Η αδυναμία εξεύρεσης προσωπικού, η κατάσταση των υποδομών, η διερεύνηση της παραγωγικής βάσης, η μείωση του τεχνολογικού χάσματος και το κόστος ενέργειας και χρήματος είναι τα βασικά μεγάλα ζητήματα που απασχολούν την ελληνική βιομηχανία, όπως τα ανέδειξαν οι ίδιοι οι εκπρόσωποι των βιομηχανιών κατά τις γενικές συνελεύσεις των συνδέσμων που πραγματοποιήθηκαν προχθές, Παρασκευή.
Οι προτάσεις του ΣΒΕ
Στην ετήσια τακτική γενική συνέλευση του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ) η πρόεδρος, Λουκία Σαράντη, ανέπτυξε τις προτάσεις του ΣΒΕ για μια σειρά από μεγάλα ζητήματα και ανέφερε πως τα προτεινόμενα μέτρα μπορούν να βρουν απευθείας εφαρμογή. Τα βασικά μέτρα που προτείνει ο ΣΒΕ είναι τα εξής:
Για το ανθρώπινο δυναμικό: Σύμφωνα με τον ΣΒΕ, για την ενίσχυση της απασχόλησης θα πρέπει να υπάρξει ορθή διασύνδεση της τεχνικής εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, να υπάρχει υποχρεωτική πρακτική άσκηση στην τεχνική εκπαίδευση και να χρηματοδοτηθούν περισσότερα προγράμματα τεχνικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης από φορείς του ιδιωτικού τομέα. Ακόμη, απαιτούνται νομοθετικές πρωτοβουλίες και δημιουργία σύγχρονου πλαισίου, ούτως ώστε αφενός να δοθεί η δυνατότητα σε πρόσφυγες και μετανάστες να απασχοληθούν στη βιομηχανία, και για την πρόσκληση για απασχόληση αλλοδαπών εργαζομένων στη βιομηχανία.
Για το κόστος της ενέργειας: Απαιτείται εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου για την εγκατάσταση συστημάτων ΑΠΕ από επιχειρήσεις και κατάργηση του πλαφόν στα διμερή συμβόλαια των βιομηχανιών με παραγωγούς. Ακόμη, ο ΣΒΕ ζητά η συμμετοχή μονάδων στους επόμενους διαγωνισμούς ΑΠΕ να λαμβάνει χώρα με έως 50% της ισχύος τους. Σημαντική κρίνεται η επαναφορά των χρεώσεων ΥΚΩ στα προ κρίσης επίπεδα, αλλά και μια ειδική πρόβλεψη για προστασία των επιχειρήσεων από την πιθανή αύξηση των τιμών.
Για τη βελτίωση του ρυθμιστικού περιβάλλοντος: Ο ΣΒΕ ζητά την άρση των εμποδίων για την ταχύτερη απονομή της δικαιοσύνης και την ένταξη στη λειτουργία του κράτους της στρατηγικής για την απλούστευση του ρυθμιστικού περιβάλλοντος που αφορά στην επιχειρηματικότητα και ειδικά στη βιομηχανία. Σημαντική κρίνεται η εκ των προτέρων αξιολόγηση των επιπτώσεων κάθε νέας νομοθετικής παρέμβασης στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, και ειδικά της βιομηχανίας. Θα πρέπει επίσης να απλουστευτεί το ρυθμιστικό πλαίσιο και να αποσαφηνιστούν οι όροι περιβαλλοντικής περιβαλλοντικής αδειοδότησης, καθώς και τα ζητήματα χωροθέτησης βιομηχανικών επιχειρήσεων.
Για τις υποδομές: Κρίσιμη είναι η ενίσχυση της «χωρητικότητας» του δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και η αναβάθμιση υποδομών internet «υψηλών ταχυτήτων», ειδικά σε περιοχές βιομηχανικής συγκέντρωσης. Ειδικά, για τη βόρεια Ελλάδα ο ΣΒΕ ζητά την αναβάθμιση των υποδομών και του εξοπλισμού λειτουργίας των λιμανιών της Πρέβεζας και της Αλεξανδρούπολης, για την ορθή εξυπηρέτηση των βιομηχανιών της Ηπείρου και της Θράκης και για τη διευκόλυνση των εμπορευματικών μεταφορών.
