Ο τομέας των Παραχωρήσεων, με «αιχμή του δόρατος» προς το παρόν κυρίως τα μερίδια στους αυτοκινητόδρομους, δεν αποτελεί μόνο ένα σημαντικό «στήριγμα» (μαζί με άλλες δραστηριότητες όπως οι ΑΠΕ, ΣΔΙΤ, περιβάλλον κ.α.) για τα έσοδα και τα οικονομικά μεγέθη των κατασκευαστικών ομίλων ακόμα και σε δύσκολες περιόδους, όπως φάνηκε και στα αποτελέσματα 6μήνου που ανακοίνωσαν πρόσφατα οι εισηγμένες.
Αλλά είναι (ή μπορεί να καταστεί προσεχώς) ένας τομέας που… διευκολύνει τους ομίλους σε μια σειρά από διεργασίες ή επιδιώξεις, με χρηματοοικονομικό ή μετοχικό «άρωμα».
Κατ’ αρχάς να σημειώσουμε ότι ήδη τα μεγαλύτερα κατασκευαστικά σχήματα είτε έχουν δομημένους τέτοιους τομείς Παραχωρήσεων είτε προωθούν τον εμπλουτισμό ή τη σύσταση μονάδων που θα «στεγάζονται υπό τη σκέπη» μεν των ομίλων, ωστόσο από την άλλη πλευρά θα αποτελούν και σχετικά αυτόνομες οντότητες.
Άλλωστε, ήδη η Ελλάκτωρ έχει υπό την «ομπρέλα» της την «ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις», για την οποία έχει επιλέξει την παραμονή της εκτός χρηματιστηρίου και «εντός» του ομίλου καθώς η εν λόγω θυγατρική «παράγει» και λαμβάνει ροές (έσοδα, διόδια, μερίσματα κ.α.) απαραίτητες για την χρηματοοικονομική διάρθρωση του ομίλου, τη λήψη δανείων (ως εγγύηση έσοδα της θυγατρικής), εγγυητικών κ.α.
Επίσης, η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ έχει την θυγατρική «ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ Παραχωρήσεις» η οποία θα εμπλουτιστεί και ενισχυθεί με νέα assets (π.χ. τη Εγνατία Οδό ή άλλες συμβάσεις που μελλοντικά έρθουν στον όμιλο), με τη διοίκηση της εισηγμένης απλά να… περιμένει το κατάλληλο timing ώστε να «πατήσει το κουμπί των εξελίξεων». Αλλά και η ΑΒΑΞ προχωρά στη δημιουργία/σύσταση ενός πιο ξεκάθαρου φορέα, δηλαδή της «ΑΒΑΞ Παραχωρήσεις», όπως έχει αποκαλύψει το insider, με σκοπό και την καλύτερη, άρα και… μεγαλύτερη σε μέγεθος, αποτίμηση της αξίας των συμμετοχών του γκρουπ σε αυτά τα projects.
Την ίδια ώρα, μπορεί να μην έχουν σχηματίσει ένα σαφή και ανεξάρτητο φορέα, πλην όμως η Intrakat έχει βάλει τον τομέα «παραχωρήσεις και ΣΔΙΤ» ψηλά στην ατζέντα των projects που διεκδικεί, ενώ και η Μυτιληναίος σταδιακά προσβλέπει σε επέκταση δραστηριοτήτων σε αυτόν τον χώρο (ΣΔΙΤ, συμβάσεις παραχώρησης) συμμετέχοντας ήδη σε αρκετούς διαγωνισμούς.
Είναι λοιπόν σαφές ότι το «κομμάτι» αυτό των Παραχωρήσεων (σε κάποια γκρουπ μαζί με τις ΣΔΙΤ) έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα κατασκευαστικά σχήματα που ποντάρουν και προσβλέπουν σε σταθερά σχετικά έσοδα, σε ροές δεκάδων ή εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ από διόδια και μερίσματα, σε «πληρωμές διαθεσιμότητας» κ.α. προς όφελος των εσόδων, των λειτουργικών ροών, των ταμείων τους.
Βέβαια, αυτά τα projects συνδράμουν τα γκρουπ με διάφορους τρόπους. Η δημιουργία ενός ξεκάθαρου τέτοιου φορέα, με τον χαρακτήρα πιο αυτόνομης θυγατρικής, βοηθάει τους ομίλους να «σηκώσουν» δανεισμό είτε μέσω των τραπεζικών ιδρυμάτων είτε και μέσω της έκδοσης εταιρικού ομολογιακού, καθώς τα έσοδα και οι ροές του τομέα αποτελούν εγγύηση. Παράλληλα, η σύσταση ενός ξεκάθαρου τέτοιου τομέα ενδέχεται να προσελκύσει το ενδιαφέρον στρατηγικού επενδυτή (π.χ. ξένου ομίλου, fund) που θα θελήσει να ποντάρει στις σχετικά σταθερές ροές από ένα μωσαϊκό assets, ενώ πάντα το ενδεχόμενο μελλοντικά της εισόδου μιας τέτοιας θυγατρικής στο Χρηματιστήριο παραμένει «ανοιχτό» με ορατά το οφέλη για την μητρική.
