Μπροστά σε έναν νέο κίνδυνο θα βρεθεί στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον η βιομηχανία τροφίμων, καθώς οι προκλήσεις διαδέχονται η μια την άλλη και οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι ορατές κάθε μέρα και περισσότερο. Το επόμενο διάστημα η βιομηχανία τροφίμων δεν θα βρίσκεται αντιμέτωπη μόνο με τις υψηλές τιμές, καθώς θα έχει περάσει ήδη στο επόμενο στάδιο, εκείνο της έλλειψης βασικών ειδών διατροφής. Ελλείψεις που στο μέλλον θα μοιάζουν αναπόφευκτες, καθώς η κλιματική κρίση απειλεί ανοιχτά τον πρωτογενή τομέα, επηρεάζοντας σε πρωτόγνωρα επίπεδα την παραγωγή σε μια σειρά από βασικά αγροδιατροφικά προϊόντα.
Και όλα αυτά ενώ ο ΟΗΕ προειδοποιεί πως στο μέλλον οι διατροφικές ανάγκες του παγκόσμιου πληθυσμού θα είναι ακόμα μεγαλύτερες, καθώς αυτός αναμένεται να αυξηθεί κατά 3 δισεκατομμύρια άτομα μέσα στα επόμενα 30 χρόνια. Μόνο το 2022, το 29,6% του παγκόσμιου πληθυσμού βρισκόταν σε καθεστώς μέτριας ή σοβαρής επισιτιστικής ανασφάλειας και 783 εκατομμύρια άνθρωποι σε ολόκληρο τον πλανήτη επλήγησαν από την πείνα.
Σήμα κινδύνου εκπέμπει η βιομηχανία τροφίμων
«Το θέμα της επάρκειας των προϊόντων θα το βρούμε μπροστά μας», δήλωσε πριν από μερικές ώρες ο Διευθύνων Σύμβουλος της Μπάρμπα Στάθης, Νικήτας Ποθουλάκης, επισημαίνοντας πως η κλιματική αλλαγή θα επιδεινώνεται συνεχώς και για αυτό το λόγο η βιομηχανία τροφίμων «δουλεύει» πάρα πολύ ώστε να αφομοιώσει τη νέα τεχνολογία και να βελτιωθούν οι αποδόσεις των καλλιεργούμενων εκτάσεων.
Ήδη, όπως παραδέχθηκε, μόνο το 2024, οι αποδόσεις των χωραφιών των παραγωγών με τους οποίους συνεργάζεται η Μπάρμπα Στάθης είναι μειωμένες από 15% έως και 30%, ενώ και το θέμα της λειψυδρίας απασχολεί πολύ έντονα τους καλλιεργητές.
«Πολύ σύντομα θα έρθει ο πληθωρισμός ζήτησης», προειδοποίησε ο κ. Ποθουλάκης, εξηγώντας πως όταν θα τεθεί θέμα επάρκειας ενός προϊόντος, τότε οι υψηλές τιμές θα είναι μονόδρομος. «Στην κλιματική κρίση απαντάμε με καινοτομία και νέες διατροφικές προτάσεις», σημείωσε, προσθέτοντας πως το μέλλον της βιομηχανίας τροφίμων βρίσκεται και στα προϊόντα φυτικής προέλευσης (plant based).
«Το μέλλον των τροφίμων περνά μέσα από την επιστήμη», εξηγούσε πρόσφατα και ο πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Nestle Hellas, Νίκος Εμμανουηλίδης, τονίζοντας πως η κλιματική κρίση αποτελεί μια πολύ μεγάλη πρόκληση για τη βιομηχανία τροφίμων.
Τον κώδωνα του κινδύνου έκρουσε πρόσφατα και για το ζωικό κεφάλαιο ο Γιάννης Φασουλάς από την Κρήτη, επικεφαλής της Krivek, μιας εταιρείας που δραστηριοποιείται στην παραγωγή κρέατος και θαλασσινών, καθώς και στην εμπορία και διανομή τροφίμων σε όλα τα δίκτυα Ελλάδας και εξωτερικού, με περισσότερα από 40 χρόνια παρουσίας στην ελληνική αγορά. «Τα μοσχάρια μειώνονται παγκοσμίως και αυτό μας ανησυχεί», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Όπως αναφέρεται μάλιστα στις τελευταίες οικονομικές καταστάσεις της Bespoke SGA Holdings, συμφερόντων του προέδρου του ΣΕΒ, Σπύρου Θεοδωρόπουλου και στην οποία ανήκουν πλέον ιστορικές εταιρείες, όπως η σοκολατοβιομηχανία ΙΟΝ και η αλλαντοβιομηχανία Νίκας «η κλιματική αλλαγή έχει επιφέρει έλλειψη αποθεμάτων σε ορισμένες βασικές κατηγορίες προϊόντων όπως εσπεριδοειδών και κακάο και συνεπώς αύξηση των τιμών τους σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο όμιλος παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και εστιάζει στη διαχείριση του κόστους και την ορθολογική τιμολόγηση προκειμένου να αντισταθμίσει τις όποιες αρνητικές τάσεις».
