Του Γ. Αγγέλη
Το 2021 σύμφωνα με σχετική μελέτη της ESRB ((European systemic Risk Board - ECB), έρχεται μαζικό κύμα υποβαθμίσεων ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, με συνέπεια εκτεταμένες χρεοκοπίες σημαντικών ομίλων σε κρίσιμους τομείς της οικονομίας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ που χρησιμοποίησε ως βάση το ESRB, στην Ευρωζώνη υπάρχουν ομόλογα διαβάθμισης investment grade, ονομαστικής αξίας 1,749 τρισ. ευρώ στα όρια της υποβάθμισης (κατηγορίες Α και ΒΒ). Όπως επίσης και άλλα 387 δισ. ευρώ ομόλογα τα οποία έχουν ήδη αξιολογηθεί ως non investment grade (κάτω από το ΒΒ) και τα οποία κινδυνεύουν με περαιτέρω υποβάθμιση.
Το εντυπωσιακό στοιχείο εδώ είναι ότι τα στοιχεία αυτά αφορούν τα τέλη του 2019 και σύμφωνα με την εκτίμηση της ESRB, η εικόνα σήμερα, όταν ολοκληρωθεί η συγκέντρωση των στοιχείων για το 2020, θα αποδειχθεί εξαιρετικά χειρότερη, καθώς ένα μεγάλο τμήμα αυτών έχει ήδη υποβαθμισθεί. Και ένας νέος όγκος investment grade τίτλων στριμώχνεται ήδη στο όριο της υποβάθμισης.
Οι “Fallen Angels”
Οι τίτλοι που χάνουν την investment grade διαβάθμιση ήδη έχουν αποκτήσει το συμβολικό όνομα “Fallen Angels” και με το «όνομα» αυτό αναφέρονται στα σχετικά σενάρια και αναλύσεις. Τα ομόλογα αυτά βρίσκονται σε χαρτοφυλάκια επενδυτικών φορέων όπως επενδυτικά Funds, Ασφαλιστικές εταιρείες, Τράπεζες, Συνταξιοδοτικά Ταμεία. Η υποβάθμιση των τίτλων αυτών υποχρεώνει καταστατικά κάποια από τα χαρτοφυλάκια αυτά να προβούν άμεσα σε ρευστοποιήσεις εφ’ όσον οι τίτλοι χάσουν την investment grade διαβάθμιση.
Σύμφωνα με τα σενάρια που έχει διαμορφώσει το ESRB οι επικείμενες υποβαθμίσεις με βάση τα στοιχεία του τέλους του 2019 – τα οποία όπως σημειώνεται στην Έκθεση («A system/wide scenario analysis of large scale corporate bond downgrades ESRB technical note” Jule 2020) είναι ήδη πίσω από την πραγματική κατάσταση λόγω της πανδημίας που έχει μεσολαβήσει – δείχνουν ότι οι “Fallen Angels” κινούνται
μεταξύ 232 και 443 δισ. ευρώ.
Με βάση το εύρος αυτό υπολογίζεται σύμφωνα με το μοντέλο που έχει υιοθετήσει η ανάλυση του ESRB ότι οι ρευστοποιήσεις των Fallen Angels από τους επενδυτικούς φορείς θα κινηθούν μεταξύ των 198 και 373 δισ. ευρώ καθώς κάποιοι επενδυτικοί φορείς δεν δεσμεύονται καταστατικά και μπορούν να τα
διακρατήσουν ελπίζοντας στις παρεμβάσεις της ΕΚΤ.
Στην μελέτη σημειώνεται ότι χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία που έχουν αντληθεί από το ΔΝΤ, αλλά αφορούν την κατάσταση όπως ήταν στα τέλη του 2019, δηλαδή πριν από την πανδημία και τα lockdown που έχουν μεσολαβήσει και τις επιπτώσεις στην σχεδόν οριζόντια επιβράδυνση της οικονομίας παγκοσμίως…
Ηδη όπως είναι γνωστό από τον περασμένο Μάρτιο η Fed με ειδική ανακοίνωσή της, στην προσπάθειά της να ανακόψει τις ρευστοποιήσεις που είχαν αρχίσει να κλιμακώνονται οδηγώντας σε αλυσίδα χρεοκοπιών, προανάγγειλε την πρόθεσή της να επεκτείνει τις αγορές τίτλων και στους “Fallen Angels”, ήτοι εταιρικά τα οποία όταν είχαν εκδοθεί ήταν investment grade, αλλά στην συνέχεια έχασαν την επενδυτική διαβάθμιση.
H EKT στα βήματα της Fed
Σε ανάλογη κατεύθυνση «ακούγεται» ότι σκέπτεται να κινηθεί και η ΕΚΤ είτε με σχετική απόφαση στο Συμβούλιο του Δεκεμβρίου είτε στις αρχές του 2021, καθώς οι σχετικές εκτιμήσεις προβλέπονται εξαιρετικά άσχημες. Άλλωστε και η έρευνα του ESRB με τα σχετικά ευρήματα είχε δρομολογηθεί αρκετά ενωρίτερα και πριν από την πανδημία, καθώς τα προειδοποιητικά στοιχεία είχαν εντοπισθεί από το καλοκαίρι του 2019.
Χαρακτηριστικό των πιέσεων που έχουν ασκηθεί στις Κεντρικές Τράπεζες μαζί και στην ΕΚΤ είναι το γεγονός ότι ακόμα και το ΔΝΤ πιέζει για ακόμα μεγαλύτερη παρέμβαση. Η επικεφαλής του Ταμείου Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα στις αρχές του Νοέμβρη είχε προειδοποιήσει ότι «η κατάρρευση της οικονομικής δραστηριότητας εξ αιτίας της πανδημίας έχει θέσει υπό μεγάλη πίεση τις κεντρικές τράπεζες, υποχρεώνοντάς τες να ακολουθούν πολιτικές νομισματικής χαλάρωσης και να προχωρούν σε ολοένα και μεγαλύτερες μειώσεις επιτοκίων. Όμως η συνέχιση στην ίδια κατεύθυνση σήμερα όχι μόνο δεν είναι δυνατή αλλά δεν είναι ούτε …επαρκής».
Σύμφωνα με το ΔΝΤ οι Κεντρικές Τράπεζες πρέπει μεν να συνεχίσουν να αγοράζουν τίτλους χρέους, αλλά και οι κυβερνήσεις να κινηθούν με μεγαλύτερη επέκταση της δημοσιονομικής πολιτικής.
Η κα Λαγκάρντ εμφανίζεται έτοιμη να κινηθεί στην κατεύθυνση της επέκτασης των αγορών χρέους στον ιδιωτικό τομέα, συμπεριλαμβάνοντας και τους “Fallen Angels”. Mένει όμως στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να κινηθεί στο επίπεδο της δημοσιονομικής πολιτικής μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, το οποίο όμως ακόμα καρκινοβατεί μεταξύ ύπαρξης και ανυπαρξίας καθώς η κρίσιμη Συνοδος Κορυφής του Δεκέμβρη δεν έχει ακόμα διασφαλίσει την έγκριση της συγκρότησής του.
