Εάν η Ευρώπη αποφύγει τα αντίποινα στους δασμούς Τραμπ, η πιθανότητα να υπάρξει στασιμοπληθωρισμός περιορίζεται, δήλωσε ο κ. Γιώργος Π. Ζανιάς, Ομότιμος Καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Eurobank, μιλώντας στο Delphi Economic Forum.
Ερωτώμενος για το ενδεχόμενο στασιμοπληθωρισμού και ποιες χώρες απειλεί, την Ευρώπη, την Ελλάδα, τις ΗΠΑ ο κ. Ζανιάς σημείωσε πως αυτό θα εξαρτηθεί από σειρά παραγόντων. Όπως εκτίμησε, στις ΗΠΑ θα έχουμε στασιμοπληθωρισμό, καθώς θα επιταχυνθεί ο πληθωρισμός, αλλά το πως θα εξελιχθεί η κατάσταση δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει, καθώς εξαρτάται και από άλλους παράγοντες, όπως τη συμπεριφορά του δολαρίου, εάν θα υποτιμηθεί ή εάν θα ανατιμηθεί, καθώς και από αντίποινα που θα λάβουν οι άλλες χώρες κ.α. Η ιστορία βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, σημείωσε χαρακτηριστικά και εκτίμησε πως εάν πρέπει να απαντήσουμε με ένα ναι ή με ένα όχι, η απάντηση θα είναι θετική για τις ΗΠΑ. Στο πεδίο της Ευρώπης, εάν αποφύγει τα αντίποινα (retaliation) τότε είναι μικρότερη η πιθανότητα να προκύψει στασιμοπληθωρισμός στην Ευρώπη εκτίμησε, σημειώνοντας πως προσωπικά θα πρότεινε να μην υπάρξουν αντίποινα αλλά να προσπαθήσουμε να βελτιώσουμε την Ευρώπη.
Σχετικά με το εάν η πολιτική του Τραμπ μπορεί να πετύχει και με ποιο κόστος ο κ. Ζανιάς εκτίμησε πως όλα αυτά είναι σχετικά. Επικαλούμενος πρόσφατο άρθρο των FT ο κ. Ζανιάς είπε πως o Τραμπ ήταν υπέρ της πολιτικής των δασμών που τώρα ακολουθεί εδώ και πολλά χρόνια – αρθρογραφούσε ήδη από τότε που ήταν 40 ετών και ασχολούνταν με το Real Estate. Είναι λοιπόν μια ιστορία 60 ετών αυτό που συμβαίνει τώρα, είπε και σημείωσε πως υπάρχουν πολλές παράμετροι. Αναφέρθηκε στο ότι πολλοί εκτιμούν πως οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν τους δασμούς για να διαπραγματευθούν καλύτερες συμφωνίες με κάποιες χώρες. Αναφέρθηκε επίσης και σε εκτιμήσεις του συμβούλου του Ντ. Τραμπ, του κ. Ναβάρο, που κατηγορεί τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (WTO), και εκτιμά πως δεν λειτουργεί σωστά και οι πολιτικές του είναι τελικά εις βάρος των ΗΠΑ.
Σημειώνοντας πως η Κίνα είναι ένας πρωταθλητής στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης, εκτίμησε πως ίσως ένας από τους λόγους αυτής της πολιτικής είναι πως με τον περιορισμό της παγκοσμιοποίησης θα περιοριστεί και η Κίνα. Ωστόσο όπως εκτίμησε η Κίνα έχει και αρκετά «όπλα», επισημαίνοντας πως σήμερα υπήρξε ένα sell off σε κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ, πιθανόν λόγω Κίνας που κατέχει μεγάλο όγκο αμερικανικών ομολόγων και έχει τρόπους να επιφέρει πλήγμα στις ΗΠΑ, οι οποίες παράλληλα βλέπουν με αυτή την πολιτική πολλές συμμαχίες τους να χάνονται.
Όπως εκτίμησε, το βασικό πρόβλημα των ΗΠΑ είναι πως αποταμιεύουν λιγότερο. Πρωταθλητές στην αποταμίευση είναι η Ευρώπη και η Κίνα.
Οι άνθρωποι επενδύουν περισσότερο στις ΗΠΑ γιατί η αγορά διαθέτει μεγάλη ρευστότητα ενώ από την άλλη οι Αμερικανοί θέλουν να ξοδεύουν περισσότερα. Επομένως μπορεί να έχουν πρόβλημα και στο εσωτερικό της χώρας επίσης. Έτσι, το πρόβλημά τους μπορεί να είναι και στο εσωτερικό της χώρας και τώρα έχουν χρέος 120%, έλλειμμα 6%. Εάν μειώσουν το έλλειμμα, θα κλείσει και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Αλλά πραγματικά δεν ξέρω πόσο μακριά μπορεί να το πάει, είπε ο κ. Ζανιάς, αλλά ο υπόλοιπος κόσμος έχει όπλα να χρησιμοποιήσει.
