Με την υπογραφή της σύμβασης για τη λειτουργία και συντήρηση του δικτύου του Μετρό Θεσσαλονίκη (μέσω ΣΔΙΤ), το πολύπαθο αυτό συγκοινωνιακό έργο που «σέρνεται» επί πολλά χρόνια, εισέρχεται, σύμφωνα με το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, για ακόμα μια φορά στην τελική ευθεία.
Τα κόστη και το χρονοδιάγραμμα
Η προοπτική είναι να τεθεί σε λειτουργία στο «δεύτερο μισό» του επόμενου έτους και προς τέλος του 2024. Η κατασκευή των 13 σταθμών της βασικής γραμμής έχει σχεδόν ολοκληρωθεί, έχουν γίνει όλα τα έργα πολιτικού μηχανικού ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη δοκιμές με τους συρμούς που έχουν παραλειφθεί, οι οποίοι να σημειώσουμε ότι κινούνται χωρίς οδηγό.
Το συνολικό κόστος του έργου έχει διαμορφωθεί σε 2,082 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 1,496 δισ. για τη βασική γραμμή και 586 εκατ. για την περίφημη επέκταση προς Καλαμαριά (περιλαμβάνει και το τροχαίο υλικό).
Η κατασκευή του Μετρό της Θεσσαλονίκης ξεκίνησε το 2007 με κατασκευαστή την εταιρεία ΑΕΓΕΚ η οποία στη συνέχεια χρεοκόπησε και το έργο ανέλαβε η ΑΚΤΩΡ (κατασκευαστική θυγατρική του ομίλου ΕΛΛΑΚΤΩΡ). Το έργο «πέρασε από σαράντα κύματα», με καθυστερήσεις, άνοδο του προϋπολογισμού (έναντι 1,1 - 1,2 δισ. ευρώ του αρχικού), προβλήματα με αρχαία και χωροθετήσεις κ.α.. Προφανώς, ούτε το χρονοδιάγραμμα που «έδειχνε» τέλη 2023 επιβεβαιώθηκε, για να πάμε πλέον στην παράδοση του έργου ένα έτος αργότερα, στα τέλη του 2024. Στον συνολικό προϋπολογισμό του έργου περιλαμβάνονται συμπληρωματικές συμβάσεις, αναθεωρήσεις, αρχαιολογικές παρεμβάσεις κ.λπ., ενώ μένει να φανεί αν υπάρχουν και άλλες απαιτήσεις που θα διευθετηθούν μέσω διαιτησιών. Σε κάθε περίπτωση, η βασική γραμμή του Μετρό Θεσσαλονίκης αναμένεται να τεθεί σε εμπορική λειτουργία στο δεύτερο εξάμηνο του 2024 και έξι μήνες αργότερα η επέκταση προς Καλαμαριά.
Κάθε ώρα, το Μετρό θα εξυπηρετεί κατά μέγιστο 18.000 επιβάτες ανά κατεύθυνση, ενώ με την ολοκλήρωση και της επέκτασης προς την Καλαμαριά, προβλέπεται να εξυπηρετούνται καθημερινά 313.000 επιβάτες.
Άμεσο όφελος θα είναι η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και ο περιορισμός του κυκλοφοριακού προβλήματος στη Θεσσαλονίκη, καθώς εκτιμάται ότι θα κινούνται καθημερινά περίπου 57.000 λιγότερα ΙΧ, με αντίστοιχη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 212 τόνους ημερησίως.
Να σημειωθεί ότι αυτή την εποχή ολοκληρώνεται η Μελέτη Ανάπτυξης Μετρό της πόλης (ΜΑΜ) που θα καταδείξει σε ποιες περιοχές θα επεκταθεί μελλοντικά ο σιδηρόδρομος, ωστόσο, όπως ισχύει και με κάποιες επεκτάσεις στην Αθήνα, είναι ένα ερώτημα η εξεύρεση χρηματοδότησης. Τα αρχικά σχέδια έκαναν λόγο για η επέκταση προς τα βορειοδυτικά της πόλης, προς Σταυρούπολη, Εύοσμο και να καταλήξει στα νοσοκομεία της πόλη, ενώ υπήρχαν και κάποια πλάνα για κυκλική γραμμή στα δυτικά που όμως δεν ήταν εξ αρχής ιδιαίτερα ρεαλιστικά.
Στοιχεία Βασικής Γραμμής Μετρό Θεσσαλονίκης
- 13 σύγχρονοι σταθμοί (Απόσταση μεταξύ σταθμών: 500-600μ. Μήκος αποβάθρας: 60 μ.).
- 9,6 χλμ. γραμμής με δύο ανεξάρτητες σήραγγες μονής τροχιάς.
- 18 υπέρ-αυτόματοι συρμοί τελευταίας τεχνολογίας, πλήρως κλιματιζόμενοι, οι οποίοι θα κινούνται χωρίς οδηγό, χωρητικότητας 450 ατόμων.
- Συστήματα αυτόματων θυρών επί των αποβάθρων (PSD doors), κάθε σταθμού, για καλύτερη εξυπηρέτηση και μέγιστη ασφάλεια του επιβατικού κοινού.
- Δημιουργία αμαξοστάσιου έκτασης 50.000 τ.μ, με κατασκευή και εξοπλισμό του Κέντρο Ελέγχου Λειτουργίας (ΚΕΛ) στην περιοχή της Πυλαίας.
