Με τρεις φράσεις η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, σκιαγραφεί με μελανά χρώματα τη σημερινή οικονομική πραγματικότητα στην Ευρωζώνη, εν μέσω του εμπορικού πολέμου που ξεκίνησε ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ με αβέβαιη έκβαση: εξαιρετική αβεβαιότητα, δεδομένο το πλήγμα στην ανάπτυξη και έτοιμοι για το απρόβλεπτο. Η λεκτική της Λαγκάρντ, αισθητά πιο έντονη από αυτή της προηγούμενης συνεδρίασης του Μαρτίου, υποδηλώνει την αλλαγή των συνθηκών στην οικονομία της Ευρωζώνης, μέσα σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται άκρως αβέβαιο και συνεπώς απρόβλεπτο.
Σαφώς η ΕΚΤ εμφανίστηκε πιο απαισιόδοξη για την οικονομία, επισημαίνοντας ότι οι καθοδικοί κίνδυνοι για την ανάπτυξη έχουν αυξηθεί και βάζοντας πλέον σε δεύτερη μοίρα τον πληθωρισμό, ο οποίος αποκλιμακώνεται σταθερά προς το στόχο. Η Λαγκάρντ παραδέχθηκε ότι είναι προβληματικές οι σημερινές συνθήκες και έδειξε ότι ανησυχεί για τις προοπτικές της οικονομίας, αφού πλέον δεν μπορεί να γίνει καμία πρόβλεψη.
Θολό τοπίο εν μέσω δασμών
Σε μια προσπάθεια επίσης να δείξει ένα ενωμένο μέτωπο, είπε ότι η απόφαση για τη μείωση των 25 μονάδων βάσης ήταν ομόφωνη, παρότι στο παρασκήνιο κάποιοι αξιωματούχοι «έκλεισαν το μάτι» και σε μία μείωση των 50 μονάδων βάσης. Αυτό που προέχει επί του παρόντος, όπως άφησε να εννοηθεί η Λαγκάρντ, είναι να φθάσει το βασικό επιτόκιο καταθέσεων στο 2% και στη συνέχεια θα αποτιμηθούν και πάλι οι οικονομικές συνθήκες. Με βάση ωστόσο τα λεγόμενα της προέδρου της ΕΚΤ, η συνέχεια στις επιτοκιακές μειώσεις θεωρείται δεδομένη, εν μέσω όλων αυτών των πιέσεων που δέχεται η οικονομία της Ευρωζώνης. Γιατί αυτό που φοβάται και το τόνισε εμφατικά πολλές φορές στη συνέντευξή της, είναι το απρόβλεπτο των πολιτικών Τραμπ, που σημαίνει ότι όλα τα σενάρια είναι ανοικτά και το οποίο με τη σειρά του σημαίνει ότι και η ΕΚΤ πρέπει να είναι προετοιμασμένη για κάθε ενδεχόμενο. Αυτό ωστόσο που προέχει μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον, είναι η στήριξη της οικονομίας της Ευρωζώνης.
«Δεν μπορώ να σας πω εάν είμαστε στο απόγειο της αβεβαιότητας. Υπάρχει μια εν εξελίξει διαπραγμάτευση. Οι παίκτες στο τραπέζι έχουν διατυπώσει τις θέσεις τους. Έχουν γίνει προτάσεις, τουλάχιστον από τη μία πλευρά. Αλλά όλα αυτά μπορούν να αλλάξουν. Υπάρχει μια έλλειψη προβλεψιμότητας που εντείνει την αβεβαιότητα. Η δυσπιστία που είχαμε στην πρώτη φάση ήταν δύσκολο να αξιολογηθεί και να κατανοηθεί διότι άλλαξε αυτά που ξέραμε, τη συμβατική σοφία, για το πώς οργανώνονται οι εμπορικές σχέσεις, όπως είπε και χθες ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου».
Ως εκ τούτου η ΕΚΤ και το Ευρωσύστημα πρέπει να είναι έτοιμοι για το απρόβλεπτο στις αποφάσεις νομισματικής πολιτικής, που σημαίνει ευέλικτοι και με βάση αξιόπιστα δεδομένα σε κάθε συνεδρίαση. «Συναντιόμαστε κάθε έξι εβδομάδες. Αρκεί να σκεφτείτε μόνο τι συνέβη τις τελευταίες 6 εβδομάδες», είπε χαρακτηριστικά η πρόεδρος της ΕΚΤ, σκιαγραφώντας την κατάσταση.
