Μπορεί η τοποθέτηση της ΕΚΤ στο τελευταίο Συμβούλιο, όσον αφορά τα επόμενα βήματα στη νομισματική πολιτική της, να εκφράζει αμηχανία μπροστά στο συνδυασμένο πρόβλημα του πληθωρισμού και της οικονομικής επιβράδυνσης, αλλά την ίδια στιγμή είναι απολύτως σαφής για τα αίτια και τις συνέπειες του προβλήματος.
Η τοποθέτηση της κας Λαγκάρντ μετά τη συνάντηση του Συμβουλίου όταν ρωτήθηκε για τις συνέπειες του πολέμου και την ανισομέρεια των επιπτώσεων για την Ευρώπη και τις ΗΠΑ ήταν απολύτως σαφής, η Ευρώπη θα πληρώσει τον λογαριασμό όχι οι ΗΠΑ...
Οι οικονομίες μας είπε, «δεν συγκρίνονται, και αν μη τι άλλο, πιστεύω ότι αυτό είναι πιθανό να επιδεινωθεί από το γεγονός ότι η ζώνη του ευρώ θα είναι πιο εκτεθειμένη και θα υποστεί περισσότερες συνέπειες ως αποτέλεσμα του πολέμου από τη Ρωσία κατά της Ουκρανίας. Οι ΗΠΑ δεν θα επωμιστούν τόσο μεγάλο βάρος των συνεπειών από οικονομική άποψη...». Για τον λόγο αυτό όπως υποστήριξε δεν πρέπει να συγκρίνονται οι νομισματικές πολιτικές των δύο νομισμάτων, «συγκρίνοντας τις αντίστοιχες νομισματικές πολιτικές μας συγκρίνουμε μήλα και πορτοκάλια. Δεν εφαρμόζουμε καθόλου πολιτικές για την ίδια οικονομική κατάσταση...».
Τα λεγόμενα της κας Λαγκάρντ υποστηρίζουν τα αποτελέσματα σχετικής έρευνας που έγινε υπό την αιγίδα της ΕΚΤ. Οι προβλέψεις οδηγούν σε σοβαρή οικονομική επιβράδυνση σε συνδυασμό με υψηλό πληθωρισμό, γεγονός που ενισχύει – παρά τις αντιρρήσεις των οικονομολόγων της ΕΚΤ – στο σοβαρό ενδεχόμενο εισόδου της ευρω-οικονομίας σε κατάσταση «στασιμοπληθωρισμού». Οι οικονομολόγοι που συμμετείχαν στην Survey of Professional Forecasters (SPF) της ΕΚΤ εκτίμησαν τον πληθωρισμό στο 6% φέτος ή δύο φορές υψηλότερο από ότι προβλεπόταν μόλις πριν από δύο μήνες. H δε ανάπτυξη εκτιμάται ότι επιβραδύνεται στο 2,9% φέτος από 4,2% στην προηγούμενη SPF και η ΕΚΤ είπε ότι «σχεδόν όλοι» οι ερωτηθέντες απέδωσαν τις καθοδικές αναθεωρήσεις τους στις επιπτώσεις της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. «Πέρα από τις υψηλότερες τιμές της ενέργειας και των εμπορευμάτων τροφίμων, όπως επίσης τις διαταραχές σε ορισμένους τομείς τροφοδοσίας και τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν» η έρευνα σημειώνει ότι η κατάσταση είχε ως αποτέλεσμα πτώση της εμπιστοσύνης των επιχειρήσεων και των καταναλωτών και απώλεια αγοραστικής δύναμης για τα νοικοκυριά. Σ' αυτό το πλαίσιο είναι αναγκαίο να δει κανείς τη συγκεκριμένη τοποθέτηση της κας Λαγκάρντ για την «ανάπτυξη» της οικονομίας, τον «πληθωρισμό» και τα συμπεράσματα.