Ποιος θα πληρώσει το κόστος;
Εξαρτάται από τις ελαστικότητες σε όρους ζήτησης. Για παράδειγμα, στις ΗΠΑ μπορεί οι Αμερικανοί καταναλωτές να ζητούν ελιές Καλαμών και μπορεί να είναι πρόθυμοι να πληρώσουν το επιπλέον κόστος των δασμών. Εάν για παράδειγμα όμως υπάρχουν υποκατάστατα θα πάνε σε αυτά. Επιπλέον εξαρτάται και από το τι θα γίνει με τις συναλλαγματικές ισοτιμίες. Το δολάριο πολλοί θα περίμεναν να ενισχύεται. Το δολάριο αποδυναμώνεται σε σχέση με το ευρώ και αυτό αυξάνει τον αντίκτυπο των δασμών. Γιατί όμως αποδυναμώνεται; Ο κ. Ζανιάς αναφέρθηκε σε δηλώσεις του πρώην υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ κ. Λ. Σάμερς, καθηγητή στο Χάρβαρντ, σύμφωνα με τις οποίες οι ΗΠΑ αυτή τη στιγμή είναι σαν αναδυόμενη αγορά, με εξασθένηση θεσμών κ.α. Θα το απέδιδα και σε άλλους λόγους όπως είπε ο κ. Ζανιάς όπως το ότι οι traders προεξοφλούν ότι θα υπάρξουν αντίποινα και τελούν σε στάση αναμονής. Ένας ακόμη λόγος είναι πως τίθεται σε κίνδυνο το status του δολαρίου ως reserve currency. Για όλους αυτούς τους λόγους μπορεί να καταλήξουμε με ένα ασθενέστερο δολάριο. Επιστρέφοντας στις εκτιμήσεις του κ. Σάμερς ανέφερε την πεποίθηση του Αμερικανού πρώην υπουργού πως ίσως στο τέλος καταλήξουμε με κάποιο μικρότερο δασμό, πχ. 10%, αλλά είναι πολύ πρώιμο το στάδιο και πρέπει να περιμένουμε την εξέλιξη των πραγμάτων καθώς ο ίδιος ο κ. Τραμπ είναι και μια ιδιαίτερα επίμονη προσωπικότητα.
Αισιόδοξη για την ικανότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ανταπεξέλθει στους δασμούς, δήλωσε από την πλευρά της η κα. Charlotte Ruhe, Γενική Διευθύντρια για την Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη στην EBRD.
«Δεν νομίζω ότι η παγκοσμιοποίηση έχει σταματήσει έτσι απλά. Υποχωρεί. Όμως βλέπουμε ότι η Ευρώπη είναι αυτάρκης σε αρκετά μέτωπα. Ο Τραμπ τραβά τα πράγματα στα άκρα. Βλέπουμε την αποτυχημένη πολιτική της Λιζ Τρας και μια οικονομική πολιτική που απέρριψε ακόμα και το δικό της γραφείο προϋπολογισμού. Η παγκοσμιοποίηση έχει περάσει το πικ της και υπάρχουν λόγοι γι’ αυτό. Πρέπει να ενισχυθούν κομμάτια της κοινωνίας που εγκαταλείφθηκαν κατά τη διάρκεια της παγκοσμιοποίησης και θύμωσαν γι’ αυτό», υποστήριξε.
Παράλληλα, σημείωσε πως οι δασμοί θα μπορούσαν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο και στις ίδιες τις ΗΠΑ, εξηγώντας πως: «Η αυτοκινητοβιομηχανία και στις ΗΠΑ έχει πολύπλοκες αλυσίδες εφοδιασμού σε Μεξικό και Ευρώπη. Άρα το κόστος αγοράς και στις ΗΠΑ θα είναι πολύ υψηλότερο. Το βλέπω σαν διαπραγματευτική τακτική. Είδαμε ότι ο Λευκός Οίκος εκφράζει ήδη μια κάποια ανησυχία. Σε καμία περίπτωση δεν αποκλείεται να δούμε μια αντιστροφή της πορείας τους επόμενους μήνες».
Στην πολυπλοκότητα της γραμμής παραγωγής στάθηκε ο κ. Iain Begg, Professorial Research Fellow του London School Of Economics, ο οποίος ανέφερε ως παράδειγμα τα αεροπλάνα της Boeing. «Το Boeing έχει κομμάτια από πολλές χώρες. Αν επιβληθούν δασμοί, τότε τα ανταλλακτικά από κάποιες χώρες θα ακριβύνουν και η Boeing θα πουλά λιγότερα αεροπλάνα».
Παράλληλα, ο ίδιος εκτίμησε ότι «καλώς δεν έβαλε αντίποινα η ΕΕ» τονίζοντας, όμως, ότι «κάποια στιγμή ίσως πρέπει να σκεφτούν πιο επιθετική πολιτική. Μπαίνουν κάποια ζητήματα που έχουν να κάνουν με τις δευτερογενείς συνέπειες όπως η συναλλαγματική ισοτιμία. Σε κάθε περίπτωση θα υπάρξει επαναπροσανατολισμός του εμπορίου. Αν με 100% δασμούς η Κίνα αποκλειστεί από την αμερικανική αγορά ίσως την στρέψουν στην Ευρώπη και οι ευρωπαϊκές εταιρείες ίσως να θέλουν να συναλλάσσονται περισσότερο με την Κίνα».
Όσο για το κίνητρο των δασμών, ο κ. Begg απαντά: «Θέλει να μειώσει τα εμπορικά ελλείμματα και να επαναφέρει τη βιομηχανική δραστηριότητα στις ΗΠΑ, να δημιουργήσει εισοδήματα και να εξαναγκάσει άλλες χώρες. Οι ΗΠΑ γίνονται μια τελείως κλειστή οικονομία σαν τη Βόρεια Κορέα. Μπορεί να ταΐσει το λαό της, αλλά αν αποκοπεί από τον υπόλοιπο κόσμο, μας νοιάζει;», κατέληξε.
