Μία σειρά μέτρων που μπορούν να λάβουν άμεσα τα κράτη-μέλη (όπως μηχανισμούς για το «πάγωμα» των αποκοπών σε ευάλωτα νοικοκυριά), καθώς και μεσοπρόθεσμες παρεμβάσεις (όπως το σχέδιο για δημιουργία κοινών στρατηγικών αποθεμάτων αερίου σε εθελοντική βάση), περιλαμβάνει σύμφωνα με πληροφορίες η «εργαλειοθήκη» που θα παρουσιάσει σήμερα η Κομισιόν, με προτάσεις για την αντιμετώπιση του ενεργειακού κόστους.
Η «εργαλειοθήκη» θα συζητηθεί σήμερα το πρωί στο Κολέγιο των Επιτρόπων, ενώ μετά θα παρουσιαστεί από την Ευρωπαία Επίτροπο Ενέργειας, Κάντρι Σίμσον. Τα προτεινόμενα μέτρα για την αναχαίτιση του ενεργειακού κόστους θα τεθούν στη συνέχεια επί τάπητος στη σύνοδο κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, στις 21 με 22 Οκτωβρίου, με το ζήτημα να βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα της συνόδου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στο κείμενο επισημαίνεται πως η παρούσα εκτίναξη των ενεργειακών τιμών έχει παροδικά χαρακτηριστικά. Επίσης, επαναλαμβάνεται η άποψη που έχουν εκφράσει το τελευταίο χρονικό διάστημα αρκετοί αξιωματούχοι της Επιτροπής, ότι η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια αποτελεί την καλύτερη δικλείδα ασφαλείας στις αιφνίδιες διακυμάνσεις των τιμών.
Προστασία από τις αποσυνδέσεις
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι άμεσες παρεμβάσεις της «εργαλειοθήκης» θέτουν στο επίκεντρο την προστασία των ευάλωτων καταναλωτών, με την Κομισιόν να επισημαίνει πως θα πρέπει να είναι προσωρινά και στοχευμένα στην εφαρμογή τους. Επίσης, δεν θα πρέπει να διαταράσσουν τη λειτουργία της αγοράς και να επιβραδύνουν τη μετάβαση στην απανθρακοποιημένη οικονομία.
Υπό τις παραπάνω προϋποθέσεις, τα κράτη-μέλη μπορούν να παράσχουν οικονομική στήριξη στα ευάλωτα νοικοκυριά, χορηγώντας για παράδειγμα ενεργειακές «κάρτες» που θα χρηματοδοτηθούν από τα δικαιώματα ρύπων, ή επιδοτώντας μέρος των λογαριασμών. Επίσης, μπορούν να θέσουν σε εφαρμογή μηχανισμούς που θα προστατεύουν από τις αποκοπές (ρεύματος και φυσικού αερίου) ή οι οποίοι θα αναβάλουν προσωρινά την εξόφληση των λογαριασμών.
Όσον αφορά τα μέτρα φορολογικής φύσης, τα κράτη-μέλη μπορούν να μειώσουν τους φορολογικούς συντελεστές στα ενεργειακά προϊόντα, για στοχευμένα τμήματα του πληθυσμού και για περιορισμένο χρόνο. Παράλληλα, μπορούν να χρηματοδοτήσουν παρεμβάσεις για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των ευάλωτων νοικοκυριών μέσω ΑΠΕ.
Σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις, τα κράτη-μέλη μπορούν να παράσχουν στήριξη στις επιχειρήσεις και τις βιομηχανίες, ώστε να αντεπεξέλθουν στα υψηλά ενεργειακά κόστη ή να στραφούν σε άλλες ενεργειακές πηγές, αντικαθιστώντας τα ορυκτά καύσιμα.
Από την άλλη πλευρά, η Κομισιόν θα διασφαλίσει τη συνέχιση της αποζημίωσης για το ενεργειακό κόστος στο πλαίσιο των αναθεωρημένων Κατευθυντήριων Οδηγιών για τις Κρατικές Ενισχύσεις στους τομείς προστασίας περιβάλλοντος και ενέργειας της ΓΔ Ανταγωνισμού (EEAG). Επίσης, θα συστήσει «μία συντονιστική ομάδα για την ενεργειακή φτώχεια και τους ευάλωτους καταναλωτές».
Επιτάχυνση ΑΠΕ και ενεργειακής αποδοτικότητας
Τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ξεκινούν από την ενίσχυση του ρόλου των καταναλωτών, με την πληρέστερη ενημέρωσή τους για τις δυνατότητες συμμετοχής τους στην αγορά, αλλά και τη διευκόλυνσή τους στην εύρεση του οικονομικότερου προμηθευτή, μέσω των εργαλείων σύγκρισης τιμών. Επίσης, προτείνεται ο καθορισμός ενός προμηθευτή Τελευταίου Καταφυγίου, μέτρο που ήδη εφαρμόζεται στην Ελλάδα.
Έμφαση δίνει επίσης η Κομισιόν στην επιτάχυνση των επενδύσεων στις ΑΠΕ και την ενεργειακή αποδοτικότητα. Όσον αφορά το πρώτο σκέλος, τα κράτη-μέλη θα πρέπει να προωθήσουν την απλοποίηση των αδειοδοτικών διαδικασιών, καθώς διαγωνισμούς για νέα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Παράλληλα, οι εθνικές πρωτοβουλίες για την ενεργειακή αποδοτικότητα οδηγούν σε μειώσεις των καταναλώσεων και επομένως του ενεργειακού κόστους. Τα κράτη-μέλη θα πρέπει επίσης να ενισχύσουν την αποθήκευση ενέργειας, καθώς και τις ενεργειακές τους διασυνδέσεις.
Υπό εξέταση τα κοινά στρατηγικά αποθέματα αερίου
Από την πλευρά της, η Κομισιόν θα εκδώσει έναν οδηγό εντός του 2022 για την επιτάχυνση των αδειοδοτήσεων των ΑΠΕ. Επίσης, θα συνεχίσει να συνδράμει τα κράτη-μέλη στη μέγιστη αξιοποίηση των πόρων από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό και το NextGenerationEU.
Η Επιτροπή θα αναλάβει επίσης δράσεις για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του απανθρακοποιημένου ευρωπαϊκού ενεργειακού μίγματος. Έτσι, θα εξετάσει τα πιθανά οφέλη και τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαν να υπάρξουν προμήθειες φυσικού αερίου από ομάδες κατώ-μελών, για τη δημιουργία κοινών στρατηγικών αποθεμάτων. Όπως επισημαίνεται, το μέτρο αυτό θα εφαρμοσθεί σε εθελοντική βάση.
Η Κομισιόν θα καταλήξει επίσης σε συγκεκριμένες δράσεις για την περαιτέρω ανάπτυξη της αποθήκευσης ενέργειας, η οποία θα παράσχει μεγαλύτερη ευελιξία. Παράλληλα, θα αναθεωρήσει τον Κανονισμό για την ασφάλεια εφοδιασμού, ώστε να προσαρμοστεί στη μεγαλύτερη διείσδυση των ανανεώσιμων αερίων, αλλά και να διασφαλισθεί η πιο αποτελεσματική λειτουργία των αποθηκών αερίου στην Ευρώπη.
