Το «πράσινο φως» σε ένα νέο μεγάλο βιολογικό – αποχετευτικό έργο που προωθεί η ΕΥΔΑΠ στο «μέτωπο» του Σαρωνικού έδωσε πρόσφατα το Περιφερειακό Συμβούλιο της Αττικής, που ομόφωνα γνωμοδότησε θετικά επί της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του έργου «Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων (Κ.Ε.Λ.) Κορωπίου – Παιανίας, έργα Συλλογής και Μεταφοράς Ακαθάρτων Υδάτων του κεντρικού και νοτίου τμήματος Ανατολικής Αττικής σε περιοχές των Δήμων Κρωπίας, Παιανίας, Παλλήνης (νοτίως της Δ.Π.Λ. Υμηττού), Σαρωνικού και Μαρκοπούλου (οικ. Χαμολιάς) της Περιφερειακής Ενότητας Ανατολικής Αττικής και Έργα Επαναχρησιμοποίησης – Διάθεσης των Επεξεργασμένων Λυμάτων».
Πρόκειται για ένα έργο ύψους 59,3 εκατ. ευρώ (με ΦΠΑ), ένα από τα projects που προωθεί η ΕΥΔΑΠ στην περιοχή της Ανατολικής Αττικής αλλά και γενικότερα προς το μέτωπο του Σαρωνικού και αφορά κατά βάση σε επέκταση του υφιστάμενου ΚΕΛ Κορωπίου – Παιανίας.
Ποιο είναι το έργο
Όπως αναφέρονταν στη σχετική απόφαση, η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων αφορά στα απαιτούμενα έργα για την επέκταση του ΚΕΛ Κορωπίου – Παιανίας, προκειμένου αυτό να μπορεί να επεξεργαστεί τα λύματα από το παραλιακό μέτωπο των Δήμων Σαρωνικού και Κρωπίας. Ειδικότερα, οι νέες περιοχές εξυπηρέτησης αφορούν στις Δημοτικές Ενότητες Αναβύσσου, Παλαιάς Φώκαιας, Σαρωνίδας και Καλυβίων Θορικού (εκτός του μεσογειακού οικισμού των Καλυβίων) του Δήμου Σαρωνικού και στους οικισμούς Αγίας Μαρίνας και Αγίου Δημητρίου του Δήμου Κρωπίας.
Τα προς τροποποίηση τμήματα του έργου αφορούν τα παρακάτω:
- Τη συμπλήρωση της περιοχής εξυπηρέτησης του ΚΕΛ Κορωπίου – Παιανίας με νέες περιοχές αφορούν στις Δημοτικές Ενότητες Αναβύσσου, Παλαιάς Φώκαιας, Σαρωνίδας και Καλυβίων Θορικού (εκτός του μεσογειακού οικισμού των Καλυβίων) του Δήμου Σαρωνικού και στους οικισμούς Αγίας Μαρίνας και Αγίου Δημητρίου του Δήμου Κρωπίας.
- Την πρόταση νέων συλλεκτηρίων αγωγών και αντλιοστασίων ακαθάρτων για την εξυπηρέτηση των ως άνω περιοχών.
- Την πρόταση νέων έργων (αγωγοί μεταφοράς, αντλιοστάσια, δεξαμενές και δίκτυα) για την επαναχρησιμοποίηση των επεξεργασμένων λυμάτων για σκοπούς άρδευσης και εμπλουτισμού του υπογείου υδροφόρου ορίζοντα.
Βάσει παλιότερης ΜΠΕ της ΕΥΔΑΠ (2023), το έργο αφορά, μεταξύ άλλων, στην κατασκευή και λειτουργία των έργων για την συλλογή και επεξεργασία των αστικών λυμάτων των παραλιακών περιοχών του Δήμου Σαρωνικού και των παραλιακών περιοχών του Δήμου Κρωπίας (Αγία Μαρίνα και Άγιος Δημήτριος) στο ΚΕΛ Κορωπίου – Παιανίας.
