Η σταδιακή αλλά ταχεία ενεργοποίηση των οικονομικών κυρώσεων στην Ρωσία και ειδικά ο αποκλεισμός μεγάλου αριθμού ρωσικών εμπορικών τραπεζών από το SWIFT, πέραν των συνεπειών που θα έχουν στην Ρωσία, δρομολογούν μια δραματική αλλαγή «σκηνικού» στο εσωτερικό της Ευρώπης.
Δύο σε ένα μέτωπα ευρωπαϊκής πολιτικής, στα οποία ήταν συντονισμένες οι οικονομικές πολιτικές και οι προϋπολογισμοί των κρατών μελών ανατρέπονται.
Οι συνέπειες δεν έχουν σε καμία περίπτωση αξιολογηθεί ως προς την έκταση και το βάθος τους:
- Το πρώτο μέτωπο έχει να κάνει με την υιοθετημένη πολιτική στροφής στην «καθαρή» ενέργεια και τις ΑΠΕ. Η ενεργειακή κρίση που έχει αρχίσει να «χτυπά» την καρδιά της βιομηχανικής Ευρώπης και ιδιαίτερα την Γερμανία και την Ιταλία, λόγω της κατά 40% εξάρτησής τους από το ρωσικό φυσικό αέριο, έχει ανατρέψει έμπρακτα τις μέχρι σήμερα αποφάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με την επανενεργοποίηση όλων των διαθέσιμων πηγών ενέργειας, «βρώμικων» και «καθαρών».
Όπως δήλωσε χθες ο Υπ. Οικονομίας της Γερμανίας της χώρας που έχει επενδύσει περισσότερο από κάθε άλλη χώρα στην Ε.Ε. σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) «καμία πηγή ενέργειας δεν αποτελεί πλέον ταμπού...». Αυτή η στροφή στην οικονομία της Γερμανίας αφορά τόσο στην επανενεργοποίηση της πυρηνικής ενέργειας – ήδη έχουν παρθεί αποφάσεις για την ανάσχεση της διακοπής λειτουργίας των πυρηνικών της εργοστασίων – όσο και στον άνθρακα και πετρέλαιο (μαζούτ). Σ' αυτό το πλαίσιο εκτιμάται ότι θα επιβραδυνθεί χωρίς να αναστραφεί η ταχύτητα ολοκληρωτικής στροφής στην ηλεκτροκίνηση στα μέσα μεταφοράς... Είναι σαφές όπως υποστηρίζει αρμόδιος υπηρεσιακός παράγοντας της Κομισιόν στον οποίον απευθύνθηκε το Insider.gr ότι «η στροφή αυτή θα επηρεάσει ένα πολύ μεγάλο μέτωπο πολιτικών της Ε.Ε. στην οικονομία, που προς το παρόν δεν μπορεί να εκτιμηθεί, ως προς τις συνέπειές τους στην ολότητά τους, πολύ περισσότερο μάλιστα σε κάθε χώρα μέλος...».
- Το δεύτερο μέτωπο αφορά στην ήδη δρομολογημένη αλλαγή της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ η οποία προβλέπει με βάση τις ισχύουσες μέχρι στιγμής αποφάσεις, την διακοπή των «καθαρών» αγορών τίτλων χρέους από την Κεντρική Τράπεζα μέσω του PEPP στο τέλος του μήνα. Η «γραμμή» αυτή σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις – και τις πρόσφατες δηλώσεις του επιτελείου της ΕΚΤ – θα «μεταλλαχθεί» και θα προσαρμοστεί στις νέες ανάγκες που έχει προκαλέσει η κρίση στην Ουκρανία στις οικονομίες της Ευρωζώνης. Οι αλλαγές αυτές θα γίνουν στο Συμβούλιο της 10ης Μαρτίου και μάλιστα σε ένα περιβάλλον στο οποίο έχουν επιδεινωθεί ραγδαία οι πληθωριστικές πιέσεις τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μεσοπρόθεσμα.
