Στην Ελλάδα έχει δρομολογηθεί εδώ και ένα περίπου χρόνο μια διεθνών διαστάσεων, Ηράκλεια επιχείρηση, απομείωσης των «κόκκινων δανείων» και επανεκκίνησης του εγχώριου τραπεζικού συστήματος.
Η «τεχνική» αυτού του εγχειρήματος αποτελεί πλέον μοντέλο διεθνούς βεληνεκούς και κατά πως φαίνεται απασχολεί και την BIS, η οποία για τον λόγο αυτό, την διεθνή πλέον διάσταση αυτού του μοντέλου, δρομολογεί και τις απαραίτητες «προφυλάξεις» που θα πρέπει να το συνοδεύουν στις εφαρμογές του.
Σε ένα working paper που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα στην ιστοσελίδα της BIS ξεκαθαρίζονται τα βήματα μέσα από το οποία η εφαρμογή του μοντέλου που εφαρμόζεται στην Ελλάδα, που περιγράφεται, αλλά δεν ονοματίζεται - γιατί δεν αφορά μόνο το συγκεκριμένο ιδιαίτερο μοντέλο - θα πρέπει να συνοδεύεται από προβλέψεις που αφορούν στους κινδύνους που έμμεσα οι ενδιαφερόμενες τράπεζες θα πρέπει να συνυπολογίσουν.
Όπως αναφέρει στην εισαγωγή του το συγκεκριμένο κείμενο, «η Μεγάλη Χρηματοπιστωτική Κρίση (GFC) 2007-2009 παρείχε αποδείξεις ότι οι τράπεζες έχουν μερικές φορές κίνητρα για να "παρέμβουν" και να στηρίξουν μη ενοποιημένες οντότητες/οχήματα με τις οποίες συνδέονται πέραν της συμβατικής υποχρέωσης, ή των δεσμών ιδίων κεφαλαίων. Αυτό συνέβη με τη μορφή πιστωτικής στήριξης ή στήριξης ρευστότητας που παρείχαν οι τράπεζες, μεταξύ άλλων, σε αγωγούς/οχήματα τιτλοποίησης, δομημένους επενδυτικούς οργανισμούς και αμοιβαία κεφάλαια χρηματαγοράς...».
Στη συνέχεια υπενθυμίζεται στο συγκεκριμένο paper, ότι από τον Οκτώβριο του 2017 η Επιτροπή Τραπεζικής Εποπτείας της Βασιλείας (BCBS), έχει εκδώσει κατευθυντήριες «οδηγίες» σχετικά με τον προσδιορισμό και τη διαχείριση του πλαισίου (κλωβού) κινδύνου, που αφορά στο γεγονός ότι μια τράπεζα μπορεί να έχει παράσχει πολλαπλού είδους άμεση ή έμμεση χρηματοδοτική στήριξη σε μια οικονομική οντότητα/όχημα τιτλοποίησης, πέραν ή ελλείψει συμβατικών υποχρεώσεών της, σε περίπτωση που αυτή η οικονομική οντότητα βρεθεί σε οικονομική πίεση.
Αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές αποσκοπούν «στην άμβλυνση των πιθανών δευτερογενών επιπτώσεων από το σκιώδες τραπεζικό σύστημα στις τράπεζες, από αυτόν τον κίνδυνο». Και αυτό συνεπάγεται τραπεζικές αξιολογήσεις του δυνητικού κινδύνου και την εποπτική αξιολόγηση των αξιολογήσεων αυτών μέσω τακτικής υποβολής εκθέσεων.
Για τις ελληνικές τράπεζες και το μοντέλο απομείωσης των Npls – Npes μέσω της τιτλοποίησής με μη τραπεζικές οντότητες/οχήματα, οι οποίες μπορούν να βρίσκονται εκτός την ενοποιημένης δομής του τραπεζικού ομίλου, αλλά οι οποίες λαμβάνουν ή θα λάβουν αν χρειασθεί οποιουδήποτε είδους άμεση ή έμμεση οικονομική στήριξη, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα πρέπει να αξιολογήσουν και να τιμολογήσουν τους ενδεχόμενους κινδύνους.