Η πορεία της οικονομίας
«Η οικονομία της ζώνης του ευρώ αυξήθηκε κατά 0,3% το τελευταίο τρίμηνο του 2021. Εκτιμάται ότι η ανάπτυξη παρέμεινε αδύναμη κατά το πρώτο τρίμηνο του 2022, κυρίως λόγω των περιορισμών που σχετίζονται με την πανδημία.
Διάφοροι παράγοντες δείχνουν επιβράδυνση της ανάπτυξης και κατά την προσεχή περίοδο. Ο πόλεμος επηρεάζει ήδη την εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων και των καταναλωτών, μεταξύ των οποίων και μέσω της αβεβαιότητας που προκαλεί. Με τις τιμές της ενέργειας και των βασικών προϊόντων να αυξάνονται απότομα, τα νοικοκυριά αντιμετωπίζουν υψηλότερο κόστος ζωής και οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν υψηλότερο κόστος παραγωγής. Ο πόλεμος έχει δημιουργήσει νέα σημεία συμφόρησης, ενώ ένα νέο σύνολο μέτρων πανδημίας στην Ασία συμβάλλει στις δυσκολίες της εφοδιαστικής αλυσίδας. Ορισμένοι τομείς αντιμετωπίζουν αυξανόμενες δυσκολίες στην προμήθεια των εισροών τους, γεγονός που διαταράσσει την παραγωγή. Ωστόσο, υπάρχουν επίσης αντισταθμιστικοί παράγοντες που στηρίζουν τη συνεχιζόμενη ανάκαμψη, όπως τα αντισταθμιστικά δημοσιονομικά μέτρα και η δυνατότητα των νοικοκυριών να αντλούν από τις αποταμιεύσεις που συγκέντρωσαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Επιπλέον, η επαναλειτουργία των τομέων που πλήττονται περισσότερο από την πανδημία και η ισχυρή αγορά εργασίας με περισσότερους ανθρώπους σε θέσεις εργασίας θα συνεχίσουν να στηρίζουν τα εισοδήματα και τις δαπάνες.
Η στήριξη της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής παραμένει κρίσιμη, ιδίως σε αυτή τη δύσκολη γεωπολιτική κατάσταση. Επιπλέον, η επιτυχής εφαρμογή των επενδυτικών και μεταρρυθμιστικών σχεδίων στο πλαίσιο του προγράμματος Next Generation EU θα επιταχύνει τις ενεργειακές και πράσινες μεταβάσεις. Αυτό αναμένεται να συμβάλει στην ενίσχυση της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης και ανθεκτικότητας στη ζώνη του ευρώ...».
Πληθωρισμός
«Ο πληθωρισμός αυξήθηκε σε 7,5% το Μάρτη, από 5,9% το Φεβρουάριο. Οι τιμές της ενέργειας οδηγήθηκαν υψηλότερα μετά το ξέσπασμα του πολέμου και τώρα βρίσκονται 45% πάνω από το επίπεδό τους πριν από ένα χρόνο. Εξακολουθούν να αποτελούν τον κύριο λόγο για το υψηλό ποσοστό πληθωρισμού. Οι δείκτες που βασίζονται στην αγορά δείχνουν ότι οι τιμές της ενέργειας θα παραμείνουν υψηλές βραχυπρόθεσμα, αλλά στη συνέχεια θα μετριάζονται σε κάποιο βαθμό. Οι τιμές των τροφίμων έχουν επίσης αυξηθεί απότομα. Αυτό οφείλεται στο αυξημένο κόστος μεταφοράς και παραγωγής, ιδίως στην υψηλότερη τιμή των λιπασμάτων, τα οποία σχετίζονται εν μέρει με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Οι αυξήσεις των τιμών έχουν γίνει πιο διαδεδομένες. Το ενεργειακό κόστος ανεβάζει τις τιμές σε πολλούς τομείς. Τα σημεία συμφόρησης της προσφοράς και η εξομάλυνση της ζήτησης καθώς η οικονομία ανοίγει ξανά εξακολουθούν επίσης να ασκεί ανοδική πίεση στις τιμές. Η αγορά εργασίας συνεχίζει να βελτιώνεται, με την ανεργία να έχει πέσει στο ιστορικό χαμηλό του 6,8 τοις εκατό το Φεβρουάριο. Οι αποσπάσεις θέσεων εργασίας σε πολλούς τομείς εξακολουθούν να σηματοδοτούν ισχυρή ζήτηση για εργασία, ωστόσο η αύξηση των μισθών παραμένει συγκρατημένη συνολικά. Με την πάροδο του χρόνου, η επιστροφή της οικονομίας σε πλήρη παραγωγική ικανότητα αναμένεται να στηρίξει την ταχύτερη αύξηση των μισθών...».
