Η Ελλάδα μπορεί να μην ηγείται στις επενδύσεις ESG αλλά ακολουθεί χωρίς μεγάλες αποκλίσεις τον ευρωπαϊκό μέσο όρο όσον αφορά στα ομόλογα του συγκεκριμένου κλάδου. Η Ναυτιλία και ο Τουρισμός αποτελούν όχι μόνο νευραλγικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας αλλά και πεδία δόξης για τις επενδύσεις ESG.
Σε διεθνές επίπεδο, φαίνεται ότι κάποια πράγματα έχουν αλλάξει και πλέον τα ομόλογα ESG δεν αποτελούν μία niche αγορά αλλά προσελκύουν συνειδητοποιημένους επενδυτές και υπεύθυνες επιχειρήσεις. Ο ρόλος των κυβερνήσεων και των τραπεζών φυσικά, είναι πρωταρχικής σημασίας.
Η Antonia Sariyska, στρατηγική αναλύτρια Αειφορίας και Αντίκτυπου Επενδύσεων στη διεύθυνση Επενδύσεων της Παγκόσμιας Διαχείρισης Πλούτου της UBS αναλύει σε συνέντευξη που παραχωρεί στο Insider.gr, τις προοπτικές των επενδύσεων ESG, μιλά για τη θέση της Ελλάδας στη συγκεκριμένη αγορά και επισημαίνει τα σημεία – κλειδιά για επιτυχημένες επενδύσεις.
Ακολουθεί η συνέντευξη που παραχώρησε η κ. Antonia Sariyska στο Insider.gr:
- Τον τελευταίο καιρό γίνεται πολύς λόγος για βιώσιμα ομόλογα. Από την εμπειρία σας, με ποιον τρόπο οι επενδυτές θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ένα πιο ανθεκτικό χαρτοφυλάκιο;
Τα τελευταία χρόνια, τα βιώσιμα ομόλογα αποτελούν την αιχμή του δόρατος όσον αφορά στην καινοτομία στις βιώσιμες επενδύσεις. Η ομορφιά των βιώσιμων ομολόγων έγκειται στο ότι προέρχονται από ολόκληρο το φάσμα του πιστωτικού κινδύνου. Για παράδειγμα, τα ομόλογα της Παγκόσμιας Τράπεζας αποτελούν μια εναλλακτική λύση για τα κρατικά ομόλογα υψηλής διαβάθμισης, παρέχοντας προστασία χαμηλού κινδύνου στο χαρτοφυλάκιο, ενώ ταυτόχρονα χρηματοδοτούν βιώσιμα έργα σε αναπτυσσόμενες χώρες. Στο άλλο άκρο του φάσματος, η στοχευμένη δέσμευση που σχετίζεται με τη βιωσιμότητα σε ομόλογα υψηλής απόδοσης συμβάλλει στην αξιοποίηση ομολόγων υψηλότερου ρίσκου, ενώ παράλληλα υλοποιεί σημαντικές στρατηγικές βελτιώσεις μεταξύ των εταιρειών.
Και, φυσικά, στη μέση αυτού του φάσματος μεταξύ του υψηλού επιτοκίου και της υψηλής απόδοσης, έχουμε τα πράσινα και κοινωνικά ομόλογα που εκδίδονται από εταιρείες και κυβερνήσεις.
Τα έσοδα από αυτά τα ομόλογα διατίθενται σε έργα βιωσιμότητας. Συχνά, όταν αναφερόμαστε σε αυτά τα ομόλογα, τα χαρακτηρίζουμε ως «θεματικά» και στην περίπτωση της εταιρικής έκδοσης, διαθέτουν επενδυτική βαθμίδα (investment – grade). Επομένως, μπορούμε πραγματικά να παίξουμε σε όλο αυτό το φάσμα κινδύνου στα ομόλογα, έχοντας μια βιώσιμη επικάλυψη σε πολλές διαφορετικές στρατηγικές.
- Πόσο ώριμη θεωρείται η αγορά της Ελλάδας όσον αφορά στα ομόλογα ESG;
Καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση ενισχύει συνολικά την έκδοση πράσινων ομολόγων, η Ελλάδα φαίνεται ότι δεν υστερεί πολύ σε αυτό το κομμάτι. Η ελληνική Εθνική Τράπεζα δήλωσε ξεκάθαρα την ετοιμότητά της να εκδώσει ελληνικά κρατικά πράσινα ομόλογα προκειμένου να χρηματοδοτήσει την ατζέντα της για τη βιωσιμότητα. Στο εταιρικό περιβάλλον, οι κυρίαρχοι τομείς όπως ο Τουρισμός και η Ναυτιλία είναι πιθανό να επωφεληθούν από έργα και επενδύσεις που σχετίζονται με το κλίμα και μπορούν να αντλήσουν πρόσθετα κεφάλαια μέσω πράσινων ή βιώσιμων ομολόγων. Αυτό θα μπορούσε να τους βοηθήσει να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές και να στηρίξουν την ευρύτερη εθνική δέσμευση για μηδενικές εκπομπές.