- Βασικό στοιχείο αυτής της επιδείνωσης είναι αφ' ενός η πρόβλεψη για μακράς διάρκειας υψηλές τιμές στην ενέργεια και αφετέρου η επερχόμενη νέα έκρηξη των τιμών σε βασικά τρόφιμα και υλικά όπως τα λιπάσματα τα οποία είναι καθοριστικής σημασίας για την γεωργική παραγωγή. Η Ρωσία είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο παραγωγός και εξαγωγός λιπασμάτων, ενώ και Ουκρανία είναι επίσης μεγάλη εξαγωγός λιπασμάτων. Χαρακτηριστικό των εξελίξεων που επηρεάζουν άμεσα το μέτωπο αυτό είναι ότι χθες ανακοινώθηκε ο αποκλεισμός – από την Ρωσία – της Αζοφικής Θάλασσας και των λιμανιών της. Όμως τα λιμάνια αυτής της περιοχής είναι αυτά από τα οποία διακινούνται οι εξαγωγές σιτηρών (και λιπασμάτων) της Ουκρανίας και της Ρωσίας σε ολόκληρο τον κόσμο και ειδικά στην Ευρώπη. Οι συνέπειες ήταν άμεσες. Ανεστάλησαν οι διαπραγματεύσεις τιμών των σιτηρών στο Χρηματιστήριο του Σικάγο λόγω της εκτός ελέγχου ανόδου των τιμών τους...
- Τέλος ένα νέο «μέτωπο» πολιτικών στο εσωτερικό της Ε.Ε. αλλάζει άρδην μετά την απόφαση της γερμανικής Βουλής να ανατρέψει την μέχρι στιγμής συντηρητική στάση της απέναντι στους αμυντικούς εξοπλισμούς. Η απόφαση να διατεθούν 100 δισ. ευρώ από τον Προϋπολογισμό για εξοπλισμούς (έρευνα, παραγωγή και ενίσχυση στρατιωτικών δυνάμεων) «δεν θα είναι εφ' άπαξ», όπως παρατηρούν οικονομικοί αναλυτές. Πράγματι η απόφαση αυτή που αφορά τους προϋπολογισμούς και των επόμενων ετών μπορεί να απελευθερώσει επενδύσεις σε εξοπλισμό μισό τρισ. ευρώ μέσα σε μία πενταετία αλλάζοντας δραματικά την γεωπολιτική «παρουσία» της Γερμανίας κατ' αρχήν στο εσωτερικό της Ε.Ε. αλλά και διεθνώς. Και μάλιστα χωρίς αυτή η εξέλιξη να ταυτίζεται με την ΝΑΤΟϊκή παρουσία της, εκτός και αν «γερμανοποιηθεί» η παρουσία του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη. Μια δευτερεύουσα συνέπεια αυτής της απόφασης είναι ότι πλέον όλοι στην Ευρωζώνη θεωρούν ως δεδομένη την μερική ή και ολική εξαίρεση των εξοπλιστικών δαπανών από τον υπολογισμό των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και του χρέους.
Όπως παρατηρούν στελέχη της Κομισιόν που παρακολουθούν τις σχετικές διαδικασίες «δεν θα χρειαστεί γι' αυτό να αλλάξει το Σύμφωνο Σταθερότητας, υπάρχουν στους ισχύοντες κανόνες περιθώρια ενσωμάτωσης τέτοιων 'αλλαγών'».
Είναι προφανές ότι όλες οι αλλαγές αυτές θα αφήσουν το αποτύπωμά τους και στην Ελλάδα, σε συνάρτηση βέβαια με τις κυβερνητικές επιλογές το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.
Το εύρος όμως των συνεπειών αυτών είναι πολύ νωρίς ακόμα για να σκιαγραφηθεί, αν και η σχετική συγκράτηση των ανοδικών πιέσεων στις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων και των spreads τα τελευταία 24ωρα, παρά την αυξημένη ένταση των εχθροπραξιών, δείχνουν την κατεύθυνση...
Είναι αναγκαίο να επισημανθεί εδώ ότι την προηγούμενη εβδομάδα οι αγορές της ΕΚΤ μέσω του PEPP ήταν σχεδόν μηδενικές (0,271 δισ. ευρώ) έναντι 10 δισ. ευρώ την εβδομάδα που είχε προηγηθεί. Η ελαφρά συρρίκνωση των αποδόσεων αυτή την εβδομάδα δεν είναι ακόμα σαφές αν οφείλεται σε απότομη αύξηση της παρέμβασης της ΕΚΤ ή όχι.
Αυτό θα φανεί όταν η ΕΚΤ την επόμενη εβδομάδα δώσει τα σχετικά στοιχεία. Όμως έτσι κι αλλιώς την επόμενη Πέμπτη (10/3) η ΕΚΤ θα δημοσιοποιήσει την νέα της εκτίμηση και τις προθέσεις της.