Και αναφέρει συγκεκριμένα: «Ο κίνδυνος προκύπτει όταν μια τράπεζα θεωρεί ότι είναι πιθανό να υποστεί αρνητικό αντίκτυπο από την αδυναμία ή την πτώχευση μιας μη ενοποιημένης οντότητας και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο αντίκτυπος αυτός μετριάζεται καλύτερα με την ανάληψη χρηματοδοτικής στήριξης (π.χ. για να αποφευχθεί ο κίνδυνος φήμης που θα υπέφερε διαφορετικά η τράπεζα)...».
Βέβαια στις τιτλοποιήσεις του Ηρακλή I & II μεσολαβεί η εγγύηση του ελληνικού δημοσίου, η οποία και φέρει το βάρος της οποιασδήποτε σχετικής ζημίας, αλλά αυτό αφορά μόνο στο πλέον αξιόχρεο κομμάτι των προς τιτλοποίηση δανείων.
Οι κατευθυντήριες γραμμές της BCBS παρέχουν μια μέθοδο για τον προσδιορισμό των κινδύνων αυτών.
Όλα αυτά βέβαια με την εφαρμογή των υφιστάμενων μέτρων προληπτικής εποπτείας στο πλαίσιο της Βασιλείας.
Το «πρώτο βήμα» για μια τράπεζα, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές, είναι να αξιολογηθούν για πιθανό κίνδυνο όλες οι σχετικές οντότητες/οχήματα, «λαμβάνοντας υπόψη τη σχέση τους με την τράπεζα: i) η τράπεζα ενεργεί ως χορηγός· ii) η τράπεζα επενδύει στο χρέος ή τους συμμετοχικούς τίτλους της οικονομικής οντότητας, iii) η τράπεζα έχει άλλη (μη)συμβατική συμμετοχή που την εκθέτει σε κινδύνους».
Είναι αξιοσημείωτο ότι το κείμενο υπογραμμίζει πως «οι οντότητες τιτλοποίησης, οι εταιρείες διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων και τα υπό διαχείριση συνδεδεμένα περιουσιακά στοιχεία που δεν ενοποιούνται για κανονιστικούς σκοπούς θα πρέπει να περιλαμβάνονται στην αξιολόγηση».
Στο κείμενο ακολουθεί η αναλυτική παρουσίαση άλλων τεσσάρων βημάτων που πρέπει να ακολουθήσουν οι τράπεζες προκειμένου να αξιολογήσουν με επάρκεια τον κίνδυνο, παρέχονται συστάσεις για το πως θα πρέπει να αντιμετωπισθεί και να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο αποτελεσματικής εποπτείας.
Σύμφωνα με την BIS, «οι κατευθυντήριες γραμμές αναθέτουν στις εθνικές εποπτικές αρχές την ευθύνη για την αναθεώρηση των τραπεζικών πολιτικών και διαδικασιών, τις αυτοαξιολογήσεις τους και τυχόν διορθωτικά μέτρα που λαμβάνονται...», πράγμα που σημαίνει ότι η ΤτΕ θα πρέπει ήδη να έχει ενεργοποιηθεί στην κατεύθυνση αυτή. Εάν από την εποπτική αξιολόγηση προκύπτει ότι σημαντικοί κίνδυνοι δεν έχουν εκτιμηθεί κατάλληλα, «ο επόπτης θα πρέπει να αποφασίσει εάν υπάρχει ανάγκη για πρόσθετη εποπτική απάντηση».
Τα μέτρα που μπορούν να εξετάσουν οι εποπτικές αρχές περιλαμβάνουν εκείνα που έχουν στη διάθεσή τους οι τράπεζες, αλλά «και την εφαρμογή εκ των υστέρων ποινικών κεφαλαιακών επιβαρύνσεων εάν μια τράπεζα παρέμβει πράγματι για να στηρίξει μια οικονομική οντότητα πέραν των συμβατικών της υποχρεώσεων...».