- Στη διεθνή αγορά υπάρχει και ένα κίνημα κατά του ESG. Κάποιοι θεωρούν ότι η στρατηγική ESG εμποδίζει την ανάπτυξη των επιχειρήσεων... Ποιες είναι οι πραγματικές ευκαιρίες; Ποιο είναι το μέλλον των ομολόγων που συνδέονται με το ESG;
Τα τελευταία χρόνια, το ESG έχει προσελκύσει το έντονο ενδιαφέρον των Μέσων ενημέρωσης και των επιχειρήσεων και σε κάποιες περιπτώσεις εμφανίζονται τάσεις πόλωσης. Κατά την άποψή μας, το ESG δεν είναι πλέον κάτι εξειδικευμένο. Είναι μια θεμελιώδης τάση, μια θεμελιώδης οικονομική κινητήρια δύναμη. Οι κυβερνήσεις δεν υποχωρούν στις δεσμεύσεις τους, οι πελάτες δεν σταματούν να απαιτούν πιο βιώσιμες προσφορές, οι επενδυτές δίνουν προσοχή στους παράγοντες ESG όταν επιλέγουν επενδύσεις. Σε τελική ανάλυση, οι εταιρείες αντιμετωπίζουν πιέσεις να είναι οι ίδιες πιο βιώσιμες, οδηγώντας έτσι στην ευρύτερη οικονομία. Ακόμη και εκείνοι οι επενδυτές ή οι εταιρείες που δεν στοχεύουν απαραίτητα στους ανθρώπους και στον πλανήτη, πιθανότατα θα χρειαστεί να προσαρμοστούν στο μεταβαλλόμενο περιβάλλον βιωσιμότητας.
Στο σημερινό περιβάλλον της αγοράς, τα ομόλογα είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα επένδυση. Υπήρξαν πολλά χρόνια χαμηλών επιτοκίων και χαμηλών αποδόσεων και οι συνθήκες για τους επενδυτές ομολόγων τώρα αλλάζουν. Σε συνδυασμό με τις τάσεις βιωσιμότητας, αυτό σημαίνει ότι είναι πιθανό να δούμε αυξανόμενη ζήτηση για βιώσιμα ομόλογα, για παράδειγμα, για την άντληση ευέλικτων και στοχευμένων κεφαλαίων και την προσέλκυση κεφαλαίων από επενδυτές που επικεντρώνονται στη βιωσιμότητα.
- Ποιες είναι οι νέες τάσεις στις βιώσιμες επενδύσεις. Αφορούν μόνο στο περιβάλλον όπως συνέβαινε παλαιότερα; Ποια θέση έχουν η φτώχεια, η έλλειψη τροφίμων, οι ανισότητες;
Η βιωσιμότητα σχετίζεται ένα ευρύ φάσμα ζητημάτων. Στην Ευρώπη, τείνουμε να τη συνδέουμε με τα θέματα του περιβάλλοντος λόγω των ισχυρών μηνυμάτων για τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Οι εταιρείες και οι καταναλωτές συνήθισαν γρήγορα τους όρους «εκπομπές άνθρακα», «πεδίο εφαρμογής 1,2,3». Επίσης, έχουν καθιερωθεί μετρήσεις. Τα κοινωνικά κριτήρια, από την άλλη, είναι πιο δύσκολο να καθοριστούν και δείχνουν σχεδόν άυλα. Πώς μετράτε το γεγονός ότι η παραγωγικότητα της εταιρείας σας έχει αυξηθεί επειδή υπάρχει διαφοροποίηση στο εργατικό δυναμικό; Είναι ένας πολύ δύσκολος συσχετισμός. Ωστόσο, η πανδημία του COVID-19 έδειξε ότι ακόμη και οι ανεπτυγμένες οικονομίες στην Ευρώπη μπορούν να αντιμετωπίσουν ζητήματα όπως η έλλειψη ανθεκτικότητας στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης και εκπαίδευσης. Αυτά είναι καταφανώς κοινωνικά θέματα.
Από επενδυτική σκοπιά, οι επενδύσεις με κοινωνικούς στόχους μπορούν στην πραγματικότητα να δράσουν ως διαφοροποιητές στις περιβαλλοντικές επενδύσεις. Για παράδειγμα, το 2022 δεν ήταν η καλύτερη χρονιά για επενδύσεις τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων των πράσινων τεχνολογιών. Ωστόσο, οι επενδύσεις σε βασικές υπηρεσίες και λύσεις όπως η υγειονομική περίθαλψη, η εκπαίδευση, τα τρόφιμα απέδωσαν καλά δεδομένου του περιβάλλοντος της αγοράς. Αυτά είναι κοινωνικά θέματα και ταυτόχρονα ανθεκτικά σε αβέβαιες αγορές. Δεν είναι τόσο ασταθή όσο η τεχνολογία, για παράδειγμα. Αυτό υπογραμμίζει τη σημασία της διαφοροποίησης του βιώσιμου χαρτοφυλακίου. Σε ολόκληρο τον κύκλο της αγοράς, θα υπάρξουν στιγμές που οι περιβαλλοντικές τεχνολογίες θα πάνε πολύ καλά και στιγμές που οι επενδύσεις στην υγειονομική περίθαλψη και στην εκπαίδευση θα πάνε πολύ καλά, εξισορροπώντας το ένα το άλλο μακροπρόθεσμα. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι η βιώσιμη επένδυση είναι μια διαφοροποιημένη προσέγγιση χαρτοφυλακίου και όχι μια λίστα θεμάτων και εταιρειών.
