Εκκωφαντικό κρότο προκάλεσε το ισχυρότατο μπαζούκα, με το οποίο απάντησε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, στα σκληρά παζάρια και στην κωλυσιεργία των ευρωπαϊκών κρατών γύρω από την πρόταση της Κομισιόν για το «Next Generation EU», συνολικού ύψους 750 δισ. ευρώ. Η «χωρίς όρια στήριξη» της Κριστίν Λαγκάρντ, οδήγησε στην επέκταση του έκτακτου προγράμματος πανδημίας (Pandemic Emergency Purchase Programme - PEPP) κατά 600 δισ. ευρώ στα 1,35 τρισ. ευρώ, από 750 δισ. ευρώ μέχρι πρότινος και στην παράταση της ισχύος του προγράμματος μέχρι τον Ιούνιο του 2021.
Το πρόγραμμα PEPP, «τρέχοντας» με ημερήσιο ρυθμό αγοράς κρατικών ομολόγων 6,5 δισ. ευρώ, έδειχνε να εξαντλείται πολύ νωρίτερα από ότι είχε αρχικώς δρομολογήσει η ΕΚΤ (τέλος του 2020) και πιο συγκεκριμένα το Σεπτέμβριο. Έτσι μέσω της νέας της παρέμβασης, η κεντρική τράπεζα κατάφερε να «φρεσκάρει» το πρόγραμμα μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου, χαμηλώνοντας πιθανότατα ωστόσο τον ημερήσιο ρυθμό αγοράς κρατικών ομολόγων στα 4 δισ. ευρώ, ώστε να πετύχει την ημερομηνία «σταθμό» -21 Ιουνίου- της λήξης του έκτακτου QE. Αναλυτές εκτιμούν πως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα ξαναχτυπήσει, με άλλα 500 δισ. ευρώ μέσω του PEPP, φτάνοντας έτσι στα 1,85 τρισ. ευρώ, μετά το πέρας του καλοκαιριού, εάν οι οικονομικές προοπτικές επιδεινωθούν περαιτέρω, και δεν υπάρξει ταχύτητα για την υλοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης.
- Διαβάστε επίσης: Τι προσδοκά η Ελλάδα από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς
Κερδισμένη η Ελλάδα από το QE
Μεγάλη κερδισμένη από το έκτακτο QE της ΕΚΤ μπορεί να θεωρηθεί η Ελλάδα, καθώς «μπήκε από το παράθυρο» χωρίς να διαθέτει τo investment grade. Συνολικά μέχρι τα τέλη Μαΐου η ΕΚΤ αγόρασε 4,69 δισ. ευρώ ελληνικά κρατικά ομόλογα μέσω του προγράμματος PEPP. Με τα νέα δεδομένα ωστόσο και την ευελιξία που υπάρχει από τη μεριά της Φρανκφούρτης, γύρω από τα capital keys και το όριο διακράτησης χρέους οι συνολικές αγορές ελληνικών κρατικών ομολόγων θα μπορούσαν να φτάσουν τα 19 δισ. ευρώ, σύμφωνα με την ανάλυση της JP Morgan. Παράλληλα κύριο μέλημα της Κριστίν Λαγκάρντ είναι να μπλοκάρει με κάθε μέσο που έχει στη διάθεση της, το ξέσπασμα μιας νέας κρίσης χρέους στην Ευρώπη, και αυτό μέχρι στιγμής το έχει πετύχει, διατηρώντας σε χαμηλά επίπεδα τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων, και σε ένα ιδιαίτερα στενό εύρος τα spread. Ενδεικτικό είναι πως το ελληνικό 10ετές ομόλογο έχει καταγράψει πτώση 39,23% σε επίπεδο μήνα στο 1,33% από 2,19% που ήταν, με το spread να διαμορφώνεται στις 161,7 μ.β. Μεγαλύτερη υποχώρηση έχει σημειώσει το ελληνικό 5ετές που διαμορφώνεται στο 0,607% από 1,653% (πτώση 63,28% σε επίπεδο μήνα).
Το ευνοϊκό επενδυτικό κλίμα που έχει διαμορφώσει η ΕΚΤ μέσω των παρεμβάσεών της, που στοχεύουν στην αποκλιμάκωση των πιέσεων στα κρατικά ομόλογα, θα εκμεταλλευτούν πολλά κράτη της Ευρωζώνης, βγαίνοντας ξανά στις αγορές ώστε να μπορέσουν να χρηματοδοτήσουν εν συνεχεία τις αυξημένες δημοσιονομικές τους ανάγκες.
