Σημαντικά «διαστημικά» βήματα κάνει η Ελλάδα με στόχο να ενισχύσει την πολιτική της προστασία αλλά και να αναπτύξει περαιτέρω την εγχώρια διαστημική της βιομηχανία. Σε αυτό το πλαίσιο, μέσω του προγράμματος των μικροδορυφόρων ύψους 200 εκατ. ευρώ που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης, σχεδιάζει να θέσει σε τροχιά 15 μικροδορυφόρους, θερμικής απεικόνισης, πολυφασματικούς και ραντάρ έως το 2026 αλλά και να αναπτύξει περαιτέρω την εγχώρια διαστημική βιομηχανία και το οικοσύστημα του space technology, μέσω του εργοστασίου δορυφόρων της Open Cosmos που θα ανοίξει στη χώρα μας.
Το έργο το οποίο χωρίζεται σε τρεις φάσεις έχει ήδη πλειοδοτηθεί με την πρώτη σύμβαση μεταξύ του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και της εταιρείας Open Cosmos, να υπογράφεται χθες παρουσία του Υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρη Παπαστεργίου, του Υφυπουργού Κωνσταντίνου Κυρανάκη και του Γενικού Γραμματέα Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων Κωνσταντίνου Καράντζαλου στο Λαγονήσι.
7 δορυφόροι σε τροχιά και εργοστάσιο κατασκευής στην Αττική
Οι επτά μικροδορυφόροι τους οποίους θα κατασκευάσει η Open Cosmos, θα είναι εξοπλισμένοι με όργανα οπτικής παρατήρησης και θα καλύπτουν ευρύ φάσμα αναγκών, παρέχοντας δεδομένα και υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας οριζόντια σε μια σειρά φορέων του Δημοσίου, όπως για παράδειγμα τα Υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Ναυτιλίας.
Η εταιρεία θα κατασκευάσει δύο τύπους μικροδορυφόρων βάρους 100 κιλά έκαστος. Οι δύο εξ αυτών θα φέρουν κάμερες πολύ υψηλής ευκρίνειας οι οποίες θα καταγράφουν εικόνες με ευκρίνεια λιγότερη του ενός μέτρου ενώ οι υπόλοιποι πέντε θα φέρουν ένα σύστημα από κάμερες υψηλής ευκρίνειας πολυφασματικών και υπερφασματικών δεδομένων, καθώς και δέκτες Internet of Things (IoT) και συστήματα AIS (Automatic Identification System).
Για την συναρμολόγησή τους μάλιστα, η εταιρεία με έδρα την Αγγλία, έχει ιδρύσει ήδη θυγατρική εταιρεία στη χώρα μας, την Open Cosmos Aegean, η οποία αριθμεί σήμερα εννέα άτομα προσωπικό. Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο επικεφαλής της μητρικής Rafel Jorda Siquier αλλά και η Διευθύντρια της Open Cosmos Aegean, Δρ. Μαρία Καλαμά, το αμέσως επόμενο διάστημα σχεδιάζεται και η ίδρυση εργοστασίου στην Ελλάδα, το οποίο θα είναι επιφορτισμένο με την κατασκευή και συναρμολόγηση των πολυφασματικών δορυφόρων παρατήρησης γης υψηλής ευκρίνειας. Αυτή την περίοδο δε, η εταιρεία βρίσκεται σε στάδιο επιλογής της κατάλληλης τοποθεσίας μεταξύ τριών τοποθεσιών εντός Αττικής, απόφαση που θα ληφθεί έως και το τέλος του τρέχοντος έτους. Στο πλαίσιο της ανάπτυξής της ωστόσο, αναμένεται να προχωρήσει και σε αύξηση του προσωπικού της κατά περίπου 20 άτομα, με τις ειδικότητες να έχουν ήδη αναρτηθεί στον ιστότοπό της.
Οι εφαρμογές των δορυφόρων και τα οφέλη τους
Οι επτά δορυφόροι του έργου, ύψους 60 εκατ. ευρώ, προβλέπεται να ενταχθούν σε συνεργατικά σμήνη δορυφόρων ώστε να πολλαπλασιαστεί η επιχειρησιακή τους ισχύ, με δυνατότητα αποκλειστικής χρήσης 20 έως 24 δορυφόρων όταν αυτοί διέρχονται πάνω από τη χώρα μας και με επισκεψιμότητα (χρόνο μεταξύ διαδοχικών διαβάσεων) περίπου ανά τρεις ώρες το εικοσιτετράωρο.