Επιπρόσθετα δε, σε ένα καθεστώς δημιουργίας μιας πιο αυτόνομης θυγατρικής, μέρος του δανεισμού του ομίλου μπορεί να μεταφερθεί στον τομέα παραχωρήσεων (που δύναται να «σηκώσει» δανεισμό) με τη μητρική να παίρνει ανάλογες ανάσες στο χρηματοοικονομικό μέτωπο, με ότι αυτό θετικό μπορεί να σημαίνει για την «εικόνα» της, την εξυπηρέτηση του δανεισμού, την προώθηση επενδύσεων, τη διεκδίκηση νέων διαγωνισμών και έργων κ.α.
Σε κάποιες δε περιπτώσεις (όπως είχαμε αναφέρει για την ΑΒΑΞ) η δημιουργία αυτού του τομέα αποτυπώνει καλύτερα την αξία των συμμετοχών του ομίλου (αναλόγως του τρόπου ενοποίησης) με θετικά αποτελέσματα στην αξία του, στο ΧΑ, στις «σχέσεις» με τις τράπεζες, τους χρηματοοικονομικούς φορείς (ή άλλους συνεργαζόμενους κ.λπ.) λόγω της ενίσχυσης του δικού του χρηματοοικονομικού προφίλ.
Για παράδειγμα, να σημειωθεί ότι, μετά την αποπληρωμή των ομολογιακών δανείων που έχουν ληφθεί τα προηγούμενα χρόνια για την χρηματοδότηση των συμμετοχών του ομίλου σε παραχωρήσεις, ο απλός ισολογισμός της ΑΒΑΞ θα αποτυπώνει τις υποχρεώσεις μόνο του κατασκευαστικού τομέα, οπότε θα είναι εμφανέστερη και η απόδοσή του. Αντίστοιχα, ο ισολογισμός της ΑΒΑΞ Παραχωρήσεων θα καταγράφει τις πραγματικές αξίες του χαρτοφυλακίου παραχωρήσεων, οι υποχρεώσεις του οποίου θα αποπληρώνονται από τα εισπραττόμενα μερίσματα και όχι από τις ταμειακές ροές άλλων δραστηριοτήτων του ομίλου.
Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι η λειτουργία τέτοιων αυτόνομων θυγατρικών δεν αποτελεί «πανάκεια» για τους κατασκευαστικούς ομίλους ούτε μπορεί εσαεί να «καλύπτει τρύπες» από άλλες προβληματικές ή ζημιογόνες δραστηριότητες. Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι για να προχωρήσει μέχρι τέλους μια τέτοια διεργασία χρειάζεται χρόνος, πλήθος νομικών ενεργειών, διαβουλεύσεις με τράπεζες και άλλες εμπλεκόμενους. Επιπρόσθετα, κάθε τέτοιος φορέας μπορεί να σηκώσει δανεισμό πάντα… στο «μέτρο που του αναλογεί», όπως σημειώνει στέλεχος της κατασκευαστικής αγοράς, ενώ μένει να φανεί με ποιον τρόπο θα αντιμετωπίζουν οι τράπεζες τον όμιλο όταν θα έχει μεταφερθεί μέρος της αξίας του στις παραχωρήσεις. Πλην όμως, ο τομέας αυτός είναι δεδομένο ότι για την ώρα αποτελεί δέλεαρ και εγγύηση, ενώ προσεχώς αρκετά έργα, αρκετοί διαγωνισμοί θα «βγούνε» με το εν λόγω μοντέλο της σύμβασης παραχώρησης, άρα θα «αυγατίζουν» οι συμμετοχές και τα μερίδια των ομίλων.
Όπως είναι γνωστό, τα μεγαλύτερα μερίδια των ομίλων σε παραχωρήσεις σχετίζονται με τους οδικούς άξονες (Αττική Οδό, Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου, Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου, Ολυμπία Οδός, Νέα Οδός, Κεντρική Οδός, Αυτοκινητόδρομος Μορέας), ωστόσο, υπάρχουν συμμετοχές σε μαρίνες, πάρκινγκ, αεροδρόμια, αλλά και δυνητικές συμμετοχές σε παραχωρήσεις λιμένων, σε Καζίνο κ.α. Με τις Ελλάκτωρ και ΑΒΑΞ στο παρελθόν λόγω Αττικής Οδού να είχαν την πρωτοκαθεδρία αλλά πλέον τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (Νέα Οδός, Κεντρική Οδός κ.α.) να αποτελεί την ηγέτιδα δύναμη στον κλάδο των έργων παραχώρησης με τη σύμβαση εκμετάλλευσης της Εγνατίας Οδού, το αεροδρόμιο στο Καστέλι Κρήτης, προσεχώς το Καζίνο στο Ελληνικό κ.α.