Εκτίμηση του υπάρχοντος κινδύνου
«Οι καθοδικοί κίνδυνοι για τις προοπτικές ανάπτυξης έχουν αυξηθεί σημαντικά ως αποτέλεσμα του πολέμου στην Ουκρανία. Ενώ οι κίνδυνοι που σχετίζονται με την πανδημία έχουν μειωθεί, ο πόλεμος μπορεί να έχει ακόμη ισχυρότερη επίδραση στο οικονομικό συναίσθημα και θα μπορούσε να επιδεινώσει περαιτέρω τους περιορισμούς από την πλευρά της προσφοράς. Το επίμονα υψηλό ενεργειακό κόστος, σε συνδυασμό με την απώλεια εμπιστοσύνης, θα μπορούσε να μειώσει τη ζήτηση και να περιορίσει την κατανάλωση και τις επενδύσεις περισσότερο από το αναμενόμενο. Οι ανοδικοί κίνδυνοι που περιβάλλουν τις προοπτικές για τον πληθωρισμό έχουν επίσης ενταθεί, ιδίως βραχυπρόθεσμα. Οι κίνδυνοι για τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές πληθωρισμού περιλαμβάνουν κινήσεις άνω του στόχου στις προσδοκίες για τον πληθωρισμό, υψηλότερες από τις αναμενόμενες αυξήσεις των μισθών και διαρκή επιδείνωση των συνθηκών από την πλευρά της προσφοράς. Ωστόσο, εάν η ζήτηση αποδυναμωνόταν μεσοπρόθεσμα, θα μείωνε την πίεση στις τιμές...».
Συμπεράσματα
«Συνοψίζοντας, ο πόλεμος στην Ουκρανία επηρεάζει σοβαρά την οικονομία της ζώνης του ευρώ και έχει αυξήσει σημαντικά την αβεβαιότητα. Ο αντίκτυπος του πολέμου στην οικονομία θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη της σύγκρουσης, από τις επιπτώσεις των σημερινών κυρώσεων και από πιθανά περαιτέρω μέτρα. Ο πληθωρισμός έχει αυξηθεί σημαντικά και θα παραμείνει υψηλός τους προσεχείς μήνες, κυρίως λόγω της απότομης αύξησης του ενεργειακού κόστους. Είμαστε πολύ προσεκτικοί στις τρέχουσες αβεβαιότητες και παρακολουθούμε στενά τα εισερχόμενα δεδομένα σε σχέση με τις επιπτώσεις τους στις μεσοπρόθεσμες προοπτικές για τον πληθωρισμό. Η αξιολόγηση των πολιτικών μας θα παραμείνει εξαρτώμενη από τα δεδομένα και θα αντικατοπτρίζει την εξελισσόμενη αξιολόγησή μας για τις προοπτικές. Είμαστε έτοιμοι να προσαρμόσουμε όλα τα μέσα μας στο πλαίσιο της εντολής μας, ενσωματώνοντας ευελιξία, εάν δικαιολογείται, για να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός σταθεροποιείται στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα...».