- Θα χαρακτηρίζατε το 2022 ως μια καλή χρονιά για την UBS σε αυτόν τον τομέα; Γιατί;
Το 2022 ήταν μια καλή χρονιά για βιώσιμες επενδύσεις σε ορισμένους τομείς. Ο πρώτος έχει να κάνει με την αναγνωρισιμότητα. Οι συζητήσεις που κάνουμε τώρα με ιδιώτες επενδυτές είναι πολύ πιο εις βάθος από ό,τι πριν από πέντε χρόνια. Πρόκειται για προβληματισμούς του τύπου «έχω πραγματικά αντίκτυπο με τα χρήματα που έχω επενδύσει;» ή «πώς επηρεάζουν αυτές οι τάσεις τη δική μου εταιρεία;» και δεν σχετίζονται μόνο με το «τι είναι το ESG;». Αυτό είναι καλό για την ευρύτερη βιομηχανία.
Εκτός από την αναγνωρισιμότητα, το δεύτερο ενδιαφέρον μέρος είναι τα χρήματα που προωθούνται σε βιώσιμες επενδύσεις σε όλο τον κόσμο. Καθ' όλη τη διάρκεια του 2022, το οποίο ήταν ένα ασταθές έτος, οι παραδοσιακές επενδύσεις αμοιβαίων κεφαλαίων είχαν στην πραγματικότητα καθαρές εκροές (δηλαδή καταβλήθηκαν περισσότερα κεφάλαια από ό,τι διοχετεύθηκαν), επομένως περισσότεροι έβγαλαν χρήματα από συμβατικές επενδύσεις. Στα βιώσιμα επενδυτικά κεφάλαια, ήταν το αντίστροφο. Οι ροές παρέμειναν καθαρά θετικές, δείχνοντας ότι πολλοί επενδυτές, συμπεριλαμβανομένου του δικού μας τμήματος πελατών, είναι χαρτοφυλάκια που παρέχουν προστασία στο μέλλον. Αυτό τονώνει την καινοτομία μεταξύ των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και αποτελεί συνολικά μια μεγάλη εξέλιξη.
Γενικότερα, στην UBS, ξεκινήσαμε τη δική μας δέσμευση για καθαρές μηδενικές εκπομπές για τη μείωση των εκπομπών μας σε όλες τις λειτουργίες αλλά και σε επενδυτικά χαρτοφυλάκια. Συγκεντρώσαμε επίσης κεφάλαια για βασικές κλιματικές τεχνολογίες, πρωτοποριακές θεραπείες για τον καρκίνο και άλλες σημαντικές εξελίξεις. Συνολικά, παραμένουμε πολύ θετικοί και συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε βιώσιμες επενδύσεις.
Λίγα λόγια για την Antonia Sariyska
Η Antonia Sariyska είναι στρατηγική αναλύτρια Αειφορίας και Αντίκτυπου Επενδύσεων στη διεύθυνση Επενδύσεων της Παγκόσμιας Διαχείρισης Πλούτου της UBS. Εξειδικεύεται στις βιώσιμες επενδύσεις και πιο συγκεκριμένα στην επίδραση των επενδυτικών στρατηγικών ενώ συνεργάζεται με την ευρύτερη ομάδα βιώσιμων επενδύσεων. Έχει εργαστεί για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αναπτυξιακή συνεργασία, τα οικονομικά και τη μετάβαση με βάση τους στόχους για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (SDGs).
Πριν από την UBS, η Antonia είχε αναπτύξει έντονη δραστηριότητα στο χρηματοπιστωτικό κλάδο και στις επενδύσεις με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις startups, τις επενδυτικές ευκαιρίες για τις οικογενειακές επιχειρήσεις και την καθαρή τεχνολογία και ενέργεια. Είναι κάτοχος MBA από το INSEAD στη Σιγκαπούρη και τη Γαλλία και κάτοχος Bachelor στις Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες από το Αμερικανικό Πανεπιστήμιο Μόσχα (Ρωσία) και το Πανεπιστήμιο του Westminster (Ηνωμένο Βασίλειο) καθώς και μεταπτυχιακό στις Επικοινωνίες από το Vrije Universiteit Brussel (Βέλγιο).
