Σε 19,9 εκατ. ευρώ «μεταφράζεται» ο συνολικός αντίκτυπος των αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού στην ελληνική οικονομία για το 2020, όπως προκύπτει από τον απολογισμό της ανεξάρτητης αρχής για το περασμένο έτος.
Οι εκτιμήσεις της Επιτροπής Ανταγωνισμού - όπου είναι εφικτές λόγω της διαθεσιμότητας των στοιχείων - για το αποτύπωμά της στην οικονομία λαμβάνουν τη μορφή του εκτιμώμενου πλεονάσματος καταναλωτή, όπως ορίζει η σχετική μεθοδολογία του ΟΟΣΑ. Ειδικότερα, από την αξιολόγηση των παρεμβάσεων της για το χρονικό διάστημα 2002 - 2020 προκύπτει σωρευτικό πλεόνασμα ύψους 2,630 δισ. ευρώ, όταν για την περίοδο 2002-2019 το εκτιμώμενο πλεόνασμα του καταναλωτή είχε διαμορφωθεί στα 2,610 δισ. ευρώ. Το οικονομικό αποτύπωμα των 2,630 δισ. ευρώ για την περίοδο 2002-2020 προκύπτει από τις αποφάσεις οριζόντιων συμπράξεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού (1,754 δισ. ευρώ), τις αποφάσεις κάθετων συμπράξεων (482 εκατ. ευρώ), καθώς και τις αποφάσεις κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης (394 εκατ. ευρώ).
Σύμφωνα με την έκθεση πεπραγμένων της ανεξάρτητης αρχής για το 2020 - η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα πριν από μερικά 24ωρα - παρά τις εξαιρετικά δύσκολες και πρωτόγνωρες συνθήκες που δημιούργησε το ξέσπασμα της πανδημίας, πέρυσι το έργο της Επιτροπής επιμερίστηκε ως εξής: συνέχιση της προσπάθειας για την εκκαθάριση εκκρεμών υποθέσεων και αύξηση της αποτελεσματικότητας της Επιτροπής Ανταγωνισμού η οποία είχε ήδη αρχίσει το 2019, ολοκλήρωση ερευνών και κλαδικών μελετών και έναρξη νέων, ψηφιακή αναβάθμιση και οργανωτικό ανασχηματισμό της Επιτροπής, σύσταση και συμμετοχή σε νομοπαρασκευαστικές επιτροπές, έναρξη δημόσιων διαβουλεύσεων καθώς και έκδοση μιας σειράς σημαντικών αποφάσεων.
Το έργο της Επιτροπής Ανταγωνισμού για το 2020 αναπτύχθηκε με βάση τους ακόλουθους τέσσερις πυλώνες:
- την αναδιοργάνωσή της για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς της
- την εστίαση στην τρέχουσα, πραγματική οικονομία
- τη βελτιωμένη λογοδοσία και διαφάνεια
- την ανάγκη για μεγαλύτερη εξωστρέφεια
Το 2020 η Επιτροπή Ανταγωνισμού εξέδωσε σημαντικές αποφάσεις για τις περιπτώσεις αντι-ανταγωνιστικών συμφωνιών και συμπράξεων, καθώς και για περιπτώσεις κατάχρησης της δεσπόζουσας θέσης. Οι καταδικαστικές αποφάσεις που δημοσιεύτηκαν αφορούσαν σε συνολικά πρόστιμα περίπου 2,6 εκατ. ευρώ, ενώ ταυτόχρονα ολοκληρώθηκαν έρευνες σε μεγάλο αριθμό υποθέσεων (περίπου 104).
Ολοκλήρωση πάνω από 120 μακροχρόνιων υποθέσεων
Όπως επισημαίνεται στην έκθεση πεπραγμένων, ήδη από τα τέλη του 2019 η Επιτροπή Ανταγωνισμού δημιούργησε Ομάδα Κρούσης, αποτελούμενη από ικανό αριθμό προσωπικού που απελευθερώθηκε από κάθε άλλο καθήκον και η οποία δούλεψε σε υπέρ-εντατικό ρυθμό υπό την επίβλεψη των αρμόδιων προϊσταμένων και διευθυντών και σε χρόνο ρεκόρ εξέτασε ένα μεγάλο αριθμό εκκρεμών υποθέσεων που είχαν εισαχθεί στην Επιτροπή πριν το 2011. Μία δεύτερη ομάδα κρούσης συστάθηκε τον Ιανουάριο του 2020 για την ολοκλήρωση των εκκρεμών υποθέσεων που είχαν εισαχθεί στην Επιτροπή πριν το 2016.
Τελικώς η Επιτροπή κατάφερε αφενός να αξιοποιήσει εκείνες από τις υποθέσεις που είχαν ενδείξεις παραβατικής συμπεριφοράς και που η ολοκλήρωσή τους θα είχε σημαντικό αντίκτυπο για τον ανταγωνισμό στην αγορά και αφετέρου να αρχειοθετήσει εκείνες που δεν έθεταν τέτοια ζητήματα. Ως αποτέλεσμα, τέθηκε στο αρχείο πλήθος υποθέσεων και μειώθηκε σημαντικά ο μέσος όρος ηλικίας των εν εξελίξει υποθέσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού: από τα περίπου 8 έτη που ήταν τον Σεπτέμβριο του 2019 σε 2 έτη τον Σεπτέμβριο 2020. Παράλληλα, μέσα σε 12 μήνες (από τον Σεπτέμβριο του 2019 κι έπειτα) ολοκληρώθηκαν περισσότερες από 120 υποθέσεις.
