Σε λιγότερο από ένα μήνα το ευρώ μπαίνει στον 20ο χρόνο πραγματικής (2002 – 2022) κυκλοφορίας. Και θα το «γιορτάσει» μέσα σε ένα περιβάλλον δοκιμασίας των αντοχών του.
Λίγο πριν κλείσει ο δεύτερος χρόνος της πανδημίας ξεκινά μία πραγματική διαβολοβδομάδα:
- Την Παρασκευή 10/12 πρόκειται να ανακοινωθεί ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ και όλες οι προβλέψεις συγκλίνουν σε μία ακόμα μεγαλύτερη αύξηση από εκείνη του Οκτώβρη. Οι προβλέψεις κινούνται μεταξύ 6,6% και 6,7% από το 6,2% τον Οκτώβρη. Κάθε υπέρβαση αυτού του ορίου θα είναι μία άσχημη έκπληξη σε ένα ήδη επιβαρυμένο περιβάλλον όπου αυτό που κυριαρχεί είναι η αναμονή των αγορών για το πόσο γρήγορα η Fed θα περάσει από το tapering στις αυξήσεις επιτοκίων...
- Την ερχόμενη Πέμπτη 16/12 η συνεδρίαση της ΕΚΤ θα καταλήξει στο πως, πόσο και πότε, θα αλλάξει την ρητορική της για το αν, πότε και πως θα ακολουθήσει την Fed, παρά την επιμονή της για παροδικότητα του πληθωρισμού, μια θέση που της επιτρέπει έναντι των αγορών να δικαιολογεί την αδράνειά της έναντι της ανόδου του πληθωρισμού και στην Ευρωζώνη. Το τελευταίο «χτύπημα» που δέχθηκε αυτή η τακτική της ΕΚΤ ήταν η ανακοίνωση Πάουελ και Γέλεν ότι εγκαταλείπουν την εκτίμηση περί παροδικότητας των πληθωριστικών πιέσεων... To πόσο αποτελεσματική μπορεί να είναι η ΕΚΤ στο να... εφεύρει μια εξήγηση που δεν την φέρνει σε αντιπαράθεση με την Fed, θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι την Πέμπτη το απόγευμα για να το μάθουμε.
Σε κάθε περίπτωση όμως η επισημοποίηση της απόκλισης στάσης μεταξύ ΕΚΤ και Fed μέσα στο τελευταίο μήνα του 2021 θα καθορίσει τις νέες ισορροπίες στις αγορές συναλλάγματος ειδικά μεταξύ δολαρίου/ευρώ και θα επιστρέψει σαν... μπούμερανγκ να επηρεάσει την διαμόρφωση των πληθωριστικών πιέσεων διεθνώς.
Μία εξήγηση για τη διαφορά στάσης της ΕΚΤ από την Fed, με βάση την εμπειρία του παρελθόντος, είναι ότι η παγκόσμια οικονομία με ένα χρέος που ξεπερνά πλέον περισσότερο από τρεις φορές το παγκόσμιο ΑΕΠ και εξακολουθεί να καρκινοβατεί σε ένα περιβάλλον πανδημίας, δεν θα μπορούσε να αντέξει την νομισματική «σύσφιξη» από τις δύο κεντρικές τράπεζες ταυτόχρονα...
Είναι χαρακτηριστικό άλλωστε ότι και η τρίτη – για πολλούς η δεύτερη – κεντρική τράπεζα, αυτή της Κίνας, επίσης δεν φαίνεται έτοιμη να ακολουθήσει την τακτική της Fed, παρά το γεγονός ότι έχει επιχειρήσει μια περιπετειώδη αποσυμπίεση (ξεφούσκωμα) σε κάποιους τομείς, όπως η τεχνολογία και το real estate.
Πέραν αυτών όμως η οικονομία της ευρωζώνης, στο σύνολό της, είναι πιο εύθραυστη από αυτή των ΗΠΑ.
Κατά συνέπεια – λαμβάνοντας υπόψη και τις πρόσφατες προειδοποιήσεις του ΔΝΤ - η ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ δεν μπορεί να ακολουθήσει τους ρυθμούς της Fed.
