Αποτελούν σχεδόν… «κοινό μυστικό» στον εργοληπτικό κλάδο τόσο οι συνήθεις –δικαιολογημένες καθώς παραδοσιακά στο τέλος του έτους το Δημόσιο σταματάει πληρωμές ΠΔΕ, ΕΣΠΑ για να «σουλουπώσει την εικόνα» του προϋπολογισμού– διαμαρτυρίες και καταγγελίες των κατασκευαστικών οργανώσεων προς τους συναρμόδιους υπουργούς όσο και οι εσωτερικές «έριδες» που έχουν ανακύψει, ιδίως τα τελευταία χρόνια, όπου και καταγράφηκε πτώση του ρυθμού προώθησης νέων έργων πριν ξεκινήσει «μπαράζ» διαγωνισμών, μέρος των οποίων «βγαίνουν» σε «μεγάλα κομμάτια», ως ΣΔΙΤ ή και Παραχωρήσεις, άρα απευθύνονται κυρίως σε ισχυρούς ομίλους, εις βάρος μικρότερων σχημάτων.
Τέτοια νέα επεισόδια είχαμε πάλι στα τέλη Δεκεμβρίου και ειδικότερα προ ημερών. Όταν και βασικές εργοληπτικές οργανώσεις όπως ο ΣΑΤΕ (εκπροσωπεί μεσαίες και μεγάλες τεχνικές εταιρείες) και η ΠΕΣΕΔΕ (εκπροσωπεί μικρότερους εργολήπτες) απέστειλαν επιστολές στα υπουργεία Οικονομικών, Ανάπτυξης και Υποδομών, καταγγέλλοντας «στάση πληρωμών» για πολλούς μήνες. Επιπρόσθετα, είχαμε «επεισόδια» και στις τάξεις εντός των φορέων, π.χ. του ΣΑΤΕ, με εργολάβους μικρότερης βαθμίδας να τάσσονται κατά της προώθησης μεγάλων σε προϋπολογισμό έργων ως ενιαίο «πακέτο», ζητώντας προφανώς την κατάτμησή τους. Άλλοι πάλι, κατασκευαστές (όχι βέβαια στις τάξεις των ισχυρών) έχουν κάνει σαφείς νύξεις εναντίον της προώθησης έργων με μοντέλο ΣΔΙΤ και Παραχώρησης, καθώς αυτά απαιτούν προφανώς ισχυρή χρηματοοικονομική διάρθρωση και βέβαια μεγάλη τεχνική επάρκεια.
Οι διαμαρτυρίες του ΣΑΤΕ για «στάση πληρωμών»
Ειδικότερα, ο ΣΑΤΕ με επιστολή (22/12) του προς τους Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών κ. Κωσταντίνο Αχ. Καραμανλή, Υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων κ. Άδωνι Γεωργιάδη, Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών κ. Θεόδωρο Σκυλακάκη, Υφυπουργό Υποδομών κ. Γεώργιο Καραγιάννη, Γενικό Γραμματέα Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ κ. Δημήτριο Σκάλκο ανέδειξε θέμα στάσης πληρωμών δημοσίων έργων άλλων προβλημάτων του τομέα κατασκευής δημοσίων έργων (π.χ. δεν έχει εκδοθεί ακόμη η απαιτούμενη Υ.Α. συγκρότησης του Διοικητικού Συμβουλίου του Παρατηρητήριου Τιμών υλικών, δεν έχει εφαρμοσθεί το θεσμικό πλαίσιο των Μητρώων Συντελεστών Παραγωγής Δημοσίων και Ιδιωτικών Έργων, «φωτογραφικοί» όροι σε διακηρύξεις, για τα μέτρα «με στόχο τη θωράκιση των εκτελούμενων και δημοπρατούμενων έργων» κ.α.).
Όπως αναφέρεται, «κάθε χρόνο τέτοια εποχή γίνεστε αποδέκτης επιστολών μας με τις οποίες καταγγέλλουμε τη στάση πληρωμών έργων ΕΣΠΑ και Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) που υλοποιούνται, από τις εταιρείες μέλη μας. Ήδη από τις 11/10/2022 με σχετική παρέμβασή μας έχουμε αναδείξει ως πρώτο θέμα προς επίλυση την πληρωμή όλων των απλήρωτων πιστοποιήσεων, που σύμφωνα με καταγγελίες μελών μας διαρκώς αυξάνονται.
