομών ενημέρωσε την Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής (και) για το έργο αυτό. Ο κ. Καραγιάννης υπογράμμισε ότι «με την προμήθεια αυτή γίνεται άλλο ένα σημαντικό βήμα για τη πραγματοποίηση του μεγάλου έργου του Μετρό Θεσσαλονίκης, αφού με τους συρμούς που αποκτάμε θα εξυπηρετείται τόσο η επέκταση προς Καλαμαριά που προχωρά όσο και το βασικό έργο, με μικρότερες μάλιστα χρονοαποστάσεις, από τις αρχικά προδιαγραφείσες». «Το Μετρό στη Θεσσαλονίκη θα είναι ένα από τα πιο σύγχρονα Μετρό σε ολόκληρη την Ευρώπη με συρμούς που θα κατασκευάζονται με πάνω από 90% με ανακυκλώσιμα υλικά, με τρένα χωρίς οδηγούς, με την ιστορία των σταθμών να χαρίζεται απλόχερα στους επιβάτες και με μοναδική αισθητική» πρόσθεσε ο Υφυπουργός Υποδομών.