Το έργο χωροθετείται στο κεντρικό τμήμα και νότιο τμήμα της Ανατολικής Αττικής στα ανατολικά του Υμηττού στην Περιφέρεια Αττικής καταλαμβάνει την πεδιάδα Μεσογείων και περιλαμβάνει βασικά την υδρολογική λεκάνη του Ερασίνου, η οποία εκτείνεται δυτικά και νότια του νέου Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών και καταλήγει ανατολικά στον όρμο Βραυρώνας. Το νέο έργο εκτείνεται στις περιοχές των παραλιακών ρεμάτων των περιοχών. Τα συνολικά έργα (ήδη αδειοδοτημένα και νέα προτεινόμενα) βρίσκονται εντός των διοικητικών ορίων 5 Δήμων: Παιανίας, Κορωπίου, Μαρκοπούλου – Μεσογαίας, Σαρωνικού και Παλλήνης (τμήμα νότια της Δ.Π.Λ.Υ.).
Η περιοχή που ήδη εξυπηρετείται από το ΚΕΛ Παιανίας – Κορωπίου, βρίσκεται στο κεντρικό τμήμα της Ανατολικής Αττικής και περιλαμβάνει: (α) τον Δήμο Παιανίας στο σύνολό του, (β) τον Δήμο Κρωπίας με εξαίρεση τους παραλιακούς οικισμούς της Αγίας Μαρίνας και Αγίου Δημητρίου, καθώς και τον οικισμό Κίτσι, (γ) τις περιοχές του Δήμου Παλλήνης που βρίσκονται νότια της Δυτικής Περιφερειακής Λεωφόρου (Δ.Π.Λ.Υ.), δηλαδή τις Πολεοδομικές Ενότητες Λεονταρίου, Αγ. Νικολάου και Κάντζας και (δ) τον οικισμό της Χαμολιάς του Δήμου Μαρκοπούλου Μεσογαίας. Στο ΚΕΛ Παιανίας – Κορωπίου θα καταλήγουν επίσης και τα υγρά απόβλητα των βιοτεχνικών μονάδων, βιομηχανιών και χονδρεμπορίου της περιοχής (ΒΙΟ.ΠΑ. Παιανίας, Καρελλά, Κορωπίου και Λουτρού). Οι μονάδες αυτές, για να μπορούν να συνδεθούν με το δίκτυο, θα πρέπει να είναι εφοδιασμένες με μονάδες προεπεξεργασίας, ώστε τα λύματα τους να έχουν ποιότητα αντίστοιχη με τα αστικά λύματα.
Η νέα περιοχή που πρόκειται επιπλέον να εξυπηρετηθεί από το ΚΕΛ Παιανίας – Κορωπίου, βρίσκεται στο νότιο τμήμα της Ανατολικής Αττικής (Νότια Ακτή Σαρωνικού) και περιλαμβάνει: (α) τους οικισμούς Αγίας Μαρίνας και Αγίου Δημητρίου του Δήμου Κρωπίας και (β) τις Δ.Ε. Αναβύσσου, Καλυβίων Θορικού (εξαιρουμένου του οικισμού των Καλυβίων), Παλαιάς Φώκαιας και Σαρωνίδας του Δήμου Σαρωνικού. Η περιοχή της παρούσας μελέτης υπάγεται διοικητικά στην Περιφερειακή Ενότητα Ανατολικής Αττικής και ορίζεται δυτικά από τα φυσικά όρια των ορεινών όγκων του Υμηττού, βόρεια από τα βόρεια όρια του Δήμου Παιανίας αλλά και από τη Δυτική Περιφερειακή Λεωφόρο Υμηττού (στα όρια του Δήμου Παλλήνης), ανατολικά από τα ανατολικά όρια των Δήμων Παιανίας και Κορωπίου και νότια από τον Σαρωνικό κόλπο.