Στοιχεία επέκτασης βασικού δικτύου προς Καλαμαριά
- Πέντε σύγχρονοι σταθμοί (Νομαρχία, Καλαμαριά, Αρετσού, Νέα Κρήνη και Μίκρα).
- 4,77 χλμ. γραμμής με δύο ανεξάρτητες σήραγγες μονής τροχιάς.
- Δεκαπέντε υπέρ-αυτόματοι συρμοί τελευταίας τεχνολογίας, πλήρως κλιματιζόμενοι, οι οποίοι θα κινούνται χωρίς οδηγό, χωρητικότητας 450 ατόμων.
- Συστήματα αυτόματων θυρών επί των αποβάθρων κάθε σταθμού (PSD doors), για καλύτερη εξυπηρέτηση και μέγιστη ασφάλεια του επιβατικού κοινού.
Το ΣΔΙΤ λειτουργίας – συντήρησης
Όσον αφορά το ΣΔΙΤ για τη λειτουργία/συντήρηση του Μετρό από ιδιώτη, όπως έχουμε αναφέρει, την Τετάρτη η κοινοπραξία THEMA (THEMA Consortium), που αποτελείται από τις εταιρείες ATM S.p.A. και Egis Projects S.A.S , ανέλαβε επίσημα υπογράφοντας τη σύμβαση με την Ελληνικό Μετρό. Ο ανάδοχος θα πληρώνεται από το Δημόσιο με πληρωμές διαθεσιμότητας. Τα έσοδα από το μετρό θα τα εισπράττει το Δημόσιο. Πρόκειται για το πρώτο ΣΔΙΤ (Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα) στη χώρα μας που υπογράφεται και αφορά στη λειτουργία ενός συγκοινωνιακού μέσου, με το τίμημα να διαμορφώνεται, σε όρους καθαρής παρούσας αξίας, σε 249,930 εκατ. ευρώ, για διάρκεια 11 ετών. Ενώ όλα τα έσοδα από το μετρό (εισιτήρια, εμπορική εκμετάλλευση σταθμών) θα καταλήγουν στο Δημόσιο. Η ATM (Azienda Trasporti Milanesi) είναι η τοπική εταιρεία μεταφορών του Μιλάνου και διαχειρίζεται το Μετρό της πόλης (από τα μεγάλα δίκτυα της Ευρώπης), ενώ η Egis είναι ο γνωστός γαλλικός όμιλος με παρουσία σε υποδομές στην Ελλάδα.
Σε πρώτη φάση η THEMA θα αναλάβει τη λειτουργία της βασικής γραμμής του Μετρό της Θεσσαλονίκης που ξεκινά από την βορειοδυτική πλευρά της πόλης με τον σταθμό «Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός», εμπρός από τον σταθμό του ΟΣΕ και συνεχίζει έως τον τερματικό σταθμό «Νέα Ελβετία» στην νοτιοανατολική πλευρά της πόλης καταλήγοντας στο αμαξοστάσιο Πυλαίας.
Σε δεύτερο στάδιο θα ξεκινήσει η λειτουργία και της επέκτασης προς Καλαμαριά, την οποία επίσης θα αναλάβει η κοινοπραξία THEMA.
Στο αντικείμενο των υπηρεσιών που θα παρέχει η κοινοπραξία περιλαμβάνονται η καθημερινή λειτουργία και συντήρηση των εγκαταστάσεων, των συστημάτων και του τροχαίου υλικού, ο καθαρισμός, η φύλαξη (Ασφάλεια – Προστασία), η διαχείριση Αυτόματου Συστήματος Συλλογής Κομίστρου (AFC) και η εγκατάσταση και λειτουργία του πληροφοριακού συστήματος IT-ERP υποστήριξης της διοικητικής λειτουργίας του Μετρό Θεσσαλονίκης.
Τους επόμενους 14 μήνες η THEMA θα προχωρήσει, μεταξύ άλλων, τις αναγκαίες προσλήψεις. Στην αρχή 65 άτομα, τα οποία θα εκπαιδευτούν ώστε στη συνέχεια να εκπαιδεύσουν τους υπόλοιπους εργαζόμενους. Σε πλήρη λειτουργία θα έχει 320 άτομα προσωπικό. Επίσης θα πρέπει να πιστοποιήσει μέσω ανεξάρτητου ειδικού φορέα την ασφάλεια της διαδικασίας λειτουργίας και συντήρησης.
Στο αντικείμενο της σύμβασης προβλέπονται με σαφήνεια οι υποχρεώσεις του Αναδόχου. Υποχρεώσεις, όπως είναι:
- η κάλυψη των απαιτούμενων θέσεων προσωπικού,
- οι πιστοποιήσεις για την έναρξη λειτουργίας,
- η προμήθεια, εγκατάσταση και λειτουργία πληροφοριακού συστήματος,
- η καθημερινή λειτουργία και συντήρηση παγίων, εξοπλισμού και ανταλλακτικών,
- οι υπηρεσίες καθαρισμού, φύλαξης και διαχείρισης αυτόματου συστήματος συλλογής κομίστρου,
- η ενσωμάτωση των έργων που αφορούν στα ηλεκτρομηχανολογικά (Η/Μ) συστήματα και τις νέες γενιές τροχαίου υλικού, καθώς και
- η παραλαβή και διαχείριση ανταλλακτικών, αναλώσιμων και ειδικών εργαλείων.
