Συνεχή συρρίκνωση παρουσιάζει η στεγαστική πίστη, με την αναιμική ζήτηση από πλευράς δανειοληπτών να αποτυπώνεται και στον συντηρητικό δανεισμό τους για μικρότερα ποσά στεγαστικών δανείων, με μεγαλύτερη αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου.
Τα υψηλά επιτόκια της ΕΚΤ διατηρούν καθηλωμένη την στεγαστική πίστη, με τα υπόλοιπα των στεγαστικών δανείων να υποχωρούν τον Μάρτιο στα 27,224 δισ. ευρώ, όπως έδειξαν τα στοιχεία που ανακοίνωσε την Παρασκευή η ΤτΕ για την τραπεζική χρηματοδότηση. Τα υπόλοιπα στεγαστικών δανείων διαμορφώνονταν σε 27,317 δισ. τον Φεβρουάριο, 27,874 δισ. τον Ιανουάριο και 28,082 δισ. τον Δεκέμβριο 2023, ακολουθώντας καθ΄ όλο το 2023 καθοδική μηνιαία πορεία, από τα 29,380 δισ. τον Δεκέμβριο 2022, απέχοντας παρασάγγας από τις χρυσές εποχές της στεγαστικής πίστης, την περίοδο 2005-2007, όταν η ετήσια ροή στεγαστικών δανείων ανερχόταν ετησίως σε 12 δισ. ευρώ κατά μέσο όρο.
Το 2023 οι συνολικές εκταμιεύσεις δανείων με εξασφάλιση οικιστικό ακίνητο ανήλθαν σε 1,004 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά 9,5% σε σχέση με το 2022 (1,109 δισ. ευρώ), και υπεγράφησαν 14.621 νέες δανειακές συμβάσεις, όπως αναφέρεται στην Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της ΤτΕ. Παράλληλα με τη συνολική μείωση των νέων στεγαστικών δανείων, το 2023 μειώθηκε και η μέση εκταμίευση δανείου, η οποία ανήλθε σε 68,7 χιλ. ευρώ, έναντι 78,8 χιλ. ευρώ το 2022. Επιπλέον, προκειμένου να έχουν το κεφάλι τους ήσυχο από τις αυξήσεις των επιτοκίων, οι δανειολήπτες προτίμησαν τα σταθερά επιτόκια και μάλιστα σε μακρές διάρκειες.
Τα στοιχεία της ΤτΕ δείχνουν ότι οι εκταμιεύσεις δανείων με αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου άνω των δέκα ετών αντιπροσωπεύουν το 55% του συνόλου των νέων δανείων και οι εκταμιεύσεις δανείων με αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου μεταξύ 5 και 10 ετών αντιπροσωπεύουν το 17% του συνόλου. Οι εκταμιεύσεις δανείων με αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου μικρότερη ή ίση του ενός έτους αντιπροσωπεύουν μόλις το 11,6% του συνόλου των νέων δανείων.
Οι δανειολήπτες επιλέγουν επίσης μακρές περιόδους αποπληρωμής, αφού η μέση διάρκεια δανείου κατά την έκδοση είναι 23,7 έτη. Το 20% των νέων δανειακών συμβάσεων έχουν διάρκεια έως 15 έτη, το 37% έχουν διάρκεια από 15 έως 25 έτη, ενώ το 38% έχουν διάρκεια από 25 έως 30 έτη και το υπόλοιπο 5% πάνω από 30 έτη.
Τα υψηλά επιτόκια, η διαθέσιμη ρευστότητα από πλευράς δανειοληπτών για την αγορά στέγης, αλλά και τα συντηρητικά κριτήρια δανειοδότησης των τραπεζών αποτυπώνονται στον σταθμισμένο μέσο όρο του δείκτη δανείου προς αξία ακινήτου κατά την έκδοση (LTV-O), ο οποίος διαμορφώθηκε το 2023 σε 62%, μειωμένος κατά 85 μονάδες βάσης σε σύγκριση με το 2022 (62,9%). Η ανάλυση των στοιχείων της ΤτΕ καταδεικνύει ότι το 27,9% των εκταμιεύσεων έχουν δείκτη LTV- O με τιμή μικρότερη ή ίση με 50%, ενώ για το 89,9% των εκταμιεύσεων ο δείκτης LTV-O λαμβάνει τιμές μικρότερες ή ίσες με 80%.
Όσον αφορά τα υπόλοιπα των δανείων με εξασφάλιση οικιστικό ακίνητο, ο σταθμισμένος μέσος όρος του τρέχοντος δείκτη δανείου προς αξία (LTV-C) ανήλθε το 2023 σε 69,1%, με το 68% των δανείων να παρουσιάζει δείκτη LTV-C μικρότερο ή ίσο από 80%.
Αναφορικά με την από κοινού κατανομή επιλεγμένων δεικτών, οι οποίοι κρίνουν και το κατά πόσον υπάρχει συνετός δανεισμός για την απόκτηση ακινήτου, η ΤτΕ διαπιστώνει ότι το 67% των εκταμιεύσεων δανείων έχουν δείκτη LTV-O μικρότερο ή ίσο με 80% και δείκτη εξυπηρέτησης δανείου προς εισόδημα κατά την έκδοση (LSTI-O) μικρότερο ή ίσο με 30%, ενώ για το 52% των εκταμιεύσεων δανείων ο δείκτης LTV-O είναι μικρότερος ή ίσος με 80% και ο δείκτης χρέους προς εισόδημα κατά την έκδοση (DTI-O) μικρότερος ή ίσος με 4.
Συνολικά, δηλαδή, προκύπτει ότι οι δανειολήπτες δανείζονται συνετά από τις τράπεζες. Ειδικότερα, κρίνοντας από τα επίπεδα των δεικτών ύψους δανείου προς αξία ακινήτου (LTV-O) και δείκτη εξυπηρέτησης δανείου προς εισόδημα κατά την έκδοση LSTI-O), η ΤτΕ κρίνει ότι το 72,3% των εκταμιεύσεων είναι χαμηλού κινδύνου, δηλ. αφορά σε δανειολήπτες με επαρκές εισόδημα και ικανοποιητική ικανότητα εξυπηρέτησης δανείου. Το 26,9% των εκταμιεύσεων δανείων χαρακτηρίζονται ως μεσαίου κινδύνου, ενώ οι εκταμιεύσεις δανείων που ταξινομούνται στην κατηγορία υψηλού κινδύνου αντιστοιχούν σε μόλις 0,8% επί του συνόλου.
