Η ενίσχυση της ενεργειακής συνεργασίας Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ αποτελεί την ατζέντα της σημερινής Συνόδου των υπουργών Ενέργειας των τριών χωρών, που θα διεξαχθεί στην Ιερουσαλήμ. Η Σύνοδος πραγματοποιείται «στη σκιά» των πρωτοβουλιών για απεξάρτηση από τις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία, στο πλαίσιο της οποίας αναβαθμίζεται ο ρόλος της νοτιοανατολικής Μεσογείου ως «πύλης εισόδου» ενέργειας στην Ευρώπη.
Στην Τριμερή Σύνοδο, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, θα συζητήσει με τους ομολόγους του από το Ισραήλ και την Κύπρο, Καρίν Ελχαράρ και Νατάσα Πηλείδου, για τις προοπτικές εμβάθυνσης των συμπράξεων των τριών χωρών στον ενεργειακό τομέα. Σε αυτό το πλαίσιο, με βάση σχετική ανακοίνωση του κυπριακού υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, οι τρεις υπουργοί θα ανταλλάξουν μεταξύ άλλων και απόψεις για περαιτέρω ενίσχυση και αξιοποίηση του σχήματος «3+1» με τις ΗΠΑ.
Την ίδια στιγμή, στη Σύνοδο θα λάβουν μέρος αντιπροσωπείες τεχνοκρατών από τις τρεις χώρες, εξετάζοντας σύμφωνα με πληροφορίες τρία συγκεκριμένα διακρατικά έργα, τα οποία πληρούν τις προϋποθέσεις ανάδειξης της περιοχής σε σημαντικό ενεργειακό πόλο για την Ευρώπη. Έτσι, από την πλευρά της Ελλάδας, τον Κ. Σκρέκα θα συνοδεύσουν οι επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ, της ΔΕΠΑ Εμπορίας και της Energean, Μ. Μανουσάκης, Κ. Ξιφαράς και Μ. Ρήγας, αντίστοιχα.
Ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ
Σε αυτό το πλαίσιο, στην ατζέντα της Συνόδου θα βρεθεί το πρότζεκτ «EuroAsia Interconnector», το οποίο υλοποιείται από τον ομώνυμο φορέα και αφορά την ηλεκτρική διασύνδεση των τριών χωρών, μέσω υποθαλάσσιου καλωδίου. Από το εν λόγω έργο, πιο «ώριμο» προς υλοποίηση προς ώρας είναι το σκέλος Κύπρος-Ελλάδα (μέσω της Κύπρου), για το οποίο ήδη έχει εγκριθεί χρηματοδότηση ύψους 657 εκατ. ευρώ από ευρωπαϊκούς πόρους.
Η παρουσία στη Σύνοδο του προέδρου και Διευθύνοντα Συμβούλου του ΑΔΜΗΕ, Μάνου Μανουσάκη, αποτελεί ένα ακόμη βήμα στη συνεργασία του Διαχειριστή του ελληνικού συστήματος μεταφοράς με τον EuroΑsia Interconnector, για τη διαλειτουργικότητα του έργου με την ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης-Αττικής, που βρίσκεται ήδη υπό κατασκευή. Μάλιστα, για τον συντονισμό των δύο φορέων, στα μέσα Φεβρουαρίου πραγματοποιήθηκε συνάντηση στην έδρα του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας στη Λευκωσία, μεταξύ της υπουργού, Νατάσας Πηλείδου, ανώτατων διοικητικών στελεχών του ΑΔΜΗΕ και εκπροσώπων του Euroasia Interconnector.
Σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο κ. Μανουσάκης επισήμανε πως εξετάζεται και η μετοχική συμμετοχή του ΑΔΜΗΕ στη διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ. Επίσης, εκτίμησε ότι το 2030 θα είναι πλήρως λειτουργικό το έργο, όπως και οι επίσης νέες διεθνείς διασυνδέσεις με την Ιταλία και την Αίγυπτο.
Επί τάπητος και ο EastMed
Από την άλλη πλευρά, η συμμετοχή του επικεφαλής της ΔΕΠΑ Εμπορίας, Κωνσταντίνου Ξιφαρά, καταδεικνύει την πρόθεση περαιτέρω ωρίμανσης του πρότζεκτ EastMed, για την κατασκευή του αγωγού αερίου που θα μεταφέρει στην Ιταλία, μέσω της Ελλάδας, αέριο από τα κοιτάσματα της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Το έργο προωθείται από την IGI Poseidon, κοινοπραξία της ΔΕΠΑ Διεθνών Έργων και της ιταλικής Edison, η οποία συνεχίζει απρόσκοπτα τις προπαρασκευαστικές εργασίες για την υλοποίησή του.
Στον απόηχο της άρσης της αμερικανικής στήριξης στο έργο, που εκφράστηκε από την υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Βικτόρια Νούλαντ η οποία πρόκρινε τη μεταφορά του αερίου ακτοπλοϊκώς σε υγροποιημένη μορφή, η κοινοπραξία επισημαίνει ότι η σημασία του αγωγού έχει αναβαθμιστεί στη σκιά της απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο. Χαρακτηριστικές ήταν οι πρόσφατε δηλώσεις του Διευθύνοντος Συμβούλου της Edison, Νικόλα Μόντι, ο οποίος επισήμανε πως επιβάλλεται να επαναπροωθηθεί το πρότζεκτ, το οποίο θα επιτρέψει στην Ευρώπη τη χρήση αερίου απευθείας από κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου, κυρίως από την Κύπρο και το Ισραήλ.
Ο κ. Μόντι αντέκρουσε τις αιτιάσεις για «χρονοβόρο πρότζεκτ», καθώς επισήμανε πως μέσα σε περίπου 4 χρόνια ο αγωγός μπορεί να είναι έτοιμος. Επίσης, η κοινοπραξία σημειώνει πως οι προκαταρκτικές μελέτες έχουν δείξει πως το έργο είναι οικονομικά βιώσιμο.
Αγωγός αερίου Ισραήλ-Κύπρου
Μία πρόταση για την κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού αερίου, για τη μεταφορά αερίου από την ΑΟΖ του Ισραήλ στην Κύπρο, θα κομίσει στη Σύνοδο ο Διευθύνων Σύμβουλος της Energean, Μαθιός Ρήγας. Το καύσιμο θα προέρχεται από τις παραχωρήσεις που εκμεταλλεύεται η εταιρεία στο Ισραήλ, με επίκεντρο την ανάπτυξη των θαλάσσιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου Καρίς (Karish) και Βόρειο Καρίς (Karish North) που διαθέτουν περί τα 100 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Η παραγωγή από το πρώτο να αναμένεται να ξεκινήσει στο τρίτο τρίμηνο της χρονιάς.
Παράλληλα, η εταιρεία έχει ξεκινήσει την μεγαλύτερη γεωτρητική καμπάνια στην Ανατολική Μεσόγειο στην θάλασσα του Ισραήλ, στοχεύοντας σε ανακαλύψεις έως 110 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου. Επομένως, οι ποσότητες αυτές μπορούν να ενισχύσουν τη διαφοροποίηση των πηγών τροφοδοσίας της Ευρώπης, με τον αγωγό προς την Κύπρο να μπορεί να ενσωματωθεί στην πορεία στον σχεδιασμό του EastMed, αποτελώντας το πρώτο σκέλος του.
