Ροή
Οι κυρώσεις που ανακοινώθηκαν από τις ΗΠΑ και την Ε.Ε. εναντίον της Ρωσίας, μετά την επέμβαση και τις εξελίξεις στην Ουκρανία, αναμφίβολα θα έχουν το «κόστος» τους στην οικονομία του Πούτιν, αλλά οι συνέπειές τους εκτείνονται πολύ πέρα από τα όρια που προβλέπουν στην Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες.
Το πρώτο κύμα αυτών των συνεπειών ανακοινώθηκε ήδη μέσα από δηλώσεις που έγιναν χθες από κεντρικούς τραπεζίτες τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη.
Η επικεφαλής της Fed στο Κλίβελαντ Λορέτα Μέστερ δήλωσε ότι «η τρέχουσα κατάσταση στην Ουκρανία θα ληφθεί υπόψη όταν αξιολογήσουμε πόσο γρήγορα μπορούμε να καταργήσουμε τη διευκολυντική μας πολιτική...», ή σε απλή μετάφραση η ουκρανική κρίση θα υποχρεώσει τη Fed να αναθεωρήσει προς τα κάτω την κατά 0,5% αρχικά προβλεπόμενη αύξηση των επιτοκίων τον Μάρτιο.
Στην Ευρώπη ο επικεφαλής της Αυστριακής Κεντρικής Τράπεζας κ. Χόλτσμαν, μόλις ένα 24ωρο μετά την προηγούμενη δήλωσή του, με την οποία προέβλεπε αύξηση των επιτοκίων και στην Ευρώπη ίσως και δύο φορές πριν το τέλος του 2022, άλλαξε γνώμη μετά τα γεγονότα στην Ουκρανία και υποστηρίζει ότι «η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα μπορούσε να καθυστερήσει αλλά όχι να σταματήσει» τη στροφή στη νομισματική πολιτική της ΕΚΤ...
Ακόμα και η Ελίζαμπεθ Σνάμπελ που πρόσφατα είχε αρχίσει να μεταστρέφεται προς την επίσπευση της αλλαγής γραμμής στην ΕΚΤ, υποχρεώθηκε να δηλώσει ότι «αυτή η αβεβαιότητα υποστηρίζει μια σταδιακή ομαλοποίηση που συνδέεται αυστηρά με τα δεδομένα... προκειμένου να μειωθεί η αβεβαιότητα σχετικά με τις ενέργειες και τις προθέσεις μας».
Η κα Λαγκάρντ αργά χθες βράδυ με ένα tweet ενημέρωσε ότι η συνάντηση των επικεφαλής των Κεντρικών Τραπεζών χθες ασχολήθηκε σε βάθος με τα δεδομένα της νέας κατάστασης που έχει προκύψει και σήμερα θα ενημερώσει για τις προθέσεις της ΕΚΤ τους υπουργούς Οικονομικών στη συνάντηση του Eurogroup και του Ecofin στο Παρίσι.
Συμπέρασμα; Η ΕΚΤ βρήκε στα γεγονότα της Ουκρανίας ένα νέο επαρκή λόγο να επανεξετάσει τις αποφάσεις του Δεκεμβρίου, πέρα και ξέχωρα από τις πιέσεις που είχαν διαμορφωθεί τόσο στο επίπεδο της οικονομίας και του πληθωρισμού, πριν από την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία... Γιατί είναι από όλους αναμενόμενο ότι οι κυρώσεις στη Ρωσία θα φέρουν αντίποινα στις εξαγωγές φυσικού αερίου και δημητριακών, από τα οποία τροφοδοτείται η «ζωή» στην Ευρώπη. Και μαζί τους νέους κύκλους αυξήσεων στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων.
Τι σημαίνει αυτό; Η ΕΚΤ έχει στα χέρια της, στο όνομα της υποστήριξης της σταθερότητας στην Ε.Ε., έναν σοβαρό λόγο να σηκώσει λίγο το πόδι της από το γκάζι στη διαδικασία απόσυρσης της νομισματικής χαλάρωσης μέσα στο 2022. «Να καθυστερήσει», όπως δήλωσε ο εκ των «γερακιών» της ΕΚΤ, Χόλτσμαν, την εφαρμογή των αποφάσεων «απόσυρσης του φθηνού χρήματος».
