Η Ελλάδα υπό κανονικές συνθήκες θα πήγαινε πολύ καλά, με βάση τις χθεσινές ανακοινώσεις που έγιναν από Αθήνα και Βρυξέλλες. Η υπέρβαση φορολογικών εσόδων είναι σταθερή και σημαντική τους πρώτους μήνες του 2022, μόνο που έχει ήδη «δεσμευθεί» στο πακέτο μέτρων για την ενεργειακή κρίση που ανακοινώθηκε προ ημερών.
Έτσι πλέον αναζητούνται πρόσθετοι πόροι από το ελληνικό οικονομικό επιτελείο με έμφαση σε εγχώριο πεδίο σε μία καλή πορεία του τουρισμού (σ.σ. που θα γίνει φανερή όμως μετά τον Ιούνιο επιτρέποντας ή όχι επιπλέον κινήσεις). Διεθνώς η κατάσταση θα κριθεί από το πως θα εξελιχθούν οι πολύ υψηλές σήμερα τιμές φυσικού αερίου και πετρελαίου, αλλά και από το αν θα υπάρξει μία ευρωπαϊκή παρέμβαση η οποία προς το παρόν δεν φαίνεται στον ορίζοντα, τουλάχιστον με ένα πακέτο που θα δίνει «ζεστό χρήμα».
Από πλευράς Βρυξελλών, οι χθεσινές ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πορεία των οικονομιών, συνοδεύτηκαν από θετικά σχόλια για την ανθεκτικότητα της ελληνικής οικονομίας στην πανδημία. Γίνεται λόγος για ισχυρό come back του τουρισμού, των φορολογικών εσόδων (κυρίως όσων συνδέονται με εταιρικά κέρδη) και για ισχυρή αύξηση των επενδύσεων, για σχετική ανθεκτικότητα του ρυθμού ανάπτυξης και για συγκρατημένη (σε σχέση με άλλες χώρες) άνοδο του πληθωρισμού.
Το ζήτημα είναι, σύμφωνα με τα παραρτήματα που συνοδεύουν το χθεσινό πακέτο ανακοινώσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το βασικό ενεργειακό και συναλλαγματικό σενάριο με τις παραδοχές στις οποίες βασίζεται το πακέτο προβλέψεων πως ήδη το πρόβλημα είναι πάρα πολύ οξύ και δεν αναμένεται να αμβλυνθεί παρά ελάχιστα το 2023. Επιπλέον στα δύο σενάρια χειρότερων εξελίξεων (που περιλαμβάνουν μέχρι και κλείσιμο της κάνουλας φυσικού αερίου με τη Ρωσία) η πίεση στο ενεργειακό κόστος θα είναι πολύ μεγαλύτερη.
Ενδιαφέρον έχει στα ίδια αρνητικά σενάρια πως δεν αναφέρεται κάποια διαφοροποίηση της Ευρώπης αναφορικά με την ασκούμενη πολιτική. Και τούτο διότι δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή αποφάσεις, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες από αρμόδια κυβερνητικά στελέχη, τα σενάρια που συζητούνται δεν περιλαμβάνουν νέο «ζεστό» χρήμα, με τη μορφή επιδοτήσεων που να καλύπτουν δημοσιονομικά τα κράτη.
Η Ελλάδα έτσι, επιχειρεί το επόμενο διάστημα να βγει ομαλά από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας και να διατηρήσει την προοπτική της επενδυτικής βαθμίδας. Ο λόγος για μία προσπάθεια που συνεπάγεται συγκράτηση του χρέους και επιστροφή σε πλεονάσματα.
Η Επιτροπή, αναμένεται πως τις επόμενες μέρες θα κλιμακώσει τη δημοσιοποίηση των θέσεών της, προτείνοντας την παράταση της ρήτρας γενικής διαφυγής η οποία δίνει το περιθώριο για μέτρα στήριξης χωρίς βεβαίως να παρέχει το «χρήμα» και για το 2023. Επίσης, θα ανακοινώσει και εναλλακτικές προτάσεις εύρεσης χρηματοδότησης μέσα από το πακέτο toolkit και το Repower EU που θα ανακοινωθεί την Τετάρτη.
Ωστόσο, στο ίδιο πλαίσιο, η Επιτροπή περιγράφει και αναλυτικά τις προβλέψεις της με βάση τις οποίες γίνεται φανερό ότι η εκτίμηση για χαμηλότερη αύξηση του πληθωρισμού το 2023 (και στην Ελλάδα), συνδέεται απλά με μία μικρή αποκλιμάκωση του ενεργειακού κόστους, αλλά με τη διατήρησή του και πάλι σε δυσθεώρητα επίπεδα.
Το βασικό σενάριο... τρόμου
Το βασικό σενάριο με το οποίο κατέστρωσε η Κομισιόν τις εαρινές εκτιμήσεις της βασίζεται σε δυο μέτωπα: Σε αυτή της ισοτιμίας ευρώ/δολαρίου και στην άνοδο των ενεργειακών τιμών που προκαλούν διπλή πίεση στο τελικό κόστος.
Βασίζεται λοιπόν σε διατήρηση της σημερινής ισοτιμίας ευρώ-δολαρίου και το 2023, σε τιμές φυσικού αερίου στα 98 ευρώ ανά μεγαβατώρα φέτος (από 47 ευρώ το 2021), αλλά και στα 80,36 ευρώ ανά μεγαβατώρα το 2023. Βασίζεται σε τιμές πετρελαίου φέτος στα 103,6 δολάρια το βαρέλι και στα 95 ευρώ το βαρέλι (από 70,7 δολάρια και 59,8 ευρώ το 2021). Οι τιμές πετρελαίου αναμένεται πως θα αποκλιμακωθούν ελάχιστα (στα 53,5 δολάρια ή στα 86,6 ευρώ το βαρέλι) το 2023.
Όσο για τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας (με βάση το μέσο κόστος σε Δανία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Ολλανδία, Βέλγιο και Αυστρία προσαρμοσμένο με βάση το ΑΕΠ) υπολογίζονται φέτος στα 234,31 ευρώ ανά μεγαβατώρα, έναντι 107,23 ευρώ ανά μεγαβατώρα το 2021 και στα 210,54 ευρώ η μεγαβατώρα του 2023...
Τα δυο εναλλακτικά σενάρια
Οι εν λόγω δυσοίωνες προβλέψεις περιλαμβάνονται στο βασικό σενάριο και όχι στα εναλλακτικά τα οποία προβλέπουν μεταξύ άλλων 25% ακριβότερο φυσικό αέριο και πετρέλαιο αλλά και διακοπή της παροχής από τη Ρωσία. Επίσης συνδέονται με μεγαλύτερη οικονομική επιβράδυνση σε παγκόσμια κλίμακα και με μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης ως αντίδραση στην κρίση, μαζί με αύξηση του κόστους δανεισμού για τις επιχειρήσεις.
Θετικό είναι πάντως πως στα παραρτήματα που συνοδεύουν το χθεσινό πακέτο ανακοινώσεων της Κομισιόν περιλαμβάνεται και πίνακας με την έκθεση του κάθε κράτους στη νέα ενεργειακή κρίση. Σύμφωνα με αυτόν, η Ελλάδα δεν ανήκει στα κράτη που είναι περισσότερο εκτεθειμένα. Εμπορικά η εξάρτηση είναι χαμηλή, ενώ στο ενεργειακό πεδίο ο κίνδυνος είναι μέτριος.
