Την οριστική θέση της Κομισιόν για τη μορφή που θα έχει η εξάμηνη παράταση των έκτακτων «ελευθεριών» λήψης μέτρων στήριξης για πολίτες και επιχειρήσεις αναμένουν τα κράτη-μέλη, και η Αθήνα. Ο λόγος για την παράταση του Προσωρινού Πλαισίου Κρατικών Ενισχύσεων έως τις 30 Ιουνίου του 2022 (σ.σ. κανονικά λήγει στο τέλος του έτους). Με επιπλέον πρόβλεψη για μέτρα και μετά τον Ιούνιο του 2022 για επενδύσεις και για διευκόλυνση δανεισμού επιχειρήσεων.
Η παράταση θα γίνει, αναφέρουν αρμόδιες πηγές, αλλά αυτό που μένει να φανεί είναι στην τελική της μορφή τι επιπλέον κινήσεις θα μπορούν να κάνουν τα κράτη για την αντιμετώπιση της υγειονομικής αλλά και της ενεργειακής κρίσης. Το ζήτημα με αυτό το πλαίσιο το οποίο δημιουργήθηκε το 2020 και παρατάθηκε πέντε φορές έκτοτε (προσφέροντας τη δυνατότητα για μέτρα όπως η Επιστρεπτέα προκαταβολή, η κάλυψη πάγιων δαπανών, οι αποζημιώσεις ειδικού σκοπού αλλά και τα κεφάλαια κίνησης μέσω της Αναπτυξιακής Τράπεζας), είναι ότι δίνει το δικαίωμα αλλά όχι το χρήμα.
Δηλαδή μπορεί ένα κράτος να προχωρήσει σε μέτρα στήριξης τα οποία με βάση τους «κανονικούς» κανόνες κρατικών ενισχύσεων δεν ήταν «νόμιμα», αλλά θα πρέπει να βρει το χρήμα για να καλύψει τη δαπάνη είτε από τα κοινοτικά κονδύλια (σ.σ. στην περίπτωση της Ελλάδας έχουν πιάσει ταβάνι με πρόβλημα πλέον στη ροή εξόφλησης των δικαιούχων), είτε από τον κρατικό προϋπολογισμό ο οποίος όπως έχει ανάλογα «σφικτά» δημοσιονομικά περιθώρια, ειδικά για φέτος.
Η παράταση έχει και μία άλλη ερμηνεία, όπως εξηγούν αρμόδιες πήγες: Μπορούν να παραταθούν χρονικά τα ισχύοντα προγράμματα , αν αυτά δεν έχουν ολοκληρώσει το ποσό το οποίο έχει σχεδιαστεί να διανεμηθεί.
Ήδη σε αυτό το πλαίσιο το Υπουργείο Οικονομικών αφήνει ήδη ανοιχτό το ενδεχόμενο παράτασης του μέτρου των παγίων δαπανών. Επίσης, υπάρχουν ανάγκες παράτασης και σε διάφορα άλλα προγράμματα που σχετίζονται με την πανδημία, όπως οι επιδοτήσεις μέσω των περιφερειακών προγραμμάτων (ΠΕΠ) του ΕΣΠΑ ή δράσεις παροχής κεφαλαίου κίνησης.
Να σημειωθεί ότι η κυβέρνηση σύμφωνα με τον ESM έχει λάβει – και με τη βοήθεια και του προσωρινού αυτού πλαισίου κρατικών ενισχύσεων - τα τρία υψηλότερα σε αξία μέτρα στήριξης σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Ενα μέρος τους καλύπτεται από κονδύλια του ΕΣΠΑ ενώ τα υπόλοιπα αποτελούν καθαρό κόστος για τον Κρατικό προϋπολογισμό (σ.σ. στο βαθμό που δεν πρόκειται για δάνεια ή για αναβολές πληρωμών).
Τα 2 νέα δικαιώματα
Στις προτάσεις της Επιτροπής περιλαμβάνονται παρατάσεις, αλλά και 2 νέες πρωτοβουλίες. Προβλέπεται η παράταση, έως τις 30 Ιουνίου 2022, του προσωρινού πλαισίου για τις κρατικές ενισχύσεις, αλλά και η επέκταση του πεδίου εφαρμογής «για περιορισμένο χρονικό διάστημα, πέραν της 30ής Ιουνίου 2022» των εξής παρεμβάσεων:
*μέτρα στήριξης των επενδύσεων προς μια βιώσιμη ανάκαμψη, προκειμένου να βοηθήσει τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν το επενδυτικό κενό που άφησε η κρίση. Τα μέτρα θα πρέπει να περιλαμβάνουν διασφαλίσεις για την αποφυγή αδικαιολόγητων στρεβλώσεων του ανταγωνισμού, όπως το γεγονός ότι θα πρέπει να στοχεύουν σε μια ευρεία ομάδα δικαιούχων και να είναι περιορισμένα σε μέγεθος· και
*μέτρα στήριξης όσον αφορά τη φερεγγυότητα για τη μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων και επενδύσεων σε επιχειρήσεις, ιδίως σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και μικρές επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης, οι οποίες συνήθως βασίζονται στη χρηματοδότηση από τραπεζικά δάνεια και οι οποίες ενδεχομένως να είναι περισσότερο χρεωμένες μετά την κρίση. Τα μέτρα αυτά θα παρέχουν στις εν λόγω εταιρείες πρόσβαση σε χρηματοδότηση με ίδια κεφάλαια, μέσω ενδιάμεσων φορέων του ιδιωτικού τομέα, τους οποίους συχνά είναι δύσκολο να προσελκύσουν μεμονωμένα.
Εχει διαμηνύσει επίσης πως η παράταση των υφιστάμενων μέτρων εχει στόχο να διασφαλίσει ότι οι επιχειρήσεις που εξακολουθούν να πλήττονται από την κρίση δεν θα πάψουν ξαφνικά να λαμβάνουν την αναγκαία στήριξη, αλλά θα επιτρέψουν τη συντονισμένη, σταδιακή κατάργηση της στήριξης. «Αυτή η σταδιακή κατάργηση πρέπει επίσης να εξεταστεί υπό το πρίσμα της ανομοιογένειας της ανάκαμψης μεταξύ των διαφόρων τομέων στα διάφορα κράτη μέλη» αναφέρεται στην πρόταση της Επιτροπής.
Στη διαβούλευση που λαμβάνει χώρα κράτη όπως η Ελλάδα ζητούν και την αύξηση του ύψους της ανώτατης ενίσχυσης καθώς πολλές εταιρείες έχουν πιάσει το «όριο». Ωστόσο, προς το παρόν δεν είναι βέβαιο πως θα ικανοποιηθεί το αίτημα.
