Το οικονομικό επιτελείο εδώ και καιρό έκανε σαφές πως υπάρχει μία πάρα πολύ λεπτή ισορροπία και ένα συγκοινωνούν δοχείο ανάμεσα στις δαπάνες που όλο αυτό το διάστημα γίνονται για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης (σε 40 δις ευρώ υπολογίζονται προς το παρόν) και στο περιθώριο που θα υπάρξει το επόμενο διάστημα ώστε να ξεδιπλωθούν οι μόνιμες μειώσεις φόρων και εισφορών.
Πλέον, η δημοσιονομική κατάσταση επιβαρύνεται και από έναν άλλο παράγοντα πίεσης: την κλιματική αλλαγή.
Το υφιστάμενο ΕΣΠΑ έγινε μία δεξαμενή κάλυψης ενός μεγάλου μέρους αυτού του κόστους. Της τάξης των 9,3 δισ. ευρώ που αρχικά είχαν υπολογισθεί για επενδυτικές δαπάνες και άλλαξαν χρήση με βάση την κεντρική «εντολή» που δόθηκε από το 2020 σε όλα τα κράτη μέλη από την Κομισιόν. Πλέον, τα περιθώρια χρηματοδότησης και άλλων έκτακτων παρεμβάσεων φέρεται πως είναι πολύ μικρά.
Κατά συνέπεια, το βάρος πέφτει πλέον στον ανασχεδιασμό του νέου ΕΣΠΑ. Το κεντρικό σχέδιο για την περίοδο 2021-2027 εγκρίθηκε από την Κομισιόν και πλέον πρέπει να αρχίσει η αποστολή των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων.
Τομεακά και Περιφερειακά πρέπει να σταλούν το ταχύτερο δυνατό προς έγκριση στις Βρυξέλλες για να διατηρηθεί η δυναμική που δημιούργησε η πολύ ταχεία (σε σχέση με τις άλλες χώρες της ΕΕ) υποβολή και έγκριση του κεντρικού σχεδίου. Αλλά και για να γίνουν εκταμιεύσεις προκαταβολής και «δόσης» φέτος (σ.σ. στο ΕΣΠΑ τα χρήματα έρχονται με την έγκριση κάθε επιχειρησιακού σχεδίου και μετά από αίτηση πληρωμής για δαπάνες που έχουν ήδη γίνει).
Μετά λοιπόν από τις καταστροφικές πυρκαγιές και όσα ακολούθησαν, αλλάζουν εκ νέου τα Επιχειρησιακά Προγράμματα και η κατανομή των πόρων. Προσαρμόζονται γιατί πρέπει πλέον να περιλαμβάνουν πολύ περισσότερες δαπάνες για πρόληψη και αποκατάσταση όχι μόνο από τις καταστροφικές πυρκαγιές, αλλά και από τα υπόλοιπα έντονα φυσικά φαινόμενα.
Σημειώνεται πως το νέο ΕΣΠΑ περιλάμβανε εκ των προτέρων ένα πάρα πολύ πλουσιοπάροχο πρόγραμμα Πολιτικής Προστασίας, αφού δίδεται «κεντρικά» από την ΕΕ μεγάλη έμφαση στο «πράσινο» στοιχείο και στην κλιμστική αλλαγή. Πλέον, όπως εκτιμάται από κυβερνητικές πηγές, οι ανάγκες αποδεικνύεται ότι είναι πολλαπλάσιες.
Ο κρατικός Προϋπολογισμός μετρά ήδη δημοσιονομική επιβάρυνση τουλάχιστον 1,6 δισ. ευρώ από τις καταστροφές του τελευταίου έτους . Ο συμπληρωματικός προϋπολογισμός του 2021 ύψους 500 εκατ ευρώ για τις δαπάνες που συνδέονται με τις πυρκαγιές σύμφωνα με όσα είπε σήμερα στην ΕΡΤ ο ΥΠΟΙΚ Χρήστος Σταϊκούρας καλύπτει το εν λόγω κόστος. Εκτίμησε πως δεν θα χρειαστεί να προβλεφθούν δαπάνες για τα επόμενα χρόνια, αφού οι επιπλέον πόροι θα βρεθούν από το νέο ΕΣΠΑ και από άλλα προγράμματα όπως το Σχέδιο Ανάκαμψης.
Η εν λόγω εκτίμηση δείχνει την σημασία της «άσκησης» που λαμβάνει χώρα από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Αναζητείται κάθε δυνατός πρόσθετος πόρος.
Η αναζήτηση δεν είναι εύκολη. Πολλά έργα λόγω των δράσεων για την πανδημία έχουν «μεταφερθεί» στο νέο ΕΣΠΑ. Επιπλέον, αρμόδιες πηγές κάνουν λόγο και για έντονες πιέσεις από περιφερειακούς παράγοντες, προκειμένου με αφορμή την κλιματική αλλαγή και τις καταστροφές, να υπάρξει η μεγαλύτερη δυνατή αύξηση του προϋπολογισμού Περιφερειακών Προγραμμάτων.
Γίνεται έτσι λόγος από αρμόδιες πηγές για μία μεγάλη προσπάθεια να διατηρηθεί μία κρίσιμη ισορροπία: και να στηριχθούν όλες οι απαραίτητες κινήσεις πρόληψης από την κλιματική αλλαγή, αλλά και να συνεχιστούν οι σχεδιαζόμενες επενδύσεις. Στηρίζοντας έτσι το στόχο διοχέτευσης του δημοσιονομικού «χώρου» των επόμενων ετών σε κινήσεις μόνιμης μείωσης φόρων και εισφορών, αλλά και θωρακίζοντας την ανάπτυξη.