Όσο για τις εικόνες που θα συλλέγονται θα δίνουν τη δυνατότητα για παρατήρηση σε ανάλυση από 1 μέτρο έως 3 μέτρα και θα λειτουργούν συμπληρωματικά με τις διαθέσιμες σήμερα εικόνες του συστήματος Copernicus (ανάλυση 10μ) και της υπηρεσίας προγραμματισμού δορυφορικών λήψεων πολύ υψηλής ανάλυσης (30-50 εκατοστών) που ήδη υλοποιείται στο ΕΛΚΕΔ. Με τον τρόπο αυτό, η χώρα θα καλύψει με επάρκεια και αυτονομία ολόκληρο το φάσμα των αναγκών Τηλεπισκόπησης και Παρατήρησης Γης.
Ο στόχος του συγκεκριμένου προγράμματος είναι διττός. Αφενός η χώρα να ανταποκριθεί σε μια σειρά από κρίσιμες εθνικές ανάγκες, λαμβάνοντας πολύτιμα δεδομένα σε σχεδόν πραγματικό χρόνο τα οποία θα συμβάλλουν στην έγκαιρη λήψη αποφάσεων και στη χάραξη πολιτικών σε σημαντικούς τομείς, όπως η πολιτική προστασία. Για την ακρίβεια οι δορυφόροι θα παρέχουν εικόνες υψηλής ανάλυσης και δεδομένα για την πρόληψη και την παρακολούθηση φυσικών καταστροφών, όπως πλημμυρών και πυρκαγιών, θα επιτρέψουν στην Ελλάδα να παρακολουθεί και αναλύει τη θαλάσσια ρύπανση, πιθανές διαρροές πετρελαίου, ακραία καιρικά φαινόμενα και τις δραστηριότητες αλιείας στα χωρικά της ύδατα. Επιπλέον θα δίνουν την δυνατότητα παρακολούθησης των αλλαγών στη χρήση γης, συνεπικουρώντας με τον τρόπο αυτό το έργο του Κτηματολόγιο, της αποψίλωσης των δασών και της υγείας των καλλιεργειών σε όλη τη χώρα ώστε να λαμβάνονται αποφάσεις σχετικά με την κλιματική αλλαγή που στηρίζονται σε δεδομένα. Παράλληλα θα συμβάλλουν στην αξιολόγηση της εφικτότητας των έργων ανανεώσιμης ενέργειας και στην παρακολούθηση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων φωτοβολταϊκών και αιολικών πάρκων ενώ θα παρέχουν δεδομένα για τη χρήση γης, την υγεία των καλλιεργειών και τις επιπτώσεις της καταστροφής των δασών στην Ελλάδα.
Αφετέρου βέβαια, θα συνδράμουν στην ενίσχυση της εγχώριας βιομηχανίας, η οποία διασφαλίζεται, μέσα από την ανάπτυξη προγράμματος υποστήριξης και εμπορευματοποίησης που προβλέπει την συμμετοχή κατά 30% της Ελληνικής Διαστημικής Βιομηχανίας. Ήδη άλλωστε στους συνεργάτες της Open Cosmos Aegean περιλαμβάνονται 6 ελληνικές εταιρείες. Συγκεκριμένα η Planetek Hellas, η Nova ICT, η EMTECH-Space, η Libre Space Foundation, η Adamant Composites και η Priority Consultants.
«Με τους εφτά αυτούς μικροδορυφόρους θα έχουμε πολυφασματικά δεδομένα που θα καλύπτουν καθημερινά όλη την Ελληνική επικράτεια. Με αυτόν τον τρόπο θα παρακολουθούμε τις διαχρονικές μεταβολές του περιβάλλοντος. Σε μια εποχή που συνεχώς βιώνουμε παγκοσμίως τα αποτελέσματα της κλιματικής κρίσης, αξιοποιούμε τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και επενδύουμε στο διάστημα αποκτώντας μια μοναδική “τεχνολογική εργαλειοθήκη”. Με τη βοήθεια της θα προστατεύσουμε ανθρώπινες ζωές και τη φύση. Παράλληλα, μέσω τους Προγράμματος ενισχύεται η ελληνική διαστημική βιομηχανία με σημαντικά οφέλη για την οικονομία και την κοινωνία» τόνισε χαρακτηριστικά ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου στο πλαίσιο της εκδήλωσης για την υπογραφή της σύμβασης.
«Η χώρα μας για πρώτη φορά κατασκευάζει και αποκτά δορυφόρους Ελληνικής κυριότητας. Όχι για να κοιτά στο διάστημα, αλλά για να αυξήσει τις επιχειρησιακές της δυνατότητες στη γη. Η αντιμετώπιση πυρκαγιών και συνολικά της κλιματικής κρίσης, η καταγραφή παράνομων μεταναστευτικών ροών, η αγροτική πολιτική, η δόμηση και πολλοί ακόμη τομείς θα αποκτήσουν σημαντική βοήθεια “από ψηλά”», ανέφερε αντίστοιχα, ο υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κωνσταντίνος Κυρανάκης.
