Βελτίωση των κανόνων εταιρικής διακυβέρνησης, ενισχυμένο ρόλο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, αναβάθμιση του Χρηματιστηρίου και ενίσχυση της θέσης του κράτους σε μετοχικά σχήματα Venture Capital και Growth Equity εισηγείται η Επιτροπή Πισσαρίδη στην ενδιάμεση έκθεσή της για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.
«Αγκάθια» στους κανόνες εταιρικής διακυβέρνησης
Η Επιτροπή εντοπίζει διάφορα «αγκάθια» γύρω από το σύνολο κανόνων εταιρικής διακυβέρνησης καθώς όπως αναφέρει «τα ανεξάρτητα μέλη του Δ.Σ συχνά έχουν στενές σχέσεις με τη διοίκηση της επιχείρησης, ενώ συχνά η διοίκηση παρεμβαίνει στη διαδικασία εσωτερικού ελέγχου, καθιστώντας την μη ανεξάρτητη και αξιόπιστη. Τέτοια χαρακτηριστικά έχουν ως συνέπεια να μην υπάρχει διαφάνεια ως προς τη λογιστική κατάσταση των εταιρειών και να μην προστατεύονται επαρκώς τα συμφέροντα των μετόχων μειοψηφίας και των πιστωτών». Παράλληλα η Επιτροπή τονίζει πως η χαμηλή ποιότητα των λογιστικών στοιχείων και της εταιρικής διακυβέρνησης, γενικότερα, καταδεικνύει ότι η ποιότητα της εποπτείας πρέπει να βελτιωθεί. Ένα επιπλέον στοιχείο που συνηγορεί προς αυτή την κατεύθυνση είναι το μεγάλο ποσοστό εισηγμένων εταιρειών στο Χρηματιστήριο που βρίσκονται υπό καθεστώς επιτήρησης ή αναστολής διαπραγμάτευσης καθώς από τις 172 εισηγμένες, οι 43 βρίσκονται στο καθεστώς αυτό.
Διαβάστε επίσης:
Ιδιαίτερα ανησυχητικό για την πορεία του Χρηματιστηρίου σύμφωνα με την Επιτροπή η χαμηλή κεφαλαιοποίηση αυτού και το φαινόμενο εγκατάλειψης μεγάλων ελληνικών εταιρειών για να εισαχθούν σε ξένα χρηματιστήρια και να αντλήσουν κεφάλαια με χαμηλότερο κόστος. Αυτό κάνει το Χρηματιστήριο λιγότερο ελκυστικό για τους επενδυτές, αυξάνοντας το κόστος κεφαλαίου για τις υπόλοιπες επιχειρήσεις.
Ενισχύεται ο ρόλος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς
Για το λόγο αυτό η Επιτροπή Πισσαρίδη προτείνει τον επασχεδιασμό του συστήματος εποπτείας στη βάση του διπόλου (1) φερεγγυότητα των πιστωτικών ιδρυμάτων και (2) προστασία των νοικοκυριών. Το μέρος της προστασίας θα μπορούσε να ανατεθεί στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς με το ρόλο της να αναβαθμίζεται σημαντικά καθώς θα επόπτευε μεγαλύτερο φάσμα χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και όλες τις εισηγμένες εταιρείες στο Χρηματιστήριο. Οι έλεγχοι θα κάλυπταν επίσης μεγαλύτερο φάσμα θεμάτων και θα είχαν περισσότερο βάθος. Μια τέτοια αναβάθμιση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς θα πρέπει να συνοδευτεί με μεγαλύτερη θεσμική ανεξαρτησία καθώς και με περισσότερους πόρους και σύστημα αξιολόγησης για τα στελέχη. Όπως τονίζει η Επιτροπή η ΕΚ θα μπορούσε να συνεχίσει να λειτουργεί ως ξεχωριστός οργανισμός, ή να γίνει ένα ανεξάρτητο τμήμα της ΤτΕ.
«Οι αλλαγές στην εποπτεία θα πρέπει να συνοδευτούν με τη βελτίωση των κανόνων εταιρικής διακυβέρνησης. Οι νέοι κανόνες θα πρέπει να διασφαλίζουν μεγαλύτερη ανεξαρτησία των μελών του Δ.Σ. μιας εταιρείας από τη διοίκηση της εταιρείας. Θα πρέπει επίσης να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στους μηχανισμούς εξωτερικού ελέγχου (ορκωτοί ελεγκτές) καθώς και στην εποπτεία των μηχανισμών αυτών από το κράτος» προτείνει η Επιτροπή.
Αναβάθμιση του Χρηματιστηρίου - Κίνητρα
Βασικό σκέλος των προτάσεων πολιτικής της Επιτροπής αφορά την αναβάθμιση του Χρηματιστηρίου ώστε το κόστος άντλησης μετοχικού κεφαλαίου για τις επιχειρήσεις να μειωθεί. Αυτό μπορεί να γίνει με ένα συνδυασμό μέτρων.
