Περίπου δύο «ντουζίνες» έργων – διαγωνισμών που προωθούνται μέσω ΣΔΙΤ, συνολικού ύψους 4,5 δισ. ευρώ, περιμένουν… ανάδοχο. Πρόκειται για μεγάλες υποδομές σε όλους τους τομείς, από οδικά και κτηριακά, έως αντιπλημμυρικά/φράγματα και μονάδες αποβλήτων, οι οποίες έχει προγραμματιστεί να υλοποιηθούν με το μοντέλο σύμβασης Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα. Για κάποια εξ αυτών οι διαδικασίες είναι προχωρημένες σημαντικά, σε κάμποσους διαγωνισμούς οι διεργασίες είναι σε πιο πρώιμο και αρχικό στάδιο (π.χ. εκδήλωσης ενδιαφέροντος), ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις υποδομών για τις οποίες είτε οι διαδικασίες έχουν «παγώσει» για διαφόρους λόγους (π.χ. μονάδες αποβλήτων στην Αττική με χωροθετήσεις, αντιδράσεις τοπικές κ.α.), είτε ακυρώνονται και επανέρχονται με νέες δημοπρατήσεις λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος (π.χ. κέντρο καινοτομίας στη ΧΡΩΠΕΙ) είτε εν τέλει δεν προσελκύσουν επενδυτικό ενδιαφέρον στο τελικό τους στάδιο (π.χ. δεν δόθηκαν οικονομικές προσφορές για το Φράγμα Χαβρία στη Χαλκιδική).
Αν σε αυτά προσθέσουμε και έργα για τα οποία έχουμε προσφορές (έστω και μία) αλλά ακόμα δεν έχουν υπογραφεί σχετικές συμβάσεις (π.χ. ΣΔΙΤ για φοιτητικές εστίες σε Κρήτη και Θεσσαλία, σχεδόν 300 εκατ. ευρώ συνολικά με «νικήτρια» την Intrakat και νέο κτήριο Γ.Γ. Υποδομών όπου επικράτησαν οι Intrakat – Redex), τότε γίνεται κατανοητό ότι «τρέχουν» projects σχεδόν 5 δισ. ευρώ μέσω ΣΔΙΤ ανά την χώρα.
Ισχυρό ενδιαφέρον, οφέλη αλλά και έντονοι προβληματισμοί
Πρόκειται για έργα που έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον των ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις, ΑΒΑΞ, Intrakat, Mytilineos οι οποίοι αυτόνομα, σε μεταξύ τους συμμαχίες είτε με άλλους συνεταίρους συμμετέχουν στα περισσότερα εξ αυτών, αν και δεν λείπουν απουσίες από κάποιους διαγωνισμούς. Ειδικά δε για τις μονάδες αποβλήτων έχουν «χτιστεί» συμμαχίες και με ομίλους όπως οι Τιτάν, Thalis, More (Motor Oil), Μεσόγειος, Watt κ.α. Τα μεγάλα γκρουπ προσπαθούν να κατοχυρώσουν projects που μπορούν να εισφέρουν στα ταμεία τους έσοδα/ροές, εν προκειμένω πληρωμές διαθεσιμότητας, για 25-30 χρόνια. Η μεγάλη αγορά των παραχωρήσεων και των ΣΔΙΤ επί της ουσίας θα κατανεμηθεί στους ισχυρούς ομίλους.
Πάντως, πρέπει να σημειωθεί ότι στην τρέχουσα συγκυρία προωθούνται παράλληλα δεκάδες έργα (δημόσια, ΣΔΙΤ/Παραχωρήσεις, ιδιωτικά, αποκρατικοποιήσεις, RRF κ.α.) με αποτέλεσμα σε πολλούς διαγωνισμούς οι διαδικασίες να κινούνται με αργούς ρυθμούς, ενώ τα ΣΔΙΤ απαιτούν κινητοποίηση ιδιωτικών δυνάμεων (και χρηματοδοτικών) αν και από την άλλη πλευρά δεν χρειάζονται αυξημένους πόρους από το ΕΣΠΑ. Επιπρόσθετα, κατά κάποιες πλευρές της αγοράς αλλά και στην κυβέρνηση πρέπει να γίνει διαγωνισμός ανάμεσα στα ανταποδοτικά και στα μη ΣΔΙΤ (π.χ. κοινωνικά) ώστε να μην φορτώνεται συνεχώς ο δημόσιος «κορβανάς» με πληρωμές διαθεσιμότητας επί δεκαετίας καθώς τα όρια έχουν σχεδόν… «πλαφονάρει». Σε αυτά να προσθέσουμε τους προβληματισμούς που εγείρονται για τα αυξημένα κόστη που δεν είχαν υπολογιστεί προ ετών όταν ξεκινούσαν οι διαδικασίες (σε κτηριακά κυρίως), την μεγάλη έλλειψη εργατικού δυναμικού (ισχύει για όλα τα έργα) ή την αναγκαία κατανομή πόρων. Και ίσως να μην είναι τυχαίο το γεγονός ότι είναι τόσο πολλά τα δημοπρατούμενα και προς υπογραφή έργα, που οι διοικήσεις των εταιρειών δεν διαμαρτύρονται πλέον έντονα για τις τυχόν καθυστερήσεις στην προώθηση διαγωνιστικών σταδίων, καθώς ήδη ενεργοποιούνται εργοτάξια ανά την Ελλάδα που φέρνουν έσοδα.