Σε ό,τι αφορά δε τα εσπεριδοειδή, ο ίδιος ο κ. Θεοδωρόπουλος έχει από καιρό κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για την πορεία των τιμών στον χυμό πορτοκάλι. «Κάποια προϊόντα θα πάψουν να έχουν θέμα τιμής στο μέλλον, γιατί απλά θα πάψουν να υπάρχουν. Δεν θα μπορείς να πληρώσεις κάτι που δεν θα υπάρχει. Είναι απλό… Αν δεν συνέλθει ο μεγαλύτερος πορτοκαλεώνας της γης, εκείνος της Νοτίου Αμερικής, ένα από αυτά τα προϊόντα θα είναι το πορτοκάλι», δήλωνε στους δημοσιογράφους το περασμένο καλοκαίρι, λίγα 24ωρα προτού αναλάβει το τιμόνι του ΣΕΒ.
«Η κλιματική κρίση χτυπά την ελληνική παραγωγή με τις συνέπειες να γίνονται ορατές καθημερινά σε μια σειρά προϊόντων. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα το ελαιόλαδο, του οποίου η αύξηση έχει ξεπεράσει το 140% συγκριτικά με το 2020», δήλωνε τον περασμένο Μάιο στο πλαίσιο της ετήσιας γενικής συνέλευσης του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων και Ποτών ο πρόεδρος Ιωάννης Γιώτης, τονίζοντας πως δεν υπάρχουν περιθώρια για εφησυχασμό, αλλά και πως «η βιομηχανία τροφίμων και ποτών έχει αντιληφθεί από νωρίς την ανάγκη αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου της χώρας».
Η ενίσχυση της θερμοκηπιακής καλλιέργειας
Την ίδια ώρα, στο προσκήνιο έρχεται η σημασία της θερμοκηπιακής καλλιέργειας, καθώς η κλιματική κρίση «δοκιμάζει» τις αντοχές του πρωτογενούς τομέα και θέτει ως απόλυτη προτεραιότητα τη διασφάλιση της διατροφικής επάρκειας της χώρας.
Προς αυτή δε την κατεύθυνση, ως το τέλος του έτους αναμένεται να προκηρυχθεί το πρόγραμμα στήριξης της θερμοκηπιακής καλλιέργειας ύψους 600 εκατ. ευρώ, μια νέα στρατηγική που αναπτύσσει η κυβέρνηση, προκειμένου να αυξηθούν σημαντικά οι εκτάσεις θερμοκηπίων τα επόμενα χρόνια στη χώρα. Ο προϋπολογισμός της δράσης ανέρχεται σε 600 εκατ. ευρώ, με το 50% της χρηματοδότησης να προβλέπεται να καλυφθεί από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ), το 35% από τραπεζικό δανεισμό και το υπόλοιπο 15% με ίδια κεφάλαια των αγροτών που θα επιλέξουν να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα.
Πρόκειται για μία πολιτική η οποία στοχεύει να αυξήσει την ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας η οποία αυτή την στιγμή διαθέτει λιγότερα από 49.000 στρέμματα θερμοκηπίων ενώ, για παράδειγμα, η Ολλανδία καλλιεργεί πάνω από 120.000 στρέμματα. Επιδίωξη είναι, σύμφωνα με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων είναι, η αύξηση της παραγωγής (ενδεικτικά υπαίθρια τομάτα από 3 tn/στρέμμα σε 13,5 tn/στρέμμα η θερμοκηπιακή), η εξοικονόμηση ενέργειας 30%, η μείωση κατανάλωσης νερού, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, η προστασία περιβάλλοντος και η εξοικονόμηση φυσικών πόρων.
Η χρήση των θερμοκηπίων, ως τρόπος καλλιέργειας, έχει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα στη νέα πραγματικότητα, που διαμορφώνεται από την κλιματική κρίση και την αυξανόμενη πίεση για παραγωγή τροφίμων υψηλής διατροφικής αξίας», δήλωσε πρόσφατα ο πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς, Γεώργιος Χαντζηνικολάου, συμμετέχοντας σε σχετική εκδήλωση για τις θερμοκηπιακές εγκαταστάσεις.
«Oι θερμοκηπιακές καλλιέργειες αποτελούν απάντηση στην κλιματική κρίση. Είναι ένα βιώσιμο αγροτικό μοντέλο έναντι παλαιότερων καλλιεργητικών πρακτικών, λόγω του φιλικότερου περιβαλλοντικού αποτυπώματος και της βέλτιστης χρήσης των προσφερόμενων πόρων», τόνισε από την πλευρά του ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας, Δημήτρης Κουρέτας.
