Το μεγάλο στοίχημα με τη διαχείριση του προβλήματος που δημιουργεί η κατάρρευση της Evergrande στην Κίνα, έχει πλέον τεθεί επί τάπητος. Αιτία είναι η ραγδαία πτώση των μετοχών της Evergrande, η οποία επανεμφανίστηκε στο χρηματιστήριο ενόψει της συμφωνίας που θα μεταβίβαζε μέρος των περιουσιακών της στοιχείων στην Hopson Development Holdings. Η Κίνα πρέπει να αποφασίσει άμεσα δύο πράγματα: Πρώτον, αν θα αποδεχθεί την ύπαρξη αυτού που πολλοί αναλυτές ονομάζουν ως «κρυφό ιδιωτικό χρέος» και δεύτερον αν θα συνεχίσει στην αυστηρή πολιτική περιορισμού του χρέους των εταιριών μέσω ρυθμιστικών κανόνων που -τελικά- οδηγούν σε αύξηση του ιδιωτικού χρέους.
Με την κατάρρευση της συμφωνίας ανοίγει ο ασκός του Αιόλου
Η πολυαναμενόμενη συμφωνία η οποία θα «ξελάσπωνε» για λίγο την Evergrande κατέρρευσε το βράδυ της Τετάρτης κι έτσι ο κινέζικος κολοσσός είναι πλέον σε τροχιά οριστικής χρεοκοπίας εντός τριών μηνών. Παρόλο που το Σάββατο τελείωνε η επιπλέον περίοδος χάριτος – πέραν των αρχικών 30 ημερών- που είχε ώστε να αποπληρώσει τους τόκους ύψους 83 εκατ. δολαρίων, σε επενδυτές αναφορικά με υπεράκτιο ομόλογο το οποίο είχε λήξει, σήμερα ανακοινώθηκε νέα παράταση 90 ημερών, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Reuters. Η παράταση ήρθε γιατί οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι της Κίνας, διαβεβαίωσαν ότι δεν θα αφήσουν την κατάσταση να ξεφύγει εκτός ελέγχου.
Ποιο είναι το πραγματικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η κινέζικη κυβέρνηση;
Η Evergrande είναι η δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία ακινήτων στην Κίνα με συνολικές υποχρεώσεις που φτάνουν τα 300 δισ. δολάρια ή 2% του κινέζικου ΑΕΠ. Μια χρεοκοπία της Evergrande θα σημάνει εξαγωγή της κρίσης σε όλη την αγορά ακινήτων της Κίνας, η οποία (συνυπολογίζοντας και τους συναφείς κλάδους) αντιπροσωπεύει περίπου το 25% του κινέζικου ΑΕΠ.
Θεωρητικά, η κινέζικη κυβέρνηση θα μπορούσε να βρει έναν τρόπο να διασώσει νωρίτερα την Evergrande, όμως υπάρχει ένα βαθύτερο πρόβλημα με τον τρόπο που είναι δομημένη η κινέζικη αγορά ακινήτων. Με τρόπο ανάλογο με αυτόν που προσπαθεί σήμερα να ελέγξει τις εταιρείες τεχνολογίας, είχε ξεκινήσει από το 2017 να εισάγει αυστηρούς ρυθμιστικούς κανόνες για την αγορά ακινήτων. Τότε είχε δώσει έμφαση στον περιορισμό των εταιρικών χρεών και τη μείωση του δανεισμού. Αυτή η κίνηση οδήγησε τις κινέζικες εταιρείες ακινήτων σε εναλλακτικές οδούς δανεισμού χρημάτων ώστε να αποφύγουν τους περιορισμούς που έθεσαν οι ρυθμιστικές αρχές.
Πώς δημιουργείται το κρυφό χρέος;
Το πιο κοινό σχήμα για τη δημιουργία κρυφού χρέους είναι ο εσωτερικός δανεισμός μέσω κοινοπραξιών. Η κοινοπραξία ως όχημα βοηθά την εταιρεία να αποκρύπτει το χρέος από τον ισολογισμό της και να «μεταμφιέζει» το εσωτερικό δάνειο. Το δεύτερο πιο κοινό κανάλι δανεισμού είναι τα ιδιωτικά ομόλογα που εκδίδονται από εταιρείες-«κελύφη», μέσω off-shore. Θυμίζουμε ότι όσον αφορά την κινητικότητα μέσω off-shore για επενδύσεις, η Κίνα κατέχει την παγκόσμια πρωτιά.
Έτσι, αν και με βάση τα επίσημα στατιστικά που δίνει η Κίνα ο κλάδος των ακινήτων είχε φέτος χρέος ύψους περίπου 5 τρισ. δολαρίων, το πραγματικό χρέος δεν μπορεί στην πραγματικότητα να υπολογιστεί.
Το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα για την κινέζικη κυβέρνηση είναι η διατήρηση των ρυθμίσεων που έχει κάνει για τα ιδιωτικά χρέη των εταιρειών. Σύμφωνα με το σύστημα που είναι γνωστό ως «Τρεις Κόκκινες Γραμμές» το ποσό των χρεών που μπορούν να αναλάβουν οι κατασκευαστικές εταιρείες ακινήτων, πρέπει να είναι ένα ποσοστό που συναρτάται από τρεις παράγοντες: α) το ποσό της ρευστότητας της εταιρείας, β) το ποσό σε περιουσιακά στοιχεία, γ) το μετοχικό κεφάλαιο που κατέχουν.
Το σύστημα κανόνων των Τριών Κόκκινων Γραμμών -από την εφαρμογή του ως το τωρινό σκάσιμο της φούσκας της Evergrande- έχει οδηγήσει σε μια σημαντική αύξηση των χρεών των εταιρειών του κλάδου των ακινήτων, που οφείλεται κυρίως σε ιδιωτικά ομόλογα, με τα οποία προσπαθούν να αυξήσουν τη ρευστότητά τους για την αποπληρωμή άλλων χρεών και την «αναπροσαρμογή» του ποσοστού χρέους που μπορούν να έχουν.
Η Κίνα λοιπόν αφού δημιούργησε τους μηχανισμούς που έθρεψαν το κρυφό χρέος, αυτή τη στιγμή έχει ένα περιθώριο 90 ημερών να βάλει τάξη στο κουβάρι της Evergrande και παράλληλα να εξετάσει τις επόμενες κινήσεις της για το μέλλον. Το γιατί η υπόθεση πάει από παράταση σε παράταση αποκαλύπτει επίσης κι ένα διπλό πρόβλημα: από τη μία η Κίνα θέλει να βρει τη βέλτιστη λύση και ψάχνει χρόνο, από την άλλη οι διεθνείς παράγοντες της οικονομίας φοβούνται ότι μια φούσκα τέτοιου βεληνεκούς, αν περάσει στην παγκόσμια οικονομία, οι συνέπειες θα είναι ολέθριες. Επίσης, μια άλλη ανάγνωση λέει ότι Κίνα και διεθνείς χρηματαγορές παίζουν το παιχνίδι του «μουτζούρη» με τη φούσκα της Evergrande και αναμένουμε να δούμε σε ποιου τα χέρια θα βρεθεί ο «μουτζούρης» στο τέλος της παρτίδας.
