Η διατήρηση της υφιστάμενης «χαλάρωσης» των δημοσιονομικών κανόνων που επιτρέπει την παροχή μέτρων στήριξης (αρκεί να είναι βραχυπρόθεσμα και να συνδέονται με την πανδημία), έχει ένα πεπερασμένο χρονικό όριο. Ανεξάρτητα με το πόσο θα κρατήσει στο σύνολό της η υγειονομική κρίση (δηλαδή μέχρι την πλήρη επαναφορά στην κανονικότητα).
Το επόμενο στάδιο ήδη συζητείται στα κέντρα των θεσμών. Συνδέεται με τη διαβούλευση αναφορικά με την αλλαγή των δημοσιονομικών κανόνων, δηλαδή με τη κουβέντα που άρχισε λίγο πριν ξεσπάσει η πανδημία και τώρα επανέρχεται με νέα μορφή.
Οι αποφάσεις που θα ληφθούν «κεντρικά» στην ΕΕ θα επηρεάσουν καθοριστικά τα περιθώρια που θα έχει η ελληνική κυβέρνηση τους επόμενους μήνες και χρόνια για την άσκηση δημοσιονομικής πολιτικής: για την εφαρμογή του προγράμματος φοροελαφρύνσεων και παροχών που είχε σχεδιάσει πριν την υγειονομική κρίση (διατήρηση της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών, μείωση ΕΝΦΙΑ, κατάργηση εισφοράς αλληλεγγύης κλπ), παράλληλα με την πολιτική τόνωσης των επενδυτικών και των κοινωνικών δαπανών.
Ο «χρυσός κανόνας»
Κεντρικό ρόλο στη συζήτηση που λαμβάνει ήδη χώρα (και στο Eurogroup της Δευτέρας), έχει η πρόταση για τον χρυσό κανόνα» δαπανών. Ορίζει πως δεν πρέπει να αυξάνονται πιο πολύ από το ΑΕΠ (σ.σ. ή για την ακρίβεια πιο πολύ από το δυνητικό ΑΕΠ εντός κράτους, δηλαδή από το ΑΕΠ που θα μπορεί να πετύχει μακροπρόθεσμα με βάση τις δυνατότητές του χωρίς να δημιουργούνται πληθωριστικές πιέσεις).
Αρμόδιες πηγές εξηγούν ότι και πάλι δεν πρόκειται για ένα εύκολο κριτήριο. Καθώς μία από τις δαπάνες είναι και αυτή για επενδύσεις. Και για τον λόγο αυτό έχει εισέλθει επίσης στο «τραπέζι» η πρόταση εξαίρεσης συγκεκριμένων κατηγοριών επενδύσεων από τον υπολογισμό των νέων αυτών δημοσιονομικών κανόνων.
Υπάρχουν μία σειρά από εναλλακτικές προτάσεις που συζητούνται και κάποιες εξ αυτών δεν βολεύουν ιδιαίτερα την Ελλάδα. Προτείνεται για παράδειγμα οι κανόνες να είναι εξειδικευμένοι, ανάλογα με τα δημοσιονομικά προβλήματα που έχει ένα κράτος. Και η Ελλάδα έχει και μεγάλα προβλήματα χρέους και ενισχυμένη εποπτεία…
Στα θετικά της υπόθεσης, επισημαίνεται από αρμόδιες πηγές, είναι το γεγονός πως οι ισχυροί τριγμοί και στα κράτη του «Βορά» όπως πίεση στην γερμανική βιομηχανία αλλά και οι πολιτικές αναταράξεις στη Γαλλία (με την άνοδο της ακροδεξιάς) γέρνουν την «πλάστιγγα» προς πιο «ισορροπημένες» δημοσιονομικές αποφάσεις. Το ίδιο ισχύει και για το come back του Μάριο Ντράγκι στην πολιτική σκηνή της Ευρώπης από την κορυφή της Ιταλικής κυβέρνησης, ενός κράτους που έχει πάρα πολύ ψηλό χρέος.
Μία από τις παρεμβάσεις που θεωρείται ως η πιο παρωχημένη και πως θα πρέπει να αλλάξει, είναι ο κανόνας μείωσης του χρέους κατά 1/20 ετησίως στο ποσό που υπερβαίνει το όριο του 60% του ΑΕΠ. Θεωρείται πλέον μη εφαρμόσιμος…
Πάρα πολύ σημαντικό ρόλο στις αποφάσεις, αναφέρουν αρμόδιες πηγές, θα διαδραματίζει η ανάγκη να διατηρείται η καλή εικόνα των κρατών μελών έναντι των αγορών. «Οι αγορές είναι αυτές που ουσιαστικά κρίνουν τα κράτη μέλη και για αυτό δεν πρόκειται να δούμε ελαστικοποίηση των κανόνων αλλά μεγαλύτερη λειτουργικότητα και διαφάνεια» στον τρόπο εφαρμογής τους και στις υπάρχουσες οικονομικές συνθήκες μίας παγκόσμιας υγειονομική κρίσης, εξηγούν οι ίδιες πηγές.
