Η συνεχής εφαρμογή των προαπαιτούμενων (ειδικά στο σκέλος του χρηματοπιστωτικού συστήματος, στην πρωτοβάθμια υγεία και στον ΕΝΦΙΑ), η επιτυχία του Ελληνικού Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά και οι αποφάσεις της ΕΕ για κοινή στάση έναντι της ενεργειακής κρίσης φέτος, καθώς και για αλλαγές στους δημοσιονομικούς κανόνες (με την εξαίρεση, μεταξύ άλλων, των αμυντικών δαπανών από τον «λογαριασμό»), είναι οι βασικές παράμετροι που θα καθορίσουν τα περιθώρια της ελληνικής κυβέρνησης για στήριξη της αγοράς και της κοινωνίας φέτος και τα επόμενα χρόνια. Ο λόγος για μία στήριξη που (όπως έγινε σαφές τις προηγούμενες ημέρες), θα πρέπει να διαφυλάσσει την – ξεκάθαρη - υποχρέωση επιστροφής σε πλεονάσματα το 2023 αν και με πιο «ελαστικά» όρια.
Το εύρος της ευελιξίας αυτής είναι ακόμη άδηλο και θα πρέπει να «περιμένει» τις αποφάσεις του Μαΐου - Ιουνίου που θα ληφθούν σε επίπεδο ΕΕ και θα εξαρτηθούν από πολλά γεγονότα: Από τις γαλλικές εκλογές και τις εσωτερικές ισορροπίες των κρατών – μελών, έως την πορεία του πολέμου και της νέας ενεργειακής - εφοδιαστικής κρίσης.
Ο νέος προϋπολογισμός
Η παραπάνω πολύ δύσκολη και λεπτή ισορροπία καθορίζει τον νέο – πολυετή – προϋπολογισμό, για τον οποίο «έδωσαν χέρια» τις προηγούμενες ημέρες κυβέρνηση και θεσμοί, όπως φάνηκε από τις συναντήσεις του ΥΠΟΙΚ Χρήστου Σταϊκούρα με τους κ.κ. Ντομπρόβσκις και Ρέγκλινγκ, αλλά και από τις δημόσιες τοποθετήσεις στο πλαίσιο του συνεδρίου των Δελφών.
Ουσιαστικά η κυβέρνηση έχει καταλήξει σε ένα «βασικό» σενάριο ανάπτυξης-πλεονασμάτων- χρέους. Το σενάριο αυτό οδηγεί φέτος σε ελαφρά μόνο υψηλότερο έλλειμμα από αυτό που εγγράφεται στον προϋπολογισμό (στο φάσμα του 2% του ΑΕΠ) και σε πλεονάσματα περίπου 1% του ΑΕΠ το 2023, όπως το περιέγραψε από το Συνέδριο των Δελφών ο αρμόδιος γενικός γραμματέας Δημοσιονομικής Πολιτικής του ΥΠΟΙΚ Θ. Πετραλιάς. Το ίδιο σενάριο εκτιμά πως (λόγω πληθωρισμού και ανάπτυξης) το χρέος θα μειωθεί κατά 10 μονάδες ως αναλογία του ονομαστικού ΑΕΠ φέτος και σε εύρος 5ετίες θα πέσει κάτω από το 150% του ΑΕΠ, διασφαλίζοντας την «εικόνα» βιωσιμότητας στον προϋπολογισμό.
Κλειδί η κοινή δράση
Ωστόσο, έγινε σαφές από τα στελέχη της κυβέρνησης πως η ισορροπία αυτή απαιτεί κάλυψη σε επίπεδο ΕΕ του κόστους που προκύπτει από τη νέα κρίση, με κοινή δράση, ειδικά στο πεδίο του ρεύματος. Γιατί τα έσοδα από ρύπους τελειώνουν και ο συμπληρωματικός προϋπολογισμός των 2,6 δισ. ευρώ (σ.σ. τα 600 εκατ. ευρώ είναι ΠΔΕ και συνδέονται με αγροτικές παρεμβάσεις), δεν μπορεί προφανώς να καλύψει το πακέτο για το ρεύμα-αέριο σε ένα «κακό» σενάριο χωρίς να προκαλέσει απόκλιση από τους στόχους του νέου αυτού προϋπολογισμού...
Οι νέες εκτιμήσεις της Ελλάδας, όπως και όλων των κρατών, θα κατατεθούν έως το τέλος Απριλίου στις Βρυξέλλες ως «Προγράμματα Σταθερότητας» με προβλέψεις έως το 2026. Θα περιλαμβάνουν και εναλλακτικά σενάρια «ευαισθησίας». Τον Μάιο θα ανοίξει τα χαρτιά της η Επιτροπή και - ανάλογα με την τροπή του πολέμου και των πολιτικών ισορροπιών θα ληφθούν και αποφάσεις.
Τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης
Προς το παρόν, διάθεση για «νέο χρήμα» δεν υπάρχει ανά την ΕΕ. Στο τραπέζι είναι η αναδρομολόγηση των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης που έχουν μείνει στα «αζήτητα». Ωστόσο, καθώς η Ελλάδα έχει ζητήσει την πλήρη χρήση τους, μένει να φανεί αν αυτό το «υπόλοιπο» των 230 δισ. ευρώ θα διατεθεί εκ νέου σε όλους και με τι όρους, εξηγούν αρμόδιες πηγές (σ.σ. γιατί καθώς είναι δάνειο χτυπάει στο χρέος, όπως άλλωστε και μέτρα που ελήφθησαν για την πανδημία όπως το SURE).
Στη μεγάλη «κουβέντα» για τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες, στόχος είναι να μην «παγώσει» λόγω μίας παράτασης της ευελιξίας ή γενικά της ρήτρας διαφυγής το 2023. Εξάλλου, ο αντιπρόεδρος Ντομπρόβσκις έκανε σαφές το Σάββατο πως θα τεθεί επί τάπητος (όταν αρχίσει η κουβέντα) και το θέμα εξαίρεσης (έστω και εν μέρει) των αμυντικών δαπανών από τη δημοσιονομική καταμέτρηση.
Το μερίδιο της Αθήνας
Σε αυτά που μπορεί να «ελέγξει» η ελληνική πλευρά, έγινε σαφές επίσης από τον Αντιπρόεδρο πως η καλή πορεία ολοκλήρωσης των μεταρρυθμίσεων πρέπει να συνεχισθεί και θα παρακολουθείται ενόψει του στόχου που έχει τεθεί για 2 δόσεις φέτος και για έξοδο τον Αύγουστο από την Εποπτεία. Με έμφαση, όπως είπε, σε παρεμβάσεις όπως είναι η συνεχής υλοποίηση των παρεμβάσεων του χρηματοπιστωτικού τομέα, η ολοκλήρωση του πλαισίου πρωτοβάθμιας υγείας αλλά και η εφαρμογή στην πράξη του νέου ΕΝΦΙΑ με τον στόχο για τις πρώτες πληρωμές δόσεων να έχει τεθεί για τον Μάιο. Η απόφαση για την ενισχυμένη εποπτεία θα ληφθεί τον Ιούνιο, ενώ μέσα στο καλοκαίρι η Ελλάδα έχει να ολοκληρώσει και μία 2η αξιολόγηση για πακέτο «δόσεων» για το Ταμείο Ανάκαμψης με τον ορίζοντα έλευσης των χρημάτων στην Αθήνα να έχει προσδιορισθεί για τον Αύγουστο – Σεπτέμβριο.