Βγαίνει στις αγορές η Ελλάδα
Σύμφωνα με πληροφορίες, η ελληνική κυβέρνηση επισπεύδει τις διαδικασίες έκδοσης νέου 10ετούς τίτλου πιθανότατα μέχρι τις 10 Ιουνίου, προκειμένου να αντλήσει γύρω στα 2,5 δισ. ευρώ, στοχεύοντας σε επιτόκιο κοντά στο 1,7%. Έχοντας ως βάση την πορεία της ελληνικής οικονομίας και την άντληση πόρων από ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία θα υπάρξουν και οι ανάλογοι χειρισμοί από το οικονομικό επιτελείο γύρω από το πρόγραμμα δανεισμού. Όπως αναφέρει η JP Morgan, η ελληνική κυβέρνηση θα αυξήσει τις εκδόσεις στα 10 δισ. ευρώ το 2020.
Οι βασικοί λόγοι που μια κυβέρνηση καταφεύγει στην επιλογή της έκδοσης ομολόγων είναι η χρηματοδότηση του ελλείμματος του Προϋπολογισμού, το rolling over δηλαδή η πληρωμή χρέους που λήγει και η δημιουργία αποθεματικών. Μιλώντας στο insider.gr, ο οικονομολόγος και senior fellow του Bruegel, Zsolt Darvas, εκτίμησε πως το μέσο δημοσιονομικό έλλειμμα στην Ευρωζώνη θα φτάσει περίπου το 10% του ΑΕΠ. Αυτό συνεπάγεται 1,1 τρισ. ευρώ σε νέες δημόσιες εκδόσεις οι οποίες ενισχύουν σημαντικά την προσφορά κρατικών ομολόγων. Ωστόσο, η ΕΚΤ δεν αγοράζει ομόλογα που εκδόθηκαν πρόσφατα, αλλά ομόλογα που ήταν ήδη στην αγορά. Σύμφωνα με τον ίδιο, ερωτηματικό παραμένει γύρω από το εάν τα χαμηλότερα επιτόκια ωθήσουν τις κυβερνήσεις, μέσω των εκδόσεων σε υψηλότερα δημοσιονομικά ελλείμματα για την παροχή πρόσθετων δημοσιονομικών μέτρων.
Από την πλευρά του, ο Sebastien Galy, Senior Macro Strategist της Nordea Investments επισημαίνει στο insider.gr πως οι κινήσεις της ΕΚΤ θα ενθαρρύνουν σε ένα βαθμό την Ιταλία και την Ελλάδα να εκδώσουν ένα μικρό κομμάτι χρέους, έχοντας ωστόσο ήδη υψηλότερα ελλείμματα. Ο μεγάλος αντίκτυπος θα είναι, σύμφωνα με τον ίδιο, στο rollover των υψηλότερων κουπονιών και δεδομένου ότι υπήρχαν δυσκολίες στην έκδοση μακροπρόθεσμων ομολόγων, αυτή η διαδικασία θα είναι σχετικά γρήγορη με μεγάλη συγκέντρωση ομολογιών ωρίμανσης λήξης έως το 2027 για την Ελλάδα.
Αξίζει να σημειώσουμε πως μέχρι στιγμής καμία χώρα δεν έχει «χτυπήσει την πόρτα» του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) για δάνεια με αρνητικό επιτόκιο μέσω του προγράμματος Pandemic Crisis Support. Όλες οι χώρες διατηρούν μια επιφυλακτική στάση για τον μηχανισμό των 240 δισ. ευρώ του ESM καθώς υπάρχει η εικόνα ότι η προσφυγή στο μηχανισμό θα σήμαινε μια αδυναμία στο δημοσιονομικό κομμάτι που ίσως «πέρναγε» στις αγορές. Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να αντλήσει 3,7 δισ. ευρώ, καθώς κάθε κράτος μπορεί να απορροφήσει το 2% του ΑΕΠ του από το πρόγραμμα, ενώ σύμφωνα με τις αποφάσεις του Eurogroup όσοι επωφεληθούν από το πρόγραμμα θα υπόκεινται σε ενισχυμένη παρακολούθηση (enhanced surveillance) από την Κομισιόν, κάτι που όμως ήδη ισχύει για την Ελλάδα.
Φωτογραφία: Getty Images/Ideal Image
