Στην παρουσία των γυναικών στην επιχειρηματικότητα αλλά και στην αγορά εργασίας γενικότερα αναφέρθηκε η Υποδιοικήτρια της Τράπεζας της Ελλάδος, Χριστίνα Παπακωνσταντίνου, στην εκδήλωση με θέμα: «Νέο Ταμείο Μικροπιστώσεων με τη διαχείριση της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας», στο πάνελ «Πώς βλέπετε τη γυναικεία επιχειρηματικότητα σήμερα και πώς μπορεί η μικροχρηματοδότηση να συμβάλει στην ενίσχυσή της;».
Σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση, η κα. Παπακωνσταντίνου ανέφερε στην ομιλία της:
«Παρά την πρόοδο των τελευταίων ετών, η παρουσία των γυναικών στην επιχειρηματικότητα αλλά και στην αγορά εργασίας γενικότερα, εξακολουθεί να παρουσιάζει σημαντική απόκλιση σε σχέση με των ανδρών παγκοσμίως.
Εκτιμάται ότι το κενό απασχόλησης μεταξύ ανδρών και γυναικών κοστίζει στην Ευρωπαϊκή Ένωση περίπου 370 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.
- Δείτε επίσης: Στουρνάρας για Ταμείο Μικροπιστώσεων: Έμφαση στη στήριξη ευάλωτων και γυναικείας επιχειρηματικότητας
Στην χώρα μας, παρατηρούμε ότι η συμμετοχή των γυναικών στο εργατικό δυναμικό όχι μόνο υπολείπεται των ανδρών, αλλά και παρουσιάζει σημαντική απόκλιση από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (μόλις 61,8% στην Ελλάδα, έναντι 70,2% στην ΕΕ το 2023).
Τα χαμηλά ποσοστά συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό, που καταγράφονται για διάφορες ομάδες του πληθυσμού, αλλά κυρίως στην περίπτωση των γυναικών, επιτείνουν την στενότητα της αγοράς εργασίας, δηλαδή την δυσκολία των επιχειρήσεων να προσλάβουν το απαραίτητο προσωπικό (εξειδικευμένο ή ανειδίκευτο). Η αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στο εργατικό δυναμικό είναι καθοριστικής σημασίας για την επίτευξη διατηρήσιμης και υψηλής μακροχρόνιας ανάπτυξης. Γίνεται δε, ακόμη πιο επιβεβλημένη λόγω της επιταχυνόμενης γήρανσης του πληθυσμού. Στην Ελλάδα προβλέπεται ότι ο ενεργός πληθυσμός ηλικίας 15-64 ετών θα μειωθεί κατά 400 χιλιάδες άτομα και πλέον έως το 2030, ενώ οι προβλέψεις γίνονται ακόμα πιο δυσοίωνες μακροπρόθεσμα.
Το έμφυλο χάσμα στην αγορά εργασίας είναι ιδιαίτερα πρόδηλο στις υψηλές διευθυντικές θέσεις. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη μελέτη της ICAP για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα, το 2024, επί συνόλου δείγματος περίπου 74 χιλιάδων επιχειρήσεων, ποσοστό 27,0%, διευθύνεται από γυναίκες-ανώτατα στελέχη.
Η ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων στα όργανα λήψης αποφάσεων είναι ζητούμενο, όχι μόνο ως προς την κοινωνική διάσταση της εξασφάλισης ίσων ευκαιριών. Σύμφωνα με μελέτες, η συμμετοχή των γυναικών στα όργανα λήψης αποφάσεων οδηγεί σε καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα.
Από έρευνες προκύπτει ότι οι γυναίκες σε ηγετικές θέσεις αξιοποιούν δεξιότητες που συνδέονται με τη συναισθηματική νοημοσύνη, την επικοινωνία, την οικοδόμηση σχέσεων, τη δημιουργική σκέψη και τη διορατικότητα για την αντιμετώπιση προκλήσεων.
Τα συμπεράσματα αυτά διαπιστώνονται παγκοσμίως. Σύμφωνα με μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας, οι επιχειρήσεις των οποίων το διοικητικό συμβούλιο είναι διαφοροποιημένο ως προς το φύλο, έχουν καλύτερες επιδόσεις στα κριτήρια ESG, ισχυρότερους εσωτερικούς μηχανισμούς ελέγχου, μεγαλύτερη συμμετοχή των εταίρων, καλύτερο εργασιακό περιβάλλον και θετικότερη φήμη.