Ανθρώπινο δυναμικό, πρώτες ύλες και επενδυτικά κίνητρα
Η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού, αποτελεί το βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές βιομηχανίες σύμφωνα με τα όσα ανέφερε και ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του Συνδέσμου Βιομηχανιών Στερεάς Ελλάδας (ΣΒΣΕ), Πάνο Λώλο, κατά την αντίστοιχη ανοιχτή γενική συνέλευση των μελών του συνδέσμου που πραγματοποιήθηκε και αυτή την περασμένη Παρασκευή. Όπως είπε ο κ. Λώλος το πρόβλημα είναι σημαντικό, έχει ποσοτική και ποιοτική διάσταση αλλά και μια δημογραφική διάσταση καθώς λόγω της γήρανσης του πληθυσμού απειλείται η δυνατότητα στελέχωσης των ελληνικών επιχειρήσεων. Ακόμη παρατηρείται έλλειψη των κατάλληλων δεξιοτήτων σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού, η οποία μάλιστα αφορά και τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας. «Στο πλαίσιο αυτό απαιτείται καλύτερη διασύνδεση της αγοράς εργασίας με τα εκπαιδευτικά ζητήματα», σημείωσε ο πρόεδρος του ΣΒΣΕ.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η επάρκεια πρώτων υλών είναι ένα ακόμη κεφαλαιώδες ζήτημα που αναδείχθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Η ΕΕ έχει προχωρήσει στο Critical Raw Material Act για την επάρκεια πρώτων υλών. Το μοντέλο του διεθνούς καταμερισμού εργασίας φαίνεται να δημιουργεί αδιέξοδα σε συνθήκες έντονου ανταγωνισμού. «Είναι ευτυχές ότι το υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος έχει αναλάβει πρωτοβουλία σχετίζεται με την ανανέωση του μεταλλευτικού κώδικα που έχει τις ρίζες του στη δεκαετία του ΄50 και ξεκινά και νέες μελέτες για πιθανά κοιτάσματα στη χώρα μας», σημείωσε ο πρόεδρος του ΣΒΣΕ.
Τρίτη μεγάλη πρόκληση, σύμφωνα με τον κ. Λώλο είναι η νέου τύπου και συγκαλυμμένη μορφή προστατευτισμού που εμφανίζεται ανά τον κόσμο. Στις ΗΠΑ υπάρχει το περίφημο Inflation Reduction Act που προσφέρει γενναίες επιδοτήσεις και κίνητρα που φτάνουν το 1 τρισ. δολάρια και απειλεί τη βιωσιμότητα των ευρωπαϊκών βιομηχανικών επιχειρήσεων. Πρόκειται, είπε ο πρόεδρος του ΣΒΕ, για μια εργαλειοποίηση του ρυθμιστικού πλαισίου και των κινήτρων, στην οποία η απάντηση της ΕΕ μέσω του Net Zero Act δεν επαρκεί.
Οι βασικές προκλήσεις της ελληνικής βιομηχανίας
Τις βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ελληνική βιομηχανία ανέδειξε στην ομιλία του ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννης Στουρνάρας:
Οι Ελληνικές επιχειρήσεις έχουν διαχρονικά μικρότερο μέγεθος σε σχέση με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές. Συγκεκριμένα, η μέση βιομηχανική επιχείρηση στην Ελλάδα απασχολούσε περίπου 5-6 εργαζόμενους την περίοδο 2011-2018 έναντι περίπου 15 που ήταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος. «Το γεγονός αυτό συνδέεται με την αδυναμία ανάπτυξης οικονομιών κλίμακας, τη δυσκολία στην εύρεση χρηματοδότησης, καθώς και τη δυσκολία επέκτασης σε νέες αγορές. «Οι εν λόγω παράγοντες μειώνουν την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων», σημείωσε ο κ. Στουρνάρας.
Ένα ακόμη ζήτημα είναι ότι την περίοδο της κρίσης χρέους, οι επιχειρήσεις προχώρησαν σε σημαντική μείωση των επενδύσεων, λόγω αυξημένης αβεβαιότητας και μειωμένης ζήτησης. Ως συνέπεια, οι βιομηχανικές επενδύσεις περιορίστηκαν σε χαμηλά επίπεδα, με αποτέλεσμα να παρατηρείται χαμηλός βαθμός ανανέωσης του παραγωγικού εξοπλισμού και των διαδικασιών και μεθόδων παραγωγής, αποθήκευσης και διάθεσης των προϊόντων και υπηρεσιών.