Είναι προφανές πάντως ότι ο τομέας Παραχωρήσεων αποτελεί για όλους τους μεγάλους κατασκευαστικούς ομίλους έναν κλάδο με ιδιαίτερη σημασία και αξία, καθώς, βάσει των μέχρι τώρα δεδομένων, εισφέρει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ σε επίπεδο λειτουργικής κερδοφορίας, εγγυημένη ροή κεφαλαίων (με τα… σκαμπανεβάσματα βέβαια αναλόγως συνθηκών), έσοδα από μερίσματα, ενισχύοντας έτσι τον ισολογισμό και την χρηματοοικονομική εικόνα. Επιπρόσθετα, η δημιουργία ενός φορέα ξεχωριστού, με τα μερίδια στις Συμβάσεις Παραχώρησης, επιτρέπει στους ομίλους να ανεβάσουν το fair value, να αντλήσουν ευκολότερα χρηματοδότηση με εγγύηση αυτές τις ροές κ.α.
Στόχος των ομίλων με τις εν λόγω εταιρείες είναι να μεγιστοποιηθεί η αξία του χαρτοφυλακίου των παραχωρήσεων, αρχικά μέσω της εξασφάλισης χρηματοδότησης με ευνοϊκούς όρους και εν συνεχεία μέσω της προσέλκυσης νέων στρατηγικών επενδυτών. Άλλωστε υπάρχει διαθέσιμη ρευστότητα σε διεθνές επίπεδο, που αναζητεί τοποθετήσεις σε έργα παραχώρησης, σε συμβάσεις με εγγυημένες ροές, σε αποκρατικοποιήσεις κ.α., όπως φάνηκε όχι μόνο στην περίπτωση της Εγνατίας Οδού, αλλά και στην ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ όπου το 49% «κλείδωσε» στο fund Macquarie ή και στη συμμετοχή ξένων ομίλων και funds σε διαγωνισμούς ΣΔΙΤ, απορριμμάτων κ.α. και σε διαδικασίες που «εγγυώνται» σταθερές ροές και πληρωμές.
Να θυμίσουμε, για παράδειγμα, ότι ο τομέας παραχωρήσεων εισέφερε στο 6μηνο 2021 κύκλο εργασιών 69,9 εκατ. ευρώ και λειτουργική κερδοφορία (προσαρμοσμένο EBITDA) 46,2 εκατ. ευρώ στη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ενώ όσον αφορά στην Ελλάκτωρ, στις Παραχωρήσεις τα έσοδα διαμορφώθηκαν σε 98,2 εκατ. ευρώ το 1ο 6μηνο του 2021 και το EBITDA διαμορφώθηκε σε 56,7 εκατ. ευρώ.
Μόνο δε στο πρώτο τρίμηνο της χρήσης, η παραχώρηση της Αττικής Οδού Α.Ε. συνεισέφερε 30,6 εκατ. στα συνολικά έσοδα του ομίλου Ελλάκτωρ ύψους 193 εκατ. και 18,6 εκατ. στα συνολικά κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) του Ομίλου ύψους 40 εκατ. ευρώ. Ο αυτοκινητόδρομος τα τελευταία χρόνια έχει συνολικά προσφέρει συνολικά μερίσματα σχεδόν 700 εκατ. ευρώ στις Ελλάκτωρ και ΑΒΑΞ.
Χτες η διοίκηση της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, μιλώντας σε αναλυτές, ανέφερε ότι από το αεροδρόμιο στο Καστέλι για την περίοδο 2025-2054 αναμένονται σωρευτικά έσοδα περίπου 6,6 δισ. ευρώ, σωρευτικό EBITDA περίπου 4,3 δισ. ευρώ και αθροιστικές διανομές περίπου 1,1 δισ. ευρώ. Από την Ιόνια και την Κεντρική Οδό έως το 2037 αναμένονται σωρευτικά έσοδα περίπου 4,9 δισ. ευρώ, σωρευτικό EBITDA περίπου 2,7 δισ. ευρώ και αθροιστικές διανομές περίπου 1,05 δισ. ευρώ. Από την Εγνατία Οδό αναμένονται σωρευτικά έσοδα περίπου 11,4 δισ. ευρώ στη διάρκεια της παραχώρησης (2027-2056), σωρευτικό EBITDA περίπου 6,9 δισ. ευρώ, μέσο περιθώριο EBITDA 60,9% και αθροιστικές διανομές περίπου 3,1 δισ. ευρώ.
Αναμφίβολα και αυτά τα στοιχεία δείχνουν τι περιμένουν οι κατασκευαστικοί όμιλοι από τον τομέα Παραχωρήσεων…