Κανείς δεν ξεχνά, πολύ περισσότερο η ΕΚΤ, ότι στη ζώνη του ευρώ, κυκλοφορεί ένα ενιαίο, αλλά... νεαρό νόμισμα, που «μετράει» όμως διάφορες εθνικές οικονομίες, διαφορετικές, με ευπάθειες διαφορετικής διαβάθμισης και αντοχής. Ειδικά δε όσον αφορά το χρέος οι διαφορές είναι τόσο μεγάλες που δύσκολα «χωράνε» σε μία ενιαία νομισματική πολιτική. Χαρακτηριστικά παραδείγματα η Ελλάδα και η Ιταλία...
Με αυτό το δεδομένο η ΕΚΤ είναι υποχρεωμένη να υπολογίσει πολύ σοβαρά την κρίσιμη μεταβλητή της αντίδρασης των αγορών, απέναντι στη σταδιακή έστω απόσυρση της νομισματικής χαλάρωσης όποτε αυτή και αν αρχίσει.
Οι αγορές αναμφίβολα θα τείνουν να κάνουν περισσότερες διακρίσεις μεταξύ των εθνικών οικονομιών τιμολογώντας τις μεμονωμένες οικονομίες με βάση την ευπάθεια και την ευθραυστότητά τους. Και αυτό θα έχει τις συνέπειες του spread.
Οι κρίσιμες κινήσεις του ΟΔΔΗΧ
Εξ αυτού καταλαβαίνει κανείς πόσο σημαντική είναι η απόφαση του ΟΔΔΗΧ, μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον αβεβαιότητας να προχωρήσει σε μία κίνηση... ανάποδη, να προχωρήσει δηλαδή στην πρόωρη εξόφληση του δανείου (GLF) του πρώτου μνημονίου και των υπολοίπων του δανείου του ΔΝΤ.
Με άλλα λόγια στην Ευρωζώνη, η στιγμή που η ΕΚΤ θα ξεκινήσει, όπως η Fed, το εγχείρημα ομαλοποίησης της νομισματικής της πολιτικής, το χρέος θα έρθει και πάλι στο προσκήνιο σαν βασικό οικονομικό στοιχείο. Και αυτό για την Ελλάδα, την Ιταλία, την Ισπανία και την Πορτογαλία αποτελεί και πάλι στοιχείο προτεραιότητας της οικονομικής της πολιτικής.
Σ' αυτό το περιβάλλον η Κομισιόν για να στηρίξει την αξιοπιστία της Ευρωζώνης και του ευρώ, θα κληθεί να αποδείξει την «αυστηρότητά» της στο επίπεδο της δημοσιονομικής πειθαρχίας με στόχο το σταδιακό έλεγχο του χρέους.
Και το μοναδικό ισχυρό εργαλείο της σ' αυτό το πεδίο δεν είναι άλλο από το «ΕΣΠΑ» και κυρίως οι επόμενες δόσεις του Ταμείου Ανάκαμψης.
Δεν είναι παράδοξο άλλωστε το ότι στελέχη της Κομισιόν δεν αρνούνται ότι η καθυστέρηση της πρώτης δόσης – μετά την προκαταβολή – από το NGEU έχει να κάνει με την ανάγκη να... συντονιστεί με την ΕΚΤ.
Με άλλα λόγια η Κομισιόν ετοιμάζεται με τις αξιολογήσεις της για τα δημόσια οικονομικά και τις μακροοικονομική προοπτικές κάθε χώρας, να δώσει στις αγορές τα μηνύματα, που αυτές θα... μεταλλάξουν σε αποφάσεις για τις τιμές, τις αποδόσεις και τα spreads δανεισμού.
Και εδώ βέβαια έρχεται να διαμορφώσει νέους όρους το πεδίο αναπροσαρμογής του Συμφώνου Σταθερότητας που έχει ήδη αρχίσει να «ζυμώνεται» όσον αφορά τα όρια του «νόμιμου» χρέους, που καθώς φαίνεται θα μετακινηθεί από το 60% στο 100% του ΑΕΠ.
Κάπως έτσι, μέσα από τα όσα θα «τρέξουν» την διαβολοβδομάδα, θα διαμορφωθούν και οι προσδοκίες για το 2022.