Στόχος και σκοπιμότητα πραγματοποίησης του έργου
Η περιοχή μελέτης (Δήμος Σαρωνικού και τμήμα του Δήμου Κρωπίας) συγκεντρώνει ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού του Νομού Αττικής, που αυξάνεται σημαντικά κατά την περίοδο του θέρους και επιμερίζεται μεταξύ μόνιμων και εποχιακών κατοίκων, με ποσόστωση, η οποία μεταβάλλεται με την πάροδο των ετών υπέρ των μόνιμων κατοίκων, καθώς τα νέα συγκοινωνιακά έργα έχουν μειώσει σημαντικά τις αποστάσεις από το κέντρο και έχουν οδηγήσει τους πολίτες στην επιλογή της αποκέντρωσης.
Ωστόσο, ένα διαχρονικό πρόβλημα που επιτείνεται σχετίζεται με την υφιστάμενη πρακτική διαχείρισης των αστικών λυμάτων της περιοχής, που περιορίζεται στην αποχέτευση σε βόθρους, επί το πλείστο απορροφητικούς και σε μικρό ποσοστό στεγανούς, αμφίβολης ωστόσο στεγανότητας. Τα βοθρολύματα μεταφέρονται με βυτιοφόρα καθημερινά προς υφιστάμενα Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων (Μεταμόρφωσης, Λαυρίου, Μαρκόπουλου), ενώ οι υπερχειλίσεις από τους βόθρους δημιουργούν μία ιδιαίτερα δυσάρεστη κατάσταση από πλευράς προστασίας περιβάλλοντος και δημόσιας υγείας. Η χρόνια αυτή πρακτική έχει οδηγήσει σε επιβάρυνση των υπόγειων και επιφανειακών υδατικών συστημάτων της περιοχής, με σαφή την ταπείνωση της ποιοτικής στάθμης των υδάτων σε επίπεδα που να τα καθιστούν σε μεγάλο βαθμό, μη αξιοποιήσιμα. Πέραν της σημαντικής περιβαλλοντικής αυτής υποβάθμισης, επισημαίνεται επίσης τόσο η οικονομική επιβάρυνση των κατοίκων με τα λειτουργικά έξοδα συχνής εκκένωσης των βόθρων (εκτιμώμενο κόστος της τάξης των 100 ευρώ/κάτοικο/έτος, ενώ κατά περιπτώσεις έχουν αναφερθεί και 2πλάσια έως 3πλάσια κόστη) όσο και η διατάραξη της καθημερινότητας των κατοίκων με πρόσθετη μέριμνα για την εκκένωση των βόθρων.
Το υφιστάμενο ΚΕΛ Κορωπίου – Παιανίας σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε για την εξυπηρέτηση 93.333 μονάδων ισοδύναμου πληθυσμού (Μ.Ι.Π.) στην Α΄ Φάση (20ετία) και 136.667 Μ.Ι.Π. στη Β΄ Φάση (40ετία) του έργου. Ύστερα από τον επανασχεδιασμό των έργων προκειμένου στο ΚΕΛ να οδηγηθούν και περιοχές του Δήμου Παλλήνης 22 νοτίως της Δυτικής Περιφερειακής Λεωφόρου Υμηττού ο ισοδύναμος πληθυσμός σχεδιασμού της εγκατάστασης διαμορφώθηκε σε 99.486 Μ.Ι.Π. στην Α΄ Φάση (20ετία, σημερινή κατάσταση) και 125.706 Μ.Ι.Π. στη Β΄ Φάση του έργου. Με την προσθήκη των παραλιακών περιοχών των Δήμων Σαρωνικού & Κρωπίας ο συνολικός ισοδύναμος εξυπηρετούμενος πληθυσμός του ΚΕΛ διαμορφώνεται σε 100.557 Μ.Ι.Π. σήμερα, 132.124 Μ.Ι.Π. στην Α΄ Φάση (20ετία) και 226.706 Μ.Ι.Π. στη Β΄ Φάση (40ετία) των έργων. Στον ακόλουθο πίνακα παρουσιάζονται τα ποσοτικά και ρυπαντικά φορτία εισόδου στο ΚΕΛ Κορωπίου – Παιανίας ύστερα και από την προσθήκη των νέων περιοχών προς εξυπηρέτηση.
