Συνωστισμός επενδυτών για έρευνες υδρογονανθράκων καταγράφεται στις ελληνικές θάλασσες, οι οποίες εκτείνονται από την Πελοπόννησο και μέχρι νότια της Κρήτης, γεγονός που καταδεικνύει και τις προσδοκίες των εταιρειών για τον εντοπισμό εκμεταλλεύσιμου ορυκτού πλούτου. Τελευταία είσοδος στην περιοχή αυτή της Chevron, η οποία όπως ανακοινώθηκε χθες, αιτήθηκε άδεια για έρευνα στη θαλάσσια ζώνη νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου και έως δυτικά της Κρήτης («Νότια Πελοπόννησος»).
Για τη ζώνη που διεκδικεί ο αμερικανικός κολοσσός, πρόκειται να προκηρυχθεί διεθνής διαγωνισμός, κάτι που αναμένεται να γίνει μέχρι τον Φεβρουάριο. Η έκταση αυτή «μπαίνει σφήνα» σε υφιστάμενες παραχωρήσεις, καθώς νοτιότερά της βρίσκονται τα δύο μπλοκ «Δυτικά Κρήτης» και «Νοτιοδυτικά Κρήτης», στα οποία έχουν παραχωρηθεί στις ExxonMobil – Helleniq Energy.
Όπως είναι γνωστό, η κοινοπραξία με operator τον έτερο κολοσσό από τις ΗΠΑ βρίσκεται σε φάση ολοκλήρωσης της ερμηνείας των σεισμικών δεδομένων στην παραχώρηση «Νοτιοδυτικά Κρήτης», το οποίο μάλιστα από τον Οκτώβριο έχει εισέλθει στη δεύτερη φάση των ερευνών. Μάλιστα, εκτιμάται ότι μέσα στο πρώτο εξάμηνο του έτους θα αποφασιστεί αν θα γίνει ή όχι ερευνητική γεώτρηση, με τη μετάβαση στην τρίτη φάση.
Όμορο της θαλάσσιας ζώνης που διεκδικεί η Chevron (στο βορειοδυτικό τμήμα της) βρίσκεται επίσης το οικόπεδο «μπλοκ 10» (Κυπαρισσιακός Κόλπος) που έχει παραχωρηθεί στη Helleniq Energy. Η εταιρεία έχει καταθέσει αίτημα επέκτασης του μπλοκ προς τα νότια με την ενσωμάτωση μίας μικρής ζώνης («Α2»). Μένει να φανεί πως αυτό το αίτημα θα συνδυαστεί με την άδεια έρευνας που υπέβαλε η Chevron.
«Πρεσβευτής» τα μπλοκ στην Κρήτη
Στελέχη του κλάδου επισημαίνουν πως οι θαλάσσιες εκτάσεις της νοτιοδυτικής Ελλάδας μέχρι και πριν από 15-20 χρόνια βρίσκονταν εντελώς εκτός του χάρτη ερευνών, καθώς τα μεγάλα βάθη στην περιοχή καθιστούσαν τεχνικά αδύνατες τις εξορύξεις. Τα δεδομένα άλλαξαν τα χρόνια που μεσολάβησαν, με την εξέλιξη της τεχνολογίας στο upstream, ενώ νέες προοπτικές έδωσε για την έρευνα της περιοχής η έλευση της ExxonMobil στις παραχωρήσεις στην Κρήτη.
Τα ίδια στελέχη επισημαίνουν ότι το «σήμα» της ExxonMobil -με την έναρξη της δεύτερης φάσης ερευνών- είναι πως οι μελέτες που έχει πραγματοποιήσει ανοικτά της Κρήτης εντόπισαν υποψήφιους «στόχους». Αν μάλιστα ανάψει το «πράσινο φως» για ερευνητική γεώτρηση, η οποία αποδειχθεί επιτυχημένη, τότε θα αποκτήσει μεγαλύτερη αξία όλη η ευρύτερη περιοχή.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι μελέτες της κοινοπραξίας στην Κρήτη αποτέλεσαν «πρεσβευτή» για το ότι έχει ενδιαφέρον ευρύτερα η νοτιοδυτική Ελλάδα - αφού τα αποτελέσματα στα μπλοκ ανοικτά του νησιού συσχετίζονται με την ύπαρξη ή όχι υδρογονανθράκων στο μπλοκ «Νότια Πελοπόννησος», καθώς οι δύο περιοχές βρίσκονται στην ίδια γεωλογική λεκάνη. Επίσης, καθιστούν ακόμη πιο κρίσιμες τις αποφάσεις της ExxonMobil για το αν θα «μπει τρυπάνι» ή όχι στην Κρήτη.
Στα 120-140 εκατ. μια ερευνητική γεώτρηση
Από την άλλη πλευρά, αυτό δεν σημαίνει ότι αν αναδειχθεί ανάδοχος από τον διαγωνισμό, η Chevron δεν αναλαμβάνει σημαντικό ρίσκο (και επενδυτικό κόστος) λαμβάνοντας υπόψη ότι ανοικτά της Πύλου βρίσκεται το Φρέαρ των Οινουσσών, μια τάφρος που αποτελεί το βαθύτερο σημείο της Μεσογείου. Ως συνέπεια, όπως εκτιμούν ειδικοί, το κόστος μίας ερευνητικής γεώτρησης αγγίζει τα 100-140 εκατ. ευρώ.