- Ένα μέτρο είναι η θέσπιση φορολογικών κινήτρων για την εισαγωγή στο Χρηματιστήριο, καθώς και η άρση των υφισταμένων αντικινήτρων. Με το υφιστάμενο φορολογικό πλαίσιο, οι εταιρείες που θέλουν να αντλήσουν μετοχικά κεφάλαια υποχρεούνται να πληρώσουν φόρο 1% επί των κεφαλαίων που αντλούν. Ο φόρος αυτός θα πρέπει να καταργηθεί. Αντίθετα, θα μπορούσε να δοθεί ευνοϊκότερη φορολογική μεταχείριση προς μια εταιρεία που εισάγεται στο Χρηματιστηρίο, π.χ. χαμηλότερος φορολογικός συντελεστής στα κέρδη για τα πρώτα πέντε χρόνια μετά την εισαγωγή. Η διαδικασία εισαγωγής θα μπορούσε επίσης να διευκολυνθεί, π.χ. με την επιδότηση του κόστους προετοιμασίας του φακέλου εισαγωγής. Τα παραπάνω κίνητρα θα έδιναν μια ώθηση στις ελληνικές εταιρείες να μεγαλώσουν και να πληρούν τα κριτήρια διαφάνειας που απαιτούνται για την εισαγωγή στο Χρηματιστήριο. Φορολογικά κίνητρα θα μπορούσαν εναλλακτικά να δοθούν σε νοικοκυριά τα οποία επενδύουν σε ελληνικές εταιρείες που εισάγονται στο Χρηματιστήριο.
- Ένα άλλο μέτρο που θα συνέβαλε στην αναβάθμιση του Χρηματιστηρίου είναι η μετατροπή του ασφαλιστικού συστήματος από καθαρά διανεμητικό σε μείγμα διανεμητικού και κεφαλαιοποιητικού. Η θέσπιση του κεφαλαιοποιητικού τμήματος θα μειώσει το βάρος στην εργασία, ενθαρρύνοντας την παραγωγή και τις εξαγωγές. Μια επιπλέον και σημαντική ευεργετική συνέπεια είναι ότι θα αυξηθεί η αποταμίευση και η ζήτηση για επενδυτικά προϊόντα.
Δημόσια συμμετοχή σε μετοχικά σχήματα Venture Capital και Growth Equity
Η Επιτροπή προτείνει παράλληλα την ενίσχυση της συμμετοχής του κράτους σε μετοχικά σχήματα Venture Capital και Growth Equity. Η συμμετοχή του κράτους σε μετοχικά σχήματα δικαιολογείται από το ότι μικρές καινοτόμες επιχειρήσεις μπορούν να έχουν πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα στην οικονομία, αλλά και δύσκολη πρόσβαση σε μετοχικά κεφάλαια εξαιτίας του μικρού μεγέθους της αγοράς. Οι παράγοντες αυτοί είναι ιδιαίτερα σημαντικοί στην Ελλάδα, καθώς οι δαπάνες σε καινοτομία είναι χαμηλές και οι αγορές κεφαλαίου όχι ιδιαίτερα ανεπτυγμένες, ενώ τα υπάρχοντα σχήματα θα πρέπει να συνεχίσουν να υφίστανται, με σταθερό καθεστώς χρηματοδότησης. Για το λόγο αυτό προτείνεται να υπάρχει:
- Δημόσια συμμετοχή σε Venture Capital funds (κατά το μοντέλο του Equifund), με τρόπο που δεν θα αφήνει χρονικά κενά. Ενδεικτικό μέγεθος: 400 εκατ. ευρώ κάθε τρία χρόνια (που θα συνδυάζεται με 100 ως 200 εκατ. ιδιωτικά), αρχίζοντας από το 2021. Από το 2025 και μετά, το κεφάλαιο αυτό θα αρχίσει εν μέρει να ανακυκλώνεται, καθώς κάποιες από τις οι εταιρείες όπου τα funds συμμετέχουν θα μπορούν να χρηματοδοτηθούν από τις αγορές.
- Δημόσια συμμετοχή σε Growth Equity funds (πάλι κατά το μοντέλο του Equifund), με τρόπο που δεν θα αφήνει χρονικά κενά. Ενδεικτικό μέγεθος: 500 εκατ. ευρώ κάθε τρία χρόνια (που θα συνδυάζεται με 500 εκ. ιδιωτικά), αρχίζοντας από το 2021. Από το 2025 και μετά, το κεφάλαιο αυτό θα αρχίσει εν μέρει να ανακυκλώνεται. Ενδεχομένως, από το 2025 και μετά, θα υπάρχει και η δυνατότητα να συγκροτηθούν funds με αμιγώς ιδιωτικά κεφάλαια, αν η γενιά κεφαλαίων του Equifund έχει πετύχει υψηλές αποδόσεις. Συμπληρωματικά με τη δημόσια συμμετοχή σε μετοχικά σχήματα χρηματοδότησης των ΜμΕ, θα μπορούσε να ενθαρρυνθεί η είσοδος των σχημάτων αυτών στο Χρηματιστήριο ώστε να διευκολυνθεί ακόμα περισσότερο η άντληση πόρων.
