Πλεόνασμα ρευστότητας μέσω του οποίου μπορεί να χρηματοδοτηθεί ένα σημαντικό ύψος νέων επενδύσεων, χωρίς απαραίτητα την ανάγκη προσφυγής σε τραπεζικό δανεισμό, έχουν δημιουργήσει τα μέτρα στήριξης για την αντιμετώπιση της πανδημικής κρίσης. Χάρη στις συνθήκες και στα μέτρα Covid, το αποταμιευτικό κενό έχει κλείσει κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες ως ποσοστό του ΑΕΠ, με την αποταμίευση να φτάνει στο 16% του ΑΕΠ από 6% το 2019.
Εν αναμονή των στοιχείων για τις καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων για τον μήνα Σεπτέμβριο, τα οποία θα δημοσιευτούν μεθαύριο Τετάρτη 27 Οκτωβρίου, η αποταμίευση τον Αύγουστο αυξήθηκε στον ιδιωτικό τομέα με ρυθμό 12μήνου 13,9%. Συνολικά οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα ανήλθαν σε 173,243 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 131,487 δισ. ευρώ είναι οι καταθέσεις νοικοκυριών και 41,756 δισ. οι καταθέσεις των επιχειρήσεων. Σε 12μηνη βάση, οι μεν καταθέσεις των νοικοκυριών έχουν αυξηθεί με ρυθμό 9,7%, οι δε καταθέσεις των επιχειρήσεων με ρυθμό 25,9%.
Σύμφωνα με στοιχεία που παρέθεσε στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής για τη συζήτηση της παροχής ρευστότητας προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις την προηγούμενη εβδομάδα, ο Επικεφαλής Οικονομολόγος και Διευθυντής Οικονομικής Ανάλυσης & Μελετών της ΤτΕ, Δημήτρης Μαλλιαρόπουλος, οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα έχουν αυξηθεί από τον Μάρτιο του 2020 μέχρι και τον Αύγουστο του 2021 κατά 29,6 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 14 δισ. ευρώ αφορούν επιχειρήσεις και 15,6 δισ. ευρώ νοικοκυριά (μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται και οι πολύ μικρές επιχειρήσεις).
Η αύξηση των καταθέσεων, που οφείλεται στα δημοσιονομικά και άλλα μέτρα στήριξης (όπως, η επιστρεπτέα προκαταβολή μέσω της οποίας χορηγήθηκαν 8,3 δισ. ευρώ, επιδόματα ενίσχυσης του εισοδήματος των νοικοκυριών, η αναστολή καταβολής δανειακών και άλλων υποχρεώσεων) αλλά και σε λόγους πρόνοιας έναντι μελλοντικών αναγκών, αντανακλάται στη σημαντική αύξηση της αποταμίευσης του ιδιωτικού τομέα σε περίπου 16% του ΑΕΠ από 6% το 2019.
Όπως είπε ο κ. Μαλλιαρόπουλος, αν αναλογιστούμε ότι το επίπεδο των επενδύσεων των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών ως ποσοστό του ΑΕΠ ανέρχεται σε περίπου 9,5% (στοιχεία 2019 και 2020), έχει δημιουργηθεί ένα σημαντικό πλεόνασμα ρευστότητας μέσω του οποίου μπορεί να χρηματοδοτηθεί ένα σημαντικό ύψος νέων επενδύσεων χωρίς απαραίτητα την ανάγκη προσφυγής σε τραπεζικό δανεισμό.
Επίσης, σημαντική βελτίωση καταγράφεται και στον καθαρό χρηματοοικονομικό πλούτο των νοικοκυριών, ο οποίος αυξήθηκε κατά 25 δισ. ευρώ σε σχέση με το τέλος του 2019 και ανήλθε σε 185,5 δισ. ευρώ το α’ τρίμηνο του 2021.
Σημειώνεται ότι τα στοιχεία της ΕΚΤ για τα δύο πρώτα τρίμηνα του 2021 έδειξαν σημαντική αύξηση της περιουσίας και του διαθέσιμου εισοδήματος των ελληνικών νοικοκυριών, με το πραγματικό κατά κεφαλήν διαθέσιμο εισόδημα να παρουσιάζει ετήσιο ρυθμό αύξησης 7,2%, ενώ ο κατά κεφαλήν καθαρός πλούτος αυξήθηκε στα 5.000 ευρώ, από μηδέν κατά την έναρξη της πανδημίας και -2.000 ευρώ στο πρώτο τρίμηνο του 2020.
Η αύξηση των καταθέσεων τροφοδοτεί την υψηλή ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος που προέρχεται συνδυαστικά και από τον δανεισμό τους από το Ευρωσύστημα. Η χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών από το Ευρωσύστημα ανήλθε στο τέλος Αυγούστου σε 46,9 δισ. ευρώ (από 7,7 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2019). Σημαντικό μέρος της διαθέσιμης ρευστότητας των τραπεζών (περίπου 37 δισ. ευρώ, εξαιρουμένων των περίπου 2 δισ. ευρώ που αποτελούν υποχρεωτικά διαθέσιμα) είναι κατατεθειμένο στην Τράπεζα της Ελλάδος και επιβαρύνεται με μηδενικό ή αρνητικό επιτόκιο.
Σημειώνεται ότι η σημαντική αύξηση της χρηματοδότησης από το Ευρωσύστημα οφείλεται κυρίως στο ότι η ΕΚΤ χορήγησε «παρέκκλιση» (waiver) από τα κριτήρια επιλεξιμότητας του Ευρωσυστήματος για τα ελληνικά κρατικά ομόλογα (έως τον Ιούνιο του 2022), με αποτέλεσμα τη συμπερίληψή τους στο πρόγραμμα αγοράς τίτλων λόγω της πανδημίας (Pandemic Emergency Purchase Programme – PEPP) και την αποδοχή τους ως εξασφαλίσεων για την παροχή ρευστότητας από το Ευρωσύστημα στις ελληνικές εμπορικές τράπεζες. Η χορήγηση «παρέκκλισης» που οδήγησε σε αύξηση του αποδεκτού ενεχύρου για σκοπούς Ευρωσυστήματος και οι ευνοϊκοί όροι χρηματοδότησης μέσω των πράξεων TLTRO-III (targeted longer-term refinancing operations) οδήγησαν σε σημαντική αύξηση της χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών από το Ευρωσύστημα, μέσω της οποίας οι ελληνικές τράπεζες υποκατέστησαν σε μεγάλο βαθμό τη διατραπεζική αγορά, ενώ βελτίωσαν περαιτέρω τη ρευστότητά τους.