Για να φτάσει ωστόσο η εταιρεία στην τρίτη φάση, θα προηγηθεί το αρχικό στάδιο των 2D σεισμικών μελετών (κόστους περί τα 10 εκατ. ευρώ). Το στάδιο αυτό θα ακολουθήσει η πρόσκτηση 3D σεισμικών (με κόστος περί τα 15 εκατ.) στη δεύτερη φάση. Τυπικά, οι δύο φάσεις διαρκούν από 3 έτη καθεμία, συχνά ωστόσο «συμπυκνώνονται» σε ένα στάδιο από τις εταιρείες, π.χ. με τη διενέργεια 2D σεισμικών υψηλής ευκρίνειας, ώστε να είναι επαρκή για την απόφαση για ερευνητική γεώτρηση.
Όπως είναι φυσικό, το συνολικό business plan θα αγγίξει τα 165 εκατ. ευρώ, μόνον αν «μπει τρυπάνι» στο μπλοκ, κάτι που με τη σειρά του θα εξαρτηθεί από το κατά πόσο τα σεισμικά δεδομένα δείξουν υποψήφιους «στόχους». Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, η απόφαση της Chevron να εμπλακεί σε μία παραχώρηση με τέτοιες τεχνικές προκλήσεις (και δυνητικά κόστη) δείχνει την εκτίμησή της για τις πιθανότητες εντοπισμού υδρογονανθράκων σε εκμεταλλεύσιμες ποσότητες.
Αναθέρμανση στην Ευρώπη
Με την ίδια λογική, η εμπλοκή και δεύτερου αμερικανικού κολοσσού σε εγχώριες παραχωρήσεις αναμφισβήτητα αναβαθμίζει το ελληνικό πρόγραμμα έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων. Επίσης, έρχεται σε μία συγκυρία όπου γίνονται κινήσεις για αναθέρμανση του κλάδου συνολικά στην Ευρώπη, έπειτα από μία παρατεταμένη περίοδο επενδυτικής άπνοιας.
Ενδεικτικό παράδειγμα η Ρουμανία και οι επενδύσεις στη Μαύρη Θάλασσα, όπου από το 2027 αναμένεται να ξεκινήσει παραγωγή από το κοίτασμα Neptun Deep, συνολικών αποθεμάτων 100 δισ. κυβικών μέτρων σε φυσικό αέριο. Μάλιστα, όταν τεθεί σε λειτουργία, η βαλκανική χώρα θα γίνει ο μεγαλύτερος παραγωγός φυσικού αερίου στην Ε.Ε.
Επίσης, στροφές έχει ανεβάσει πρόσφατα και το πρόγραμμα της Κύπρου, με τη δρομολόγηση για παράδειγμα της έναρξης παραγωγής από το κοίτασμα «Αφροδίτη» από τη Chevron. Επίσης, αυτή την περίοδο πραγματοποιεί ερευνητικές γεωτρήσεις η ExxonMobil με την Qatar Energy, στο κοίτασμα Ηλέκτρα στο μπλοκ 5 της κυπριακής ΑΟΖ.
Στην εμπροσθοφυλακή η Ελλάδα
Αξίζει να σημειωθεί πάντως, ότι σε αντίθεση με την Ευρώπη, οι έρευνες έχουν ανακάμψει την τελευταία 3ετία σχεδόν στον υπόλοιπο κόσμο. Απόδειξη ότι το 2024 οι επενδύσεις στο upstream ανήλθαν σε 425 δισ. δολάρια στον κλάδο παγκοσμίως (από τις οποίες το 1.3 στη Βόρεια Αμερική), όταν το 2020 ήταν 300 δισ. δολάρια.
Το κύμα ανάκαμψης «έρχεται» σταδιακά και στη Γηραιά Ήπειρο, υπό το φως των νεότερων προβλέψεων για ακόμη μεγαλύτερη αύξηση της ζήτησης για ενέργεια τα επόμενα χρόνια, εν μέρει και λόγω της περαιτέρω επέκτασης της τεχνητής νοημοσύνης. Αύξηση για την οποία κερδίζει ολοένα μεγαλύτερο έδαφος η εκτίμηση πως με την τρέχουσα ωρίμανσή τους, οι ΑΠΕ δεν μπορούν να εγγυηθούν τη σταθερή ικανοποίησή τους και με χαμηλό κόστος.
Σε αυτό το πλαίσιο, η κινητικότητα που υπάρχει στην Ελλάδα τοποθετεί τη χώρα μας στην πανευρωπαϊκή εμπροσθοφυλακή. Ωστόσο, για να αξιοποιηθεί αυτή η δυναμική θα πρέπει να ενισχυθούν τα αντανακλαστικά της πολιτείας, όπως για παράδειγμα με την αναβάθμιση και πιστοποίηση ενός λιμανιού, ώστε αυτό να μπορεί να υποστηρίξει τις γεωτρητικές εργασίες.