Όλα τα παραπάνω συνηγορούν στο ότι η στήριξη της γυναικείας επιχειρηματικότητας έχει πολλαπλά οφέλη για την οικονομία και την κοινωνία. Ταυτόχρονα, εξακολουθεί να υφίσταται ένα χάσμα το οποίο είναι σημαντικό να καλυφθεί μέσω στοχευμένων πρωτοβουλιών που ενισχύουν τις ευκαιρίες των γυναικών στο επιχειρείν.
Η πρόσβαση σε χρηματοδότηση είναι μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα. Για το λόγο αυτό, στοχευμένες πρωτοβουλίες όπως το πρόγραμμα του Ταμείου Μικροπιστώσεων, μπορούν να συμβάλλουν ουσιαστικά στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ ανδρών και γυναικών στην έναρξη επιχείρησης, ιδίως διότι θα συνδυάζονται με συμβουλευτικές υπηρεσίες και καθοδήγηση. Συμπεράσματα από μελέτη προγραμμάτων υποστήριξης της επιχειρηματικότητας για νέους δείχνουν ότι η παροχή χρηματοδότησης μαζί με την αναγκαία εκπαίδευση και καθοδήγηση είναι πιο αποτελεσματική από ό,τι η παροχή αυτών των εργαλείων στήριξης μεμονωμένα (εφόσον βέβαια σχεδιάζονται και εφαρμόζονται κατάλληλα).
Οι πρωτοβουλίες αυτές πρέπει επίσης να πλαισιώνονται από προγράμματα για τον χρηματοοικονομικό εγγραμματισμό, όπως αυτά που σχεδιάζονται με την Εθνική Στρατηγική για τον Χρηματοοικονομικό Εγγραμματισμό. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, οι γυναίκες στην Ελλάδα διαθέτουν σημαντικά χαμηλότερο επίπεδο χρηματοοικονομικών γνώσεων σε σχέση με τους άνδρες, γεγονός που αποτελεί τροχοπέδη για την πρόσβαση σε χρηματοδότηση και την ίδρυση και διοίκηση μιας επιχείρησης.
Επιπλέον, είναι σημαντικό να εστιάσουμε σε προγράμματα εκπαίδευσης, συμβουλευτικής υποστήριξης και ίσων ευκαιριών στην επαγγελματική δικτύωση των γυναικών, έτσι ώστε να ενισχυθεί η αυτοπεποίθηση των γυναικών, να μετριαστεί ο φόβος της αποτυχίας και νακαλυφθούν τυχόν κενά σε δεξιότητες απαραίτητες στην επιχειρηματικότητα. Σκοπός είναι να διασφαλίζεται η συμμετοχή των γυναικών στην έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας, όχι όμως ως «επιχειρηματικότητα ανάγκης», αλλά και η διαχρονική επιτυχία και ανάπτυξη των επιχειρήσεων αυτών.
Θα ήθελα να κλείσω αναφερόμενη στα συμπεράσματα μιας ακόμη μελέτης (ΟΟΣΑ). Ο ΟΟΣΑ διαπιστώνει ότι στην ΕΕ υπάρχει ένα κενό 7,5 εκατομμυρίων επιχειρηματιών ή, με άλλαλόγια, θα μπορούσαν να υπάρχουν 7,5 εκατομμύρια επιπλέον επιχειρηματίες εάν απουσίαζαν τα εμπόδια που υφίστανται σήμερα για συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού.
Περίπου τα 3/4 αυτών των εν δυνάμει επιχειρηματιών είναι γυναίκες. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τη σπουδαία συμβολή στην οικονομική δραστηριότητα, την κοινωνική συνοχή και την ευημερία που θα είχε η ένταξη όλων αυτών των ατόμων στην επιχειρηματικότητα και, όλοι οι θεσμοί και οι εταίροι, να συμβάλουμε στην κατάρριψη των εμποδίων, τα οποία είναι πολλά και σύνθετα, ιδιαίτερα για άτομα που εμπίπτουν σε περισσότερες από μία μειονεκτούσες ομάδες, όπως νέες γυναίκες, γυναίκες μετανάστριες ή γυναίκες με αναπηρία.
Η προσήλωσή μας σε αυτό το στόχο είναι πολλαπλά αναγκαία σήμερα, σε ένα διεθνές περιβάλλον όπου οι πολιτικές ίσων ευκαιριών και συμπερίληψης τίθενται υπό αμφισβήτηση».