Σε σοκ ζήτησης
Η Λαγκάρντ αναφέρθηκε επισταμένως στις αυξανόμενες διαταραχές του παγκόσμιου εμπορίου ως περαιτέρω πηγή αβεβαιότητας. Η καθοδική πίεση στον πληθωρισμό από την πτώση των παγκόσμιων τιμών ενέργειας και την ανατίμηση του ευρώ - από τις αρχές του έτους έως σήμερα το ευρώ έχει ενισχυθεί περίπου 10% και οι τιμές πετρελαίου έχουν μειωθεί 10% μέσα στον Απρίλιο - δεν μειώνει την αβεβαιότητα. Αντιθέτως, φωτογραφίζει ακόμη πιο έντονα τη χαμηλότερη ζήτηση στην Ευρωζώνη, λόγω των υψηλότερων δασμών και της αλλαγής δρομολόγησης των εξαγωγών στη ζώνη του ευρώ από χώρες με πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα, όπως είπε η Λαγκάρντ.
Με τον πληθωρισμό να βρίσκεται ήδη σε δεύτερη μοίρα, ο φόβος τώρα είναι ότι οι αμερικανικοί δασμοί θα σβήσουν τις ελπίδες για μια αναζωογόνηση στην οικονομία της Ευρωζώνης - παρασύροντας εν δυνάμει την αύξηση των τιμών καταναλωτή κάτω από τον στόχο.
«Η μελλοντική άποψη για την οικονομία συνεπάγεται ένα αναμενόμενο σοκ από τους δασμούς και ο χαρακτηρισμός της εξαιρετικής αβεβαιότητας συνεπάγεται άνοιγμα σε περαιτέρω νομισματική χαλάρωση – με την υπόθεση ότι το εμπορικό σοκ επιμένει και επιβεβαιώνεται από τα δεδομένα», δήλωσε στο Bloomberg ο Μαρκ Γουόλ, επικεφαλής Ευρωπαίος οικονομολόγος της Deutsche Bank. «Συνεχίζουμε να περιμένουμε νέα μείωση επιτοκίων τον Ιούνιο και τερματικό επιτόκιο 1,5% μέχρι το τέλος του έτους».
Η Κιρστίν Κάντμπαϊ-Μίλσεν, αναλύτρια της Danske Bank, δήλωσε στο Bloomberg ότι το ανακοινωθέν της ΕΚΤ είχε σαφώς ήπιο τόνο εξαιτίας της αβεβαιότητας για το εμπόριο. «Η προσοχή σαφώς έχει μετατοπιστεί στον κίνδυνο για επιβράδυνση της οικονομίας παρά στον κίνδυνο ανόδου του πληθωρισμού», συμπλήρωσε.
Άλλωστε, η ίδια η Λαγκάρντ ανέφερε ότι οι εμπορικοί κίνδυνοι πλήττουν τις εξαγωγές και μπορεί να περιορίσουν τις επενδύσεις και την κατανάλωση. Επίσης, η επιδείνωση του κλίματος στις χρηματοπιστωτικές αγορές θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυστηρότερους όρους χρηματοδότησης, να αυξήσει την αποστροφή κινδύνου και να καταστήσει τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά λιγότερο πρόθυμα να επενδύσουν και να καταναλώσουν. Οι γεωπολιτικές εντάσεις, όπως ο αδικαιολόγητος πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και η τραγική σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, παραμένουν επίσης σημαντική πηγή αβεβαιότητας, σύμφωνα με την Λαγκάρντ.
Έρχονται και νέες μειώσεις
Το σημερινό οικονομικό περιβάλλον είναι σαφώς πολύ διαφορετικό από αυτό στη συνεδρίαση του Μαρτίου και γι΄αυτό αναλυτές και traders αναμένουν περαιτέρω επιτοκιακές μειώσεις. Αντίστοιχα, πηγές του insider.gr ανέφεραν ότι η ΕΚΤ θα προχωρήσει σε συνεχείς μειώσεις επιτοκίων έως τον Ιούλιο και εάν οι συνθήκες τότε είναι το ίδιο αποδυναμωμένες με σήμερα, το επιτόκιο καταθέσεων πιθανόν να φθάσει στο 1,5%.
Σαφώς, ο καθοριστικός παράγοντας για τις περαιτέρω κινήσεις της κεντρικής τράπεζας για να φθάσει το 1,5% είναι η διαμόρφωση των οικονομικών, χρηματοοικονομικών, εμπορικών και γεωπολιτικών συνθηκών καθώς και ο τρόπος που επιδρούν στην οικονομία της Ευρωζώνης. Εάν παραμένουν οι πιέσεις, τότε η ΕΚΤ θα κάνει επιπλέον κινήσεις για να στηρίξει την οικονομία και να ενισχύσει την ρευστότητα.
