Τις κύριες προκλήσεις όσον αφορά το σύστημα εκπαίδευσης και κατάρτισης της Ελλάδας υπό το πρίσμα των στόχων σε επίπεδο ΕΕ του στρατηγικού πλαισίου του ευρωπαϊκού χώρου εκπαίδευσης και άλλων συναφών δεικτών, περιγράφει η Κομισιόν σε ειδικό παράρτημα του πακέτου εκθέσεων του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
Εξηγεί πως το εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας είναι σε μεγάλο βαθμό συγκεντρωτικό. Υστερεί σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ και δεν επιτυγχάνει τους στόχους της ΕΕ όσον αφορά τη συμμετοχή στην προσχολική εκπαίδευση (ιδίως για τα παιδιά ηλικίας κάτω των 4 ετών), τις βασικές δεξιότητες και τις δημόσιες δαπάνες για την εκπαίδευση (ιδίως για την τριτοβάθμια εκπαίδευση).
Οι χαμηλές επιδόσεις στις βασικές δεξιότητες παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, με σημαντικές διαφορές ανάλογα με την κοινωνικοοικονομική κατάσταση και το καθεστώς μετανάστη, εξηγεί η Επιτροπή. Η Ελλάδα έχει τα υψηλότερα ποσοστά ατόμων με χαμηλές επιδόσεις στην ΕΕ και στις τρεις δοκιμασίες του PISA.
Σχεδόν οι μισοί μαθητές από το χαμηλότερο κοινωνικοοικονομικό τεταρτημόριο δεν διαθέτουν βασικές δεξιότητες στην ανάγνωση σε σύγκριση με σχεδόν 1 στους 7 στο υψηλότερο τεταρτημόριο. Ομοίως, περίπου οι μισοί μαθητές που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών έχουν χαμηλές επιδόσεις σε σύγκριση με 1 στους 3 μαθητές που δεν προέρχονται από οικογένειες μεταναστών Το χάσμα επιδόσεων μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών σχολείων είναι από τα υψηλότερα στην ΕΕ και αντιστοιχεί σε περίπου 2 έτη σχολικής φοίτησης.
Οι εκπαιδευτικοί στην Ελλάδα έχουν υψηλό μορφωτικό επίπεδο, αλλά δεν έχουν την ευκαιρία να αναπτύξουν τις παιδαγωγικές τους ικανότητες. Η εκπαίδευση έχει μεγάλη αξία στην Ελλάδα, αλλά αυτό αντικατοπτρίζεται ελάχιστα στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών. Λαμβάνονται μέτρα για τη βελτίωση της ποιότητας της σχολικής εκπαίδευσης, με την παροχή κάποιας αυτονομίας στους εκπαιδευτικούς και την αξιολόγηση των επιδόσεών τους.
«Η τακτοποίηση του μεγάλου αριθμού προσωρινών εκπαιδευτικών με συμβάσεις που επιβραβεύουν τις επιδόσεις και προσφέρουν προοπτικές σταδιοδρομίας θα τονώσει το ηθικό των εκπαιδευτικών και θα αυξήσει την ποιότητα της διδασκαλίας», επισημαίνει. Οι εκπαιδευτικοί αποτελούν γηράσκον εργατικό δυναμικό στην Ελλάδα, καθώς περισσότεροι από τους μισούς Έλληνες εκπαιδευτικούς πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν εντός της τρέχουσας δεκαετίας, αναφέρει.
Επίσης αναφέρει πως εξακολουθούν να υφίστανται περιφερειακές ανισότητες όσον αφορά την ολοκλήρωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς υπάρχει σημαντικό χάσμα μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών. Το ποσοστό των ατόμων ηλικίας 25-34 ετών με πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ.
Ωστόσο, η πρόσβαση των παιδιών μεταναστών στη μεταδευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση για τη χώρα, καθώς η ένταξη των νεοαφιχθέντων μεταναστών στην εκπαίδευση έχει επικεντρωθεί μέχρι στιγμής κυρίως στα σχολεία. Η διεθνοποίηση των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας απαιτεί την ανάληψη συγκεκριμένης δράσης.
Λίγα τα λεφτά - Ευκαιρία το Ταμείο ανάκαμψης
Οι δημόσιες δαπάνες για την εκπαίδευση παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα. Οι δαπάνες της γενικής κυβέρνησης για την εκπαίδευση το 2019 παρέμειναν σε χαμηλότερο επίπεδο από τον μέσο όρο της ΕΕ, ως ποσοστό τόσο του ΑΕΠ (4,0 % έναντι 4,7 %) όσο και του συνόλου των δαπανών της γενικής κυβέρνησης (8,3 % έναντι 10 %), το οποίο είναι το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό στην ΕΕ. Αντιθέτως, οι ιδιωτικές δαπάνες για την εκπαίδευση είναι υψηλές. Η τριτοβάθμια εκπαίδευση υποχρηματοδοτείται σε σημαντικό βαθμό. Η κατάσταση αυτή ενδέχεται να βελτιωθεί, εν μέρει χάρη στη νέα νομοθεσία που θεσπίστηκε τον Ιανουάριο του 2020, η οποία εγκαινιάζει χρηματοδότηση με βάση τις επιδόσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, σύμφωνα με αντικειμενικά κριτήρια, αρχής γενομένης από το ακαδημαϊκό έτος 2021/2022, αναφέρει.
Η αποτελεσματική υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ελλάδας θα μπορούσε να συμβάλει στην αντιμετώπιση πολλών από αυτές τις μακροχρόνιες προκλήσεις. Τα βασικά μέτρα εστιάζονται στη βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήματος, στη βελτίωση των δεξιοτήτων, στην ψηφιοποίηση της εκπαίδευσης, στην αριστεία στα ελληνικά πανεπιστήμια, στην αναβάθμιση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (ΕΕΚ) αι στην προμήθεια εργαστηριακού εξοπλισμού για εκπαιδευτικές μονάδες ΕΕΚ.