Ακόμα 4 δορυφόροι θερμικής απεικόνισης και hub στην Αθήνα
Παράλληλα με τους επτά αυτούς δορυφόρους, όπως ανακοινώθηκε χθες, η χώρα σχεδιάζει να αποκτήσει και τέσσερις δορυφόρους θερμικής απεικόνισης που θα δημιουργήσουν ένα σύστημα ανίχνευσης δασικών πυρκαγιών σε συνεργασία με την εταιρεία OroraTech και μιας κοινοπραξίας από Έλληνες υπεργολάβους. Το σύστημα διαχείρισης δασικών πυρκαγιών θα περιέχει τόσο το σμήνος των δορυφόρων όσο και επίγεια συστήματα και υπηρεσίες επεξεργασίας για την παρακολούθηση του συνόλου της επικράτειας για πιθανές εστίες πυρκαγιάς.
Και αυτό το έργο, ύψους 20 εκατ. ευρώ, θα υλοποιηθεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος και θα καθοδηγείται από το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και το Ελληνικό Κέντρο Διαστήματος. Οι υπηρεσίες δεδομένων της OroraTech θα είναι άμεσα συνδεδεμένες με τις ελληνικές υπηρεσίες άμεσης επέμβασης και θα αξιοποιούν την τεχνογνωσία των ελληνικών πανεπιστημίων - η εταιρεία συνεργάζεται με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο για την ανάπτυξη αλγορίθμων προϊόντων δεδομένων και με το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών για την ανάπτυξη διαστημικών αισθητήρων και υπηρεσιών βαθμονόμησης – καθώς και με την βιομηχανία. Ήδη η OroraTech διατηρεί συνεργασία με την εταιρεία Satways Ltd. για τη διαλειτουργικότητα του προϊόντος και με την εταιρεία Attisat S.A. για την κατασκευή του επίγειου σταθμού στην Ελλάδα.
Στο πλαίσιο της ανάληψης του συγκεκριμένου έργου μάλιστα και η OroraTech σχεδιάζει να επενδύσει στην Ελλάδα, εγκαινιάζοντας τα επόμενα χρόνια ένα hub για τις επιχειρησιακές λειτουργίες της στην Αθήνα, όπου θα φιλοξενεί το σύνολο του στόλου των διαστημικών αισθητήρων της εταιρείας και μία ομάδα ανάπτυξης αφιερωμένη στην προηγμένη τεχνολογία ανίχνευσης υπέρυθρων.
Τα επόμενα διαστημικά βήματα
Τα «διαστημικά» βήματα ωστόσο της χώρας δεν σταματούν εδώ καθώς μέσα στον επόμενο μήνα αναμένεται να συμβασιοποιηθεί και το τρίτος άξονας του προαναφερθέντος έργου ο οποίος προβλέπει την ανάπτυξη ακόμα τεσσάρων δορυφόρων αλλά κι ενός governmental hub το οποίο θα λαμβάνει τα δεδομένα και θα τα κάνει διαθέσιμα τόσο σε κυβερνητικούς φορείς όσο και σε επιχειρήσεις προκειμένου να αναπτύξουν νέες λύσεις με την βοήθειά τους.
Στις άμεσες προτεραιότητες του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης μάλιστα, εντάσσεται και η χάραξη συγκεκριμένης Διαστημικής Στρατηγικής της χώρας, ώστε να υπάρξει περαιτέρω ενίσχυση της συγκεκριμένης δραστηριότητας στη χώρα, αλλά και ενός τηλεπικοινωνιακού δορυφόρου για ασφαλείς επικοινωνίες, ο οποίος θα δημιουργηθεί μέσω διαγωνισμού που θα είναι συναρμοδιότητα δύο υπουργείων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι όπως επισημάθνηκε χθες στο περιθώριο της εκδήλωσης το ενδιαφέρον για τους συγκεκριμένους διαγωνισμούς ήταν τεράστιο. Για την συστοιχία των 7 μικροδορυφόρων κατέβηκαν 7 σχήματα ενώ για τον τρίτο άξονα του έργου έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον 17 σχήματα.
Κομβικό ρόλο στην επιτυχή ολοκλήρωσή του δε, μέσα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα έπαιξε δε και η έγκαιρη ανάρτηση του διαγωνισμού, γεγονός που εξέπληξε μέχρι και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος, όπως επεσήμανε ο επικεφαλής του που παρίστατο στην εκδήλωση. «Όταν μας ανακοινώθηκε το πρόγραμμα το χαρακτηρίσαμε πολύ φιλόδοξο και για να είμαι ειλικρινής δεν πιστεύαμε ότι μπορεί να προχωρήσει τόσο γρήγορα. Ευτυχώς διαψευστήκαμε» ανέφερε ο επικεφαλής του ESA.