«Η ΕΚΤ βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν κόσμο που διαφέρει σημαντικά από την τελευταία φορά που συνεδρίασε, καθώς οι αμερικανικοί δασμοί γίνονται πραγματικότητα, και η νομισματική πολιτική για τη ζώνη του ευρώ θα πρέπει να προσαρμοστεί», δήλωσε στο Reuters ο Ντέιβιντ Πάουελ, επικεφαλής οικονομολόγος της Ευρωζώνης.
Για την οικονομολόγο της Bank of America, Έβελιν Χέρμαν, οι νέες συνθήκες ανοίγουν την πόρτα για περισσότερες μειώσεις επιτοκίων τους επόμενους μήνες. «Αν οι τιμές της ενέργειας και οι συναλλαγματικές ισοτιμίες δεν αλλάξουν σημαντικά, θα είναι πολύ δύσκολο για την ΕΚΤ να μην αναθεωρήσει πτωτικά την πρόβλεψή της για τον πληθωρισμό τον Ιούνιο. Σε αυτή την περίπτωση, θα είναι δύσκολο να μην μειωθούν περαιτέρω τα επιτόκια της ΕΚΤ», αναφέρει στο Reuters.
Άλλη μία κίνηση κατά 25 μονάδες βάσης τον Ιούνιο θα διαμόρφωνε το βασικό επιτόκιο καταθέσεων στο 2% από 2,25% σήμερα, στο επίπεδο δηλαδή που υπολογίζεται το ουδέτερο επιτόκιο, το οποίο εκτιμάται ότι ούτε περιορίζει ούτε τονώνει την ανάπτυξη. Η μείωση κάτω από αυτό το επίπεδο θα ήταν αναγκαία σε περίπτωση αυξημένης ανησυχίας για την οικονομία, η οποία προς το παρόν δεν δείχνει ορατή μετά την υπόσχεση για πολύ μεγαλύτερες δημοσιονομικές δαπάνες στη Γερμανία.
Σύμφωνα με αναλυτές, που συμμετείχαν σε πρόσφατη έρευνα του Reuters, οι αρνητικές συνέπειες των δασμών θα είναι μεγαλύτερες από τις θετικές που θα έχει η στροφή της Γερμανίας στην αύξηση των δημόσιων δαπανών, με επενδύσεις 500 δις. ευρώ για υποδομές σε βάθος 10ετίας και μεγάλη αύξηση των αμυντικών δαπανών της.
Στο πλευρό του Πάουελ
Η Λαγκάρντ εξέφρασε και την αλληλεγγύη της στον ομόλογό της στην Φέντεραλ Ριζέρβ, Τζερόμ Πάουελ, ο οποίος έχει στοχοποιηθεί από τον Ντόναλντ Τραμπ για τη νομισματική πολιτική του.
«Τρέφω μεγάλο σεβασμό για τον αξιότιμο συνάδελφό μου Τζερόμ Πάουελ», δήλωσε η Λαγκάρντ. «Έχουμε ισχυρή και σταθερή σχέση μεταξύ των κεντρικών τραπεζών, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για την ύπαρξη μιας σταθερής χρηματοοικονομικής υποδομής που εγγυάται τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα», πρόσθεσε.
Νωρίτερα σήμερα, ο Τραμπ καταφέρθηκε και πάλι εναντίον του προέδρου της Fed, για τον οποίο είπε πως είναι πολύ αργός στη μείωση των επιτοκίων. Είναι παραπάνω από ένας χρόνος για να τελειώσει η θητεία του Πάουελ», έγραψε ο Τραμπ στο Truth Social, ενώ η δεύτερη θητεία του Πάουελ ως επικεφαλής της Fed πρόκειται να ολοκληρωθεί το Μάιο του 2026.
Η Φέντεραλ Ριζέρβ βρίσκεται πάντως σε πιο δύσκολη θέση και μπορεί να αναγκαστεί να περιμένει μέχρι να υπάρξει μεγαλύτερη σαφήνεια των πολιτικών Τραμπ. Ο Πάουελ προειδοποίησε ότι η αποδυνάμωση της οικονομίας και ο αυξημένος πληθωρισμός θα μπορούσαν να φέρουν σε σύγκρουση το διπλό στόχο της Fed, της σταθερότητας των τιμών και της μέγιστης απασχόλησης.
Φωτογραφία: @associatedpress
