Την ώρα που η κυβέρνηση ετοιμάζεται να εκδώσει το πρώτο μεταμνημονιακό ομόλογο, ένα είναι το ζητούμενο -τουλάχιστον από οικονομικής πλευράς: Η Ελλάδα να «φτιάξει» την καμπύλη των επιτοκίων της.
Τι είναι, όμως, η καμπύλη επιτοκίων ή καμπύλη αποδόσεων (yield curve) όπως είναι ευρέως γνωστή στο εξωτερικό;
Η καμπύλη επιτοκίων αποτελεί τη γραφική αναπαράσταση μιας σειράς εκδόσεων –του ελληνικού Δημοσίου, στη συγκεκριμένη περίπτωση– οι οποίες έχουν την ίδια πιστοληπτική διαβάθμιση αλλά διαφορετικές λήξεις αλλά όχι αναγκαία διαφορετική διάρκεια.
Μια καμπύλη επιτοκίων μπορεί, για παράδειγμα, να περιλαμβάνει τις αποδόσεις 2ετών, 5ετών και 10ετών κρατικών ομολόγων. Η καμπύλη αυτή χρησιμοποιείται ως βαρόμετρο της μελλοντικής πορείας των επιτοκίων αλλά και άλλων μορφών χρέους της αγοράς, όπως τα στεγαστικά δάνεια ή άλλα δανειακά επιτόκια. Επιπλέον, χρησιμοποιείται ως δείκτης από τους οικονομολόγους για την εκτίμηση της πορείας του ΑΕΠ και της ανάπτυξης.
Η ελληνική καμπύλη επιτοκίων διαμορφώνεται σήμερα ως εξής, σύμφωνα με τον ιστότοπο worldgovernmentbonds.com:
Ουσιαστικά, όπως φαίνεται στο σχήμα, ο κάθετος άξονας περιλαμβάνει τις αποδόσεις και ο οριζόντιος τη διάρκεια των ομολόγων.
Υπάρχουν τρία είδη καμπύλης επιτοκίων: η κανονική (όπως αυτή που βλέπουμε στο σχήμα), η επίπεδη και η ανεστραμμένη. Στην πρώτη περίπτωση, τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια είναι χαμηλότερα από τα μακροπρόθεσμα, στη δεύτερη περίπτωση είναι ίσα και στην τρίτη περίπτωση ισχύει το αντίστροφο. Σύμφωνα με την οικονομική θεωρία, όσο μεγαλύτερο είναι το χρονικό διάστημα μιας έκδοσης, τόσο μεγαλύτερη είναι και η απόδοση, αφού ο επενδυτής λαμβάνει μεγαλύτερο ρίσκο αφού δεσμεύει τα κεφάλαιά του για μεγαλύτερο διάστημα.
Πώς «φτιάχνει» η καμπύλη επιτοκίων
Η βελτίωση της καμπύλης επιτοκίων προϋποθέτει εκδόσεις με χαμηλότερα επιτόκια και απεικονίζεται γραφικά με μείωση της κλίσης της καμπύλης.
Στην περίπτωση του 5ετούς ομολόγου που σχεδιάζει το Υπουργείο Οικονομικών, εκτιμάται ότι η απόδοση θα διαμορφωθεί στο 3,50%. Η εν λόγω έκδοση, όμως, προορίζεται για την αποπληρωμή (rollover) του 5ετους ομόλογου που εξέδωσε η κυβέρνηση Σαμαρά το 2014 με επιτόκιο 4,95%.
Η επίτευξη επιτοκίου 3,5% στη νέα έκδοση –εφόσον επιβεβαιωθεί- συνιστά επιτυχία για το ελληνικό κράτος και συμβάλλει στη βελτίωση της καμπύλης επιτοκίων αφού σηματοδοτεί τη μείωση της απόδοσης κατά 1,55 ποσοστιαία μονάδα ή 155 μονάδες βάσης. Η μείωση αυτή «στρώνει» τον δρόμο για πιο φθηνό δανεισμό της χώρας, ενόψει μάλιστα και των ομολόγων 7 δισ. ευρώ που σχεδιάζει να εκδώσει φέτος η κυβέρνηση.
Αυτό σημαίνει επιστροφή του κόστους δανεισμού της χώρας σε πιο εύλογα επίπεδα, αν και η Ελλάδα εξακολουθεί να απέχει παρασάγγης από τα ευρωπαϊκά επίπεδα του κόστους δανεισμού. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το 5ετές ομόλογο του ιταλικού Δημοσίου προσφέρει απόδοση 1,571% και το πορτογαλικό 0,325%, με βάση τα στοιχεία 28/1/2019.