Δυστυχώς, η επιλογή παύσης πληρωμών τους τελευταίους μήνες κάθε έτους τείνει να λάβει διαστάσεις μονιμότητας αφού όχι μόνο δεν έχει περιοριστεί διαχρονικά – όπως λογικά θα αναμενόταν - αλλά εξελίσσεται με παρόμοιο τρόπο για περισσότερο από 15 έτη, από το 2007 και μετά, και αφορά σχεδόν σε όλα τα έργα σύμφωνα με τις έντονες διαμαρτυρίες Εταιρειών-Μελών μας, που προέρχονται από όλο τον γεωγραφικό χώρο της Ελλάδας και οι οποίες υποδεικνύουν ότι εδώ και καιρό έχουν παύσει οι πληρωμές τους για εκτελούμενα έργα χρηματοδοτούμενα τόσο από το ΠΔΕ όσο και από το ΕΣΠΑ. Ιδιαίτερα οξύ είναι το ζήτημα με τις πληρωμές του ΠΔΕ, στα έργα τα οποία ορισμένοι συνάδελφοι εξαναγκάστηκαν να τιμολογήσουν μήνες πριν τη λήξη του έτους, έχουν καταβάλει τον ΦΠΑ και τις άλλες υποχρεώσεις και μέχρι και σήμερα δεν έχουν πληρωθεί!». Και ο ΣΑΤΕ ζητάει από τον Κ. Καραμανλή να ενεργήσει «ταχύτατα ώστε αφενός μεν να επιλυθούν χρονίζοντα συνεχώς θέματα που έχουν φέρει εργολήπτες μέλη μας σε απόγνωση και τουλάχιστον το ζήτημα των πληρωμών λογαριασμών εκτελεσμένων εργασιών να επιλυθεί άμεσα».
Η «αιχμηρή» επιστολή της ΠΕΣΕΔΕ
Δύο μέρες πριν τον ΣΑΤΕ, η Πανελλήνια Ένωση Συνδέσμων Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΠΕΣΕΔΕ) είχε προλάβει να αποστείλει επιστολή «αιχμηρή» προς τους Υπουργούς Οικονομικών – Ανάπτυξης & Επενδύσεων – Υποδομών & Μεταφορών με θέμα «Στάση πληρωμών Δημοσίου έναντι των Εργοληπτικών Επιχειρήσεων». Όπως ανέφερε ο σύνδεσμος απευθυνόμενους στους υπουργούς, «δυστυχώς, δεν καταφέρατε να μας εκπλήξετε ευχάριστα, τηρώντας μία στάση ευθύνης απέναντι στις εργοληπτικές επιχειρήσεις της χώρας. Για μία ακόμη χρονιά οι εργοληπτικές επιχειρήσεις υποχρεώνονται να αντιμετωπίσουν την στάση πληρωμών του Δημοσίου. Καμία αναστολή από μέρους σας για τις συνέπειες που θα κληθούν να διαχειριστούν οι ελληνικές εργοληπτικές επιχειρήσεις λόγω των δικών σας αποφάσεων. Καμία απολύτως αναστολή από μέρους σας να συμμετέχετε παράλληλα σε πανηγυρικές εκδηλώσεις εξαγγελιών νέων έργων υποδομής».
Με τον σύνδεσμο να αναφέρει ότι «καμία απολύτως προσπάθεια έμπρακτης υποστήριξης των ελληνικών εργοληπτικών επιχειρήσεων τηρώντας την ελάχιστη υποχρέωση που έχετε απέναντι σε αυτές με την έγκαιρη καταβολή του εργολαβικού ανταλλάγματος. Με την επιστολή αυτή δεν επιθυμούμε να διατυπώσουμε απολύτως κανένα αίτημα διότι έχουμε αντιληφθεί ότι δεν σας αφορά και δεν σας αγγίζει».
Οι εσωτερικές «κόντρες»
Πάντως, όπως είπαμε και στην αρχή, πέραν της… κοινής στάσης έναντι των υπουργείων με θέμα τη «στάση πληρωμών» για τα δημόσια έργα, υπάρχουν και οι εσωτερικές «κόντρες». Για το θέμα των ΣΔΙΤ και των Παραχωρήσεων αναφερθήκαμε στην αρχή. Πρόσφατα, ανέκυψε και μια άλλη εσωτερική υπόθεση στον ΣΑΤΕ για μεγάλο διαγωνισμό, ύψους 140 εκατ. ευρώ, για τον διαγωνισμό ύδρευσης Πρέβεζας, Άρτας, Λευκάδας, που «βγαίνει» σε ένα «πακέτο» ως δημόσιο έργο (μάλιστα, είχε τεθεί χρονοδιάγραμμα για προσφορές στο φίνις του έτους). Μέλος του ΣΑΤΕ (μικρότερης τάξης εταιρεία) έθεσε το θέμα του «ενιαίου» του διαγωνισμού θεωρώντας παράνομη την ενοποίηση διαφορετικών γεωγραφικών περιοχών, εκτιμώντας ότι είναι απέναντι στον υγιή ανταγωνισμό. Ωστόσο, ο πρόεδρος του ΣΑΤΕ απάντησε ότι είναι λανθασμένη η άποψη για κατάτμηση του έργου σε μικρότερα «κομμάτια», ότι πρόκειται για τεχνικά ενιαίο project, υπενθυμίζοντας μάλιστα όσα είχαν προκύψει με το «σπάσιμο» του οδικού άξονα Πάτρα – Πύργος σε 8 τμήματα με τα γνωστά προβλήματα για το έργο, τις μεταφορές, τους χρήστες και τις εταιρείες (έκπτωτες, ναυάγησαν οι διαγωνισμοί, χάθηκαν χρόνια, επανεντάχθηκε στην Ολυμπία Οδό). Μάλιστα, η ανταλλαγή επιστολών δείχνει και διαφορετικές απόψεις όπως και διαφορετικά συμφέροντα, κάτι που μάλλον αποτελεί ένα μέρος από τους «μικρούς εμφύλιους» στις τάξεις των εργολάβων.