Τα projects 900 εκατ. στην Ανατολική Αττική
Ως γνωστόν, η ΕΥΔΑΠ προωθεί επενδυτικό πλάνο ύψους περίπου 2 δις ευρώ, σημαντικό μέρος του οποίου, σχεδόν 900 εκατ. ευρώ, σχετίζεται με τα βιολογικά – αποχευτετικά έργα στην Ανατολική Αττική. Όπως προ ολίγων μηνών είχε αναφέρει η διοίκηση Στεργίου – Σαχίνη στο πλαίσιο εταιρικής παρουσίασης, για προς δημοπράτηση εργολαβίες αναζητούνται πόροι 283 εκατ. ευρώ. Τα έργα αυτά είναι σε μελετητική και περιβαλλοντική ωρίμανση ώστε όταν αδειοδοτηθούν να αναζητηθεί χρηματοδότηση από την επόμενη προγραμματική περίοδος (το ΕΣΠΑ μετά το 2027). Όπως επίσης ειπώθηκε, για το ΚΕΛ Ραφήνας (άνω των 80 εκατ. ευρώ) υπάρχουν ήδη 5 υποψήφιοι ανάδοχοι – κατασκευαστές με την εταιρεία να αξιολογεί τις προσφορές. Γενικότερα, 4 εργολαβίες είναι σε κατασκευή, 4 εργολαβίες σε διαγωνιστική διαδικασία σε 7 Δήμους, 4 εργολαβίες σε σύνταξη Τευχών Δημοπράτησης, 1 εργολαβία υπό εκκαθάριση και επαναδημοπράτηση. Ο συνολικός προϋπολογισμός έργων (με τις εκπτώσεις των αναδόχων) ανέρχεται σε 978 εκατ. ευρώ (52% σε εξέλιξη, 48% σε ωρίμανση), έργα 485 εκατ. είναι στο ΕΣΠΑ 2014-2020, έργα 210 εκατ. σε ΕΣΠΑ 2021-2027 και Ταμείο Ανάκαμψης. Πρόκειται για 1.300 χλμ. δίκτυο αποχέτευσης, με 4 νέα ΚΕΛ που θα εξυπηρετεί 400.000 άτομα.
Σε φάση κατασκευής βρίσκονται τέσσερα έργα στους δήμους Μαραθώνα, Ραφήνας-Πικερμίου, Σπάτων -Αρτέμιδας και Παλλήνη. Έχουν δημοπρατηθεί τα Κέντρα Επεξεργασίας Λημμάτων (ΚΕΛ) Ραφήνας - Πικερμίου και Σπάτων - Αρτέμιδας, τα δίκτυα ακαθάρτων σε Σπάτα και Αρτέμιδα, το έργο για δίκτυα ακαθάρτων που έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και οι μετατοπίσεις δικτύου ύδρευσης στον δήμο Μαραθώνα. Άμεσα αναμένεται ο διαγωνισμός για το ΚΕΛ Μαραθώνα, ενώ υπό εκκαθάριση για επαναπροκήρυξη είναι έργο στον δήμο Παιανίας. Ως προς το πολύπαθο έργο του ΚΕΛ Ραφήνας, ο κ. Σαχίνης διευκρίνισε πως πριν μία τετραετία δεν είχε γίνει τίποτα ενώ σήμερα η πρόοδος βρίσκεται στο 10%. Διαβεβαίωσε πως οι πόροι δεν έχουν χαθεί, αλλά μεταφέρονται στο επόμενο ΕΣΠΑ, με ορίζοντα ολοκλήρωσης του έργου τα επόμενα 4-5 χρόνια, με την ολοκλήρωση της προγραμματικής περιόδου.