Αυτή η διαπίστωση μπορεί μεν να κάνει τις οικονομίες του ευρωπαϊκού νότου και τις αγορές να... χαμογελάσουν λιγάκι, αλλά η «ιστορία» και ειδικά αυτή της δεκαετίας του '70 δεν παρέχει καθησυχαστικές συστάσεις.
Τι έγινε το 1973, που διαφέρει το σήμερα
Ήταν το 1973, ήτοι δύο χρόνια μετά την κατάρρευση του Μπρέτον Γουντς, τον Αύγουστο του 1971 και την εκδήλωση των ισχυρών πληθωριστικών πιέσεων που το ακολούθησαν. Τότε ξέσπασε ο πόλεμος του Γιομ Κιπούρ τον Οκτώβρη του '73 στη Μέση Ανατολή και προκάλεσε ένα δεύτερο πληθωριστικό τσουνάμι εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης και τον τριπλασιασμό της τιμής του πετρελαίου.
Οι τότε ανεπτυγμένες οικονομίες συμπαρασύρθηκαν σε ένα ανεξέλεγκτο κύμα πληθωρισμού που τροφοδότησε με την σειρά του ένα τσουνάμι γεωπολιτικών ανατροπών για ολόκληρη τη δεκαετία του '70. Μία από αυτές αφορούσε και τα γεγονότα στην Ελλάδα του '73 – '74...
Μπορεί η σημερινή κρίση στην Ουκρανία να προκαλέσει ένα τέτοιο δεύτερο κύμα ανεξέλεγκτου πληθωρισμού μέσα στο ήδη ισχυρό πληθωριστικό περιβάλλον; Αυτό ήταν το ερώτημα στη χθεσινή συνάντηση των τραπεζιτών της ΕΚΤ και την απάντηση σ' αυτό το ερώτημα πρέπει να δώσουν σήμερα στο Eurogroup...
H αλήθεια είναι βέβαια ότι σήμερα η κατάσταση είναι πολύ πιο διαφορετική από εκείνη του '70. Αλλά όχι προς το καλύτερο... Τότε οι διαχειριστές της κρίσης ήταν ΗΠΑ και ΕΣΣΔ. Σήμερα πολλοί – πολλοί περισσότεροι...
Τότε δεν είχε μεσολαβήσει ένα 2008, αντίθετα, μόλις είχε συμβεί το σπάσιμο της σχέσης δολαρίου χρυσού που οδήγησε στην απελευθέρωση (παγκοσμιοποίηση) της κίνησης κεφαλαίων. Τότε ο κόσμος δεν καθόταν ακόμα σε ένα ηφαίστειο κρατικού και ιδιωτικού χρέους δεκάδων τρισ. δολαρίων. Σήμερα μόνο το χρέος των ΗΠΑ και της Ε.Ε. ξεπερνά τα 40 τρισ. δολ. χωρίς να υπολογίσει κανείς το ιδιωτικό χρέος.
Τότε ο Πολ Βόλκερ μπορούσε να αυξήσει τα επιτόκια στο 18 – 20% σε χρόνο μηδέν (το 1981) και να μη πάθει ασφυξία ο πλανήτης. Σήμερα κάτι τέτοιο θα κατέβαζε τον γενικό διακόπτη σε πλανητική κλίμακα...
Όλοι θα περιμένουμε την απάντηση της κας Λαγκάρντ στο Eurogorup, αλλά το πιο πιθανό είναι ότι η απάντησή της θα περιοριστεί σ' αυτό που δήλωσε ο κ. Χόλτσμαν «η Ουκρανία μπορεί να καθυστερήσει αλλά δεν μπορεί να σταματήσει την αλλαγή γραμμής της ΕΚΤ...».
Σε τελική ανάλυση κάποιοι αναλυτές, με μεγάλη δόση κυνισμού, θα μπορούσαν να πουν ότι ο κ. Πούτιν με την εισβολή στην Ουκρανία, πέραν όλων των άλλων, έδωσε την απαραίτητη δικαιολογία στην ΕΚΤ και τη Fed να κερδίσουν λίγο ακόμα χρόνο πριν υποχρεωθούν να πατήσουν το φρένο στην παροχή «φτηνού χρήματος» στον πλανήτη...