Ακόμη όπως ανέφερε ο διοικητής της ΤτΕ η Ελλάδα έχει τη χαμηλότερη μέση βαθμολογία στην Παγκόσμια Έρευνα Μάνατζμεντ σε δείγμα επιλεγμένων οικονομιών του ΟΟΣΑ, γεγονός που υπονομεύει την παραγωγικότητα των ελληνικών βιομηχανικών επιχειρήσεων. Ειδικότερα, οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν τις χαμηλότερες επιδόσεις σε θέματα διαχείρισης ανθρώπινων πόρων, προγραμματισμού, εποπτείας των εργαζομένων, καθώς και ανάπτυξης συνεργειών, διαλόγου και συνεργασίας. Αντιθέτως τείνουν να τα καταφέρνουν καλύτερα στη λήψη αποφάσεων, ενδεχομένως από μόνο ένα άτομο. «Τα παραπάνω υποδηλώνουν σαφώς τον κεντρικό ρόλο που παίζει ο οικογενειακός χαρακτήρας της πλειονότητας των ελληνικών επιχειρήσεων, όπου η εταιρική κουλτούρα περιστρέφεται γύρω από τον ιδρυτή, με ελάχιστα περιθώρια για την ανάπτυξη ταλέντων», σημείωσε ο κ. Στουρνάρας προσθέτοντας πως οι εργαζόμενοι στις ελληνικές επιχειρήσεις παρουσιάζουν επίσης τα χαμηλότερα επίπεδα αυτονομίας στον ΟΟΣΑ, ένδειξη χαμηλής εμπιστοσύνης.
Η Ελλάδα κατατάσσεται χαμηλά στον Ευρωπαϊκό Δείκτη Καινοτομίας. Επιπλέον, σημαντική υστέρηση καταγράφεται και στις δαπάνες που προέρχονται από επιχειρήσεις για Έρευνα και Ανάπτυξη. «Το γεγονός αυτό, υπονομεύει την καινοτομική ικανότητα της ελληνικής βιομηχανίας, περιορίζοντας τη δυνατότητά της να καταστεί ανταγωνιστική έναντι των λοιπών ευρωπαϊκών χωρών», τόνισε ο διοικητής της ΤτΕ προσθέτοντας πως ο ψηφιακός μετασχηματισμός οικονομίας και επιχειρήσεων στη χώρα κινείται ταχύτερα σε σχέση με το παρελθόν αλλά όχι ακόμα αρκετά ώστε να κλείσει η ψαλίδα με την ΕΕ.
Πρόσθετες προκλήσεις για την ελληνική βιομηχανία αποτελούν, μεταξύ άλλων, το μη ανταγωνιστικό ενεργειακό κόστος με την εγχώρια χονδρική τιμή ηλεκτρικής ενέργειας να είναι υψηλότερη σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, γεγονός το οποίο προϋπήρχε της ενεργειακής κρίσης, η απώλεια επιστημονικού προσωπικού προς χώρες του εξωτερικού λόγω του brain drain, και oι αδυναμίες στο πλαίσιο αδειοδότησης και χωροθέτησης επιχειρήσεων λόγω μη ύπαρξης καθορισμένων χρήσεων γης.
Το βιομηχανικό συνέδριο του ΣΕΒ
Στο μεταξύ, τα θέματα της βιομηχανίας με ορίζοντα το 2030 σε μια περίοδο γεωπολιτικών ανακατατάξεων και ενεργειακής κρίσης πρόκειται να συζητηθούν στο βιομηχανικό συνέδριο που διοργανώνει ο ΣΕΒ την ερχόμενη Δευτέρα. Την επόμενη ημέρα, Τρίτη 10 Οκτωβρίου, στον ίδιο χώρο, στις 19:30, ο ΣΕΒ διοργανώνει την Ανοιχτή Εκδήλωση της Γενικής Συνέλευσης του 2023, όπου θα πραγματοποιηθεί συζήτηση μεταξύ του Πρωθυπουργού, κ. Κυριάκου Μητσοτάκη και του Προέδρου του ΣΕΒ, κ. Δημήτρη Παπαλεξόπουλου.