Η ελληνική κυβέρνηση αυτό που επιχειρεί είναι να παραμείνει στη γωνία του «κάδρου». Περιμένοντας τις τεκτονικές αλλαγές που κυοφορούνται ανά την Ευρώπη και επιδεικνύοντας καλή «στάση» με την ομαλή υλοποίηση των δεσμεύσεων που προκύπτουν από την ενισχυμένη εποπτεία στο σκέλος των μεταρρυθμίσεων .
Και τούτο γιατί και στην Ελλάδα το δημοσιονομικό σκέλος τελεί σε αναστολή. Υπενθυμίζεται πως η συμφωνία του 2018 προέβλεπε πρωτογενές πλεόνασμα στο 3,5% του ΑΕΠ έως και το 2022, στο 3% του ΑΕΠ το 2023, στο 2,5% το 2024 και στο 2,2% του ΑΕΠ από το 2025 και μετά για 10ετίες.
Στο πλαίσιο της ρήτρας ευελιξίας και της ρήτρας γενικής διαφυγής που ισχύει φέτος και πιθανόν το 2022 (σ.σ νέα συζήτηση θα γίνει στο Eurogroup πιθανόν του Απριλίου- Μαίου) η Ελλάδα κρίνεται με βάση τους γενικότερους δημοσιονομικούς κανόνες στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Απαιτούν ένα συγκεκριμένο όριο στο κυκλικά προσαρμοσμένο πρωτογενές πλεόνασμα που φέτος είναι «θεμιτό» να εκτροχιασθεί.
Ωστόσο, ανάλογα με το πως θα αποφασισθεί να γίνει η επαναφορά σε κανόνες, θα καθοριστεί και το πως η κυβέρνηση θα κληθεί να αρχίσει να κλείσει την «στρόφιγκα» των μέτρων στήριξης. Η θα τα κάνει πιο «στοχευμένα» .
Πηγές του οικονομικού επιτελείου επισημαίνουν ότι με τους υφιστάμενους κανόνες η επιστροφή στην κανονικότητα (όχι απαραίτητα σε όρους ενισχυμένης εποπτείας αλλά σε όλους Ευρωπαϊκού Εξαμήνου), θα είναι δύσκολη. Και δεν θα συμβιβάζει εύκολα με την πολιτική που θα πρέπει να ασκήσει οποιαδήποτε κυβέρνηση υπό τις παρούσες συνθήκες. Άρα, έχει σημασία το πότε και με ποιόν τρόπο θα ξεκαθαρίζει το τοπίο στην ΕΕ για το μέλλον των δημοσιονομικών κανόνων για να υπάρχει ένας καθαρός ορίζοντας για το πότε και πως θα γίνει η διαδικασία επαναφοράς των κανόνων στα δημοσιονομικά της χώρας…
Σε κάθε περίπτωση, η πιο μεγάλη άμυνα είναι η υψηλά ανάπτυξη. Γιατί και μειώνει το χρέος (που υπολογίζονται ως αναλογία του ΑΕΠ) και μεγαλώνει τα περιθώρια ελιγμών αν ισχύσουν οι νέοι κανόνες. Γι αυτό και η κυβέρνηση, σε διαδοχικές διαβουλεύσεις με τους θεσμούς δίνει ειδική σημασία στην ταχύτερη δυνατή εκκίνηση του Σχεδίου Ανάκαμψης. Παράλληλα με την έλευση όσο το δυνατό περισσότερων πόρων από άλλες πηγές της ΕΕ (όπως από το SURE και τα δάνεια από την ΕΤΕπ), αλλά και με την πολιτική βελτίωσης της πιστοληπτικής της ικανότητας.
Διαβάστε επίσης:
Αναβάλλεται το μέτρο παγίων δαπανών λόγω του λουκέτου - Αναμορφώνονται οι παρεμβάσεις στήριξης
Κομισιόν: Ισχυρό σοκ ύφεσης 10% το 2020 - Πρώτη σε τουριστικές απώλειες η Ελλάδα