Πιο συγκεκριμένα, το 2020 η Επιτροπή διεκπεραίωσε:
-40 καταγγελίες και εξώδικα,
-23 αυτεπάγγελτες έρευνες,
-15 γνωστοποιηθείσες συγκεντρώσεις,
-12 λοιπές έρευνες,
-1 κλαδική έρευνα,
-4 ελέγχους εφαρμογής αποφάσεων της.
Επίσης απάντησε σε 76 ερωτήματα αιτήματα παροχής στοιχείων ευρωπαϊκών και διεθνών οργανισμών, 120 ερωτήσεων, αναφορών Βουλευτών που κατατίθενται στην Βουλή των Ελλήνων, 43 ερωτημάτων δημόσιων φορέων και οργανισμών, 232 ερωτημάτων πολιτών, καθώς και σε 60 ερωτήματα επιχειρήσεων.
Σύνθεση και νέα δομή
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού είναι Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή, με διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια, που εποπτεύεται από τον υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού συγκροτείται από οκτώ τακτικά μέλη, ήτοι τον Πρόεδρο, τον Αντιπρόεδρο τέσσερις Εισηγητές και δύο μέλη μη πλήρους απασχόλησης. Στελεχώνεται από πρόσωπα αναγνωρισμένου κύρους, που διακρίνονται για την επιστημονική τους κατάρτιση και την επαγγελματική τους ικανότητα στο νομικό και οικονομικό τομέα. Τα μέλη της Επιτροπής Ανταγωνισμού απολαμβάνουν προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας και κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους δεσμεύονται μόνο από το νόμο και τη συνείδησή τους. Επιπλέον, ο Πρόεδρος, ο Αντιπρόεδρος και οι Εισηγητές είναι ανώτατοι κρατικοί λειτουργοί πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης και τελούν, κατά το χρόνο που κατέχουν τη θέση τους, σε αναστολή της επαγγελματικής τους δραστηριότητας.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ιωάννης Λιανός
ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ: Καλλιόπη Μπενετάτου
ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ:
- Παναγιώτης Φώτης
- Ιωάννης Στεφάτος
- Μαρία Ιωαννίδου
- Μαρία Ιωάννα Ράντου
ΤΑΚΤΙΚΑ ΜΕΛΗ:
- Σωτήριος Καρκαλάκος
- Ιωάννης Πετρόγλου
- ΑΝΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΜΕΛΗ:
- Μιχαήλ Πολέμης
- Αφροδίτη Αδαμάκου
Το 2020 αποτέλεσε έτος αλλαγών για την Επιτροπή Ανταγωνισμού καθότι άλλαξε τη δομή λειτουργίας της. O νέος οργανισμός φέρνει μία σημαντική δομική αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας της, καθώς δημιουργήθηκαν μικτές τομεακές διευθύνσεις. Σε αντίθεση δηλαδή με το προηγούμενο καθεστώς και κατά τα διεθνή πρότυπα, νομικοί και οικονομολόγοι δουλεύουν μαζί.
Η οργάνωση μίας τεχνοκρατικής Επιτροπής Ανταγωνισμού προϋποθέτει τη δημιουργία δομών που προωθούν τη διεπιστημονικότητα, τη συλλογή, ανάλυση και αξιοποίηση πληροφοριών (intelligence), την «έξυπνη» (smart) χρησιμοποίηση των εργαλείων που διαθέτει και τη δημιουργία στους πολίτες και τις επιχειρήσεις μίας κουλτούρας συμμόρφωσης προς το δίκαιο του ανταγωνισμού, η οποία δεν θα βασίζεται μόνο σε μία κατασταλτική λογική, αλλά και σε μία ενεργητική προώθηση του ανταγωνισμού σε διάφορους φορείς της αγοράς, με κατανόηση, από την πλευρά της Επιτροπής Ανταγωνισμού, των καινούριων επιχειρηματικών μοντέλων της ψηφιακής οικονομίας.
Στρατηγικοί στόχοι
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού διαθέτει ένα ευρύ φάσμα αρμοδιοτήτων όσον αφορά στην επιβολή των κανόνων περί ελεύθερου ανταγωνισμού αλλά και τον εντοπισμό ρυθμιστικών εμποδίων, στο πλαίσιο του γνωμοδοτικού της ρόλου. Οι κυριότεροι στόχοι που επιδιώκονται από την Επιτροπή κατά την εφαρμογή των κανόνων ανταγωνισμού είναι η συστημική προστασία της ανταγωνιστικής δομής της αγοράς, ήτοι η προστασία και βελτίωση των συνθηκών ανταγωνισμού και η προώθηση γνήσιας κουλτούρας ανταγωνισμού στην Ελλάδα.
Οι αποφάσεις της αφορούν σε ζητήματα κανονιστικού περιεχομένου, εφαρμογής της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας και ελέγχου συγκεντρώσεων, ενώ οι γνωμοδοτήσεις της αφορούν στην άρση ρυθμιστικών εμποδίων στη λειτουργία του ελεύθερου ανταγωνισμού.