Κτηριακά και φράγματα/αρδευτικά
Ανάμεσα σε αυτά, είναι διαγωνισμοί όπως η «ΜΕΛΕΤΗ, ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ, ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΤΕΓΑΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 5 ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ» του οποίου δημοπρατούσα αρχή είναι η ΚΤΙΡΙΑΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Α.Ε., αξίας 56,8 εκατ. ευρώ (αναμένεται η β’ φάση), η «ΑΝΕΓΕΡΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΙΣΑΓΓΕΛΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ» του οποίου δημοπρατούσα αρχή είναι το ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ύψους 205,2 εκατ., μέσω PPF - ΤΑΙΠΕΔ), οι «ΕΣΤΙΕΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΡΑΚΗΣ – Υλοποίηση έργου φοιτητικών εστιών, εκπαιδευτικών ερευνητικών και λοιπών υποδομών του Δ.Π.Θ.», του οποίου δημοπρατούσα αρχή είναι το ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ, ύψους 107,3 εκατ. ευρώ, τα «7 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ – Μελέτη, χρηματοδότηση, κατασκευή και τεχνική διαχείριση Περιφερειακών Κέντρων Επιχειρήσεων Πολιτικής Προστασίας (ΠΕ.Κ.Ε.Π.Π.) Περιοχής» του οποίου δημοπρατούσα αρχή είναι η ΚΤΙΡΙΑΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Α.Ε., ύψους 70,8 εκατ., τα «6 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ – Μελέτη, χρηματοδότηση, κατασκευή και τεχνική διαχείριση Περιφερειακών Κέντρων Επιχειρήσεων Πολιτικής Προστασίας (ΠΕ.Κ.Ε.Π.Π.) Περιοχής Β» του οποίου δημοπρατούσα αρχή είναι η ΚΤΙΡΙΑΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Α.Ε., προϋπολογισμού 60,7 εκατ. ευρώ, η «ΑΝΕΓΕΡΣΗ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΜΕΓΑΡΩΝ ΕΔΕΣΣΑΣ, ΣΕΡΡΩΝ, ΚΙΛΚΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥ ΜΕΓΑΡΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΥΤΩΝ» του οποίου δημοπρατούσα αρχή είναι το ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ (120 εκατ. ευρώ), η «ΜΕΤΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ» του οποίου δημοπρατούσα αρχή είναι το ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ, ύψους 617,2 εκατ. ευρώ (μέσω της μονάδας PPF του ΤΑΙΠΕΔ) κ.α.
Επίσης, η λίστα περιλαμβάνει έργα όπως η «Αποκατάσταση και Εκσυγχρονισμός των Δικτύων Άρδευσης του Τοπικού Οργανισμού Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ) Ταυρωπού» του οποίου δημοπρατούσα αρχή είναι το ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ, ύψους 105,4 εκατ. ευρώ, η «Μελέτη, Κατασκευή, Χρηματοδότηση, Συντήρηση και Λειτουργία Φράγματος Μιναγιώτικου μέσω Σ.Δ.Ι.Τ.» ύψους 117 εκατ. ευρώ, το «ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΥΠΕΡΕΙΑΣ Ν. ΛΑΡΙΣΑΣ - ΟΡΦΑΝΩΝ Ν. ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ» ύψους 107,2 εκατ., η «Μεταφορά και Διανομή νερού από τον ποταμό Νέστο στην πεδιάδα της Ξάνθης για αρδευτικούς σκοπούς, με Σ.Δ.Ι.Τ.» (άνω των 200 εκατ. ευρώ με ΦΠΑ), το «ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΛΜΩΠΑΙΟΥ ΜΕΣΩ Σ.Δ.Ι.Τ.» (98,5 εκατ. ευρώ), η «Μελέτη, Κατασκευή, Χρηματοδότηση, Λειτουργία και Συντήρηση Φράγματος Ποταμού Ενιπέα Φαρσάλων (στη θέση Παλιοδερλί), Δικτύων Διανομής Νερού και Λοιπών Συνοδών Έργων» (ύψους 185,5 εκατ. ευρώ), τα «Έργα Αξιοποίησης του Υδατικού Δυναμικού του Ταυρωνίτη Ποταμού Π.Ε. Χανίων Κρήτης» (215,4 εκατ. ευρώ), η «Ύδρευση Νήσου Κέρκυρας» αξίας 206,2 εκατ. ευρώ κ.α.
Τα οδικά και οι μονάδες αποβλήτων
Στη λίστα ανήκουν και 2 μεγάλα οδικά έργα, όπως ο «Κάθετος Άξονας Δράμα – Αμφίπολη (Παλαιοκώμη)» του οποίου δημοπρατούσα αρχή είναι η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ύψους 200,4 εκατ. και η «Μελέτη, Κατασκευή, Χρηματοδότηση της Αναβάθμισης του οδικού άξονα ΕΟ2 (Μαυροβούνι – Έδεσσα, Παράκαμψη Γιαννιτσών, Παράκαμψη Χαλκηδόνας) και λειτουργία/ συντήρηση του τμήματος γέφυρας Αξιού ποταμού – Έδεσσας» ύψους 358,8 εκατ. ευρώ.
Αν συμπεριλάβουμε και μονάδες αποβλήτων, τότε στο «πακέτο» εντάσσονται η «Μονάδα Επεξεργασίας Αποβλήτων (Μ.Ε.Α.) Δυτικού Τομέα ΠΚΜ» του οποίου δημοπρατούσα αρχή είναι ο Περιφερειακός Σύνδεσμος Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Φο.Δ.Σ.Α.) Κεντρικής Μακεδονίας, ύψους 202,2 εκατ. ευρώ (αναμένονται δεσμευτικές προσφορές), η «ΜΟΝΑΔΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (ΜΕΑ) ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΚΥΚΛΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ» του οποίου δημοπρατούσα αρχή είναι ο ΕΙΔΙΚΟΣ ΔΙΑΒΑΘΜΙΔΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΝΟΜΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ (Ε.Δ.Σ.Ν.Α.), αξίας 386,2 εκατ. ευρώ και η «ΜΟΝΑΔΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (ΜΕΑ) ΤΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΚΥΚΛΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΗΣ Π.Ε. ΠΕΙΡΑΙΑ» του οποίου δημοπρατούσα αρχή είναι επίσης ο ΕΔΣΝΑ, ύψους 253,2 εκατ. ευρώ.
Τέλος, θυμίζουμε ότι έχει ακυρωθεί ήδη μερικές φορές ο ΣΔΙΤ διαγωνισμός για τη «Δημιουργία Κέντρου Καινοτομίας στην Αθήνα» ύψους 280,1 εκατ. ευρώ καθώς σενάρια θέλουν να «σκοντάφτει» στο μοντέλο πάνω στο οποίο ο ιδιώτης και ο φορέας καινοτομίας θα αποκομίσουν οφέλη από τη σύμβαση (λογικά θα δημοπρατηθεί εκ νέου), ενώ ήδη έχει ακυρωθεί το Φράγμα Χαβρία στη Χαλκιδική (106 εκατ. ευρώ), καθώς οι ενδιαφερόμενοι δεν έδωσαν προσφορές θεωρώντας ότι οι όροι του διαγωνισμού (κόστη, οικονομικοί κ.α.) δεν ανταποκρίνονται στα νέα δεδομένα.
Έπεσαν και υπογραφές αξίας 1 δισ. ευρώ
Να σημειώσουμε ότι ήδη έχουν ανάδοχο και «υπογραφές» τρία μεγάλα οδικά ΣΔΙΤ, το «Καλαμάτα – Ριζόμυλος – Πύλος – Μεθώνη», ύψους 300 εκατ. ευρώ (ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ 60% - INTRAKAT 40%), το τμήμα του ΒΟΑΚ «Χερσόνησος – Νεάπολη», προϋπολογισμού 190 εκατ. ευρώ (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ 55% - ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ 20% - INTRAKAT 25%) και το FlyOver Θεσσαλονίκης ύψους 360 εκατ. ευρώ (ΑΒΑΞ – Mytilineos). Επίσης, ανάδοχο και υπογραφές έχει και το ΣΔΙΤ λειτουργίας του Μετρό Θεσσαλονίκης (κοινοπραξία THEMA) αξίας σχεδόν 250 εκατ. ευρώ.
