Σε επιφυλακή έχουν τεθεί οι αρμόδιοι φορείς της χώρας, για το ενδεχόμενο η Μόσχα να αξιοποιήσει την προγραμματισμένη συντήρηση του αγωγού Turk Stream, ώστε να διακόψει (ή να περιορίσει σημαντικά) για παρατεταμένο χρονικό διάστημα τις παραδόσεις φυσικού αερίου στα κράτη που τροφοδοτούνται από το έργο, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.
Έτσι, αν και το σενάριο αυτό συγκεντρώνει μειωμένες πιθανότητες, επικρατεί ενισχυμένη επαγρύπνηση για την περίπτωση που στην πορεία υπάρξει κάποια εμπλοκή στη συντήρηση, η οποία θα παρατείνει τη διακοπή λειτουργίας του αγωγού και, κατά συνέπεια, θα μεταθέσει την αποκατάσταση των ρωσικών εισαγωγών καυσίμου πέρα από το προβλεπόμενο.
Ο Turk Stream έχει τεθεί εκτός λειτουργίας από σήμερα Τρίτη, 21 Ιουνίου, έως τις 27 Ιουνίου, με την ελληνική πλευρά να ειδοποιείται έγκαιρα για την έναρξη της συντήρησης. Για το διάστημα της προγραμματισμένης συντήρησης του έργου, σύμφωνα με τη ΔΕΠΑ Εμπορίας, δεν αναμένεται να επηρεαστεί η ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας. Η τροφοδοσία θα συνεχιστεί με LNG, υπάρχουν υψηλά αποθέματα, αλλά και μέσω των υπόλοιπων συμβάσεων αερίων αγωγού.
Αύξηση των ρωσικών πιέσεων
Αν και σε άλλες εποχές η συντήρηση θα αντιμετωπιζόταν ως μία τυπική διαδικασία, στη δεδομένη συγκυρία η ανησυχία έγκειται σε ενδεχόμενη εμφάνιση παρόμοιων προβλημάτων με αυτά που έχουν ανακύψει στη συντήρηση του αγωγού Nord Stream 1 και τα οποία έχουν μειώσει τις ροές φυσικού αερίου σε μία σειρά ευρωπαϊκών αγορών, όπως της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας.
Σύμφωνα με αρκετούς αναλυτές, πίσω από την εμπλοκή με τον Nord Stream 1, βρίσκεται η εσκεμμένη κωλυσιεργία της Μόσχας, με πρόθεση να εκμεταλλευθεί τις εξαγωγές αερίου ως όπλο αύξησης των πιέσεών της στην Ε.Ε., σε μία συγκυρία μάλιστα όπου η «Γηραιά Ήπειρος» προσπαθεί να γεμίσει τις αποθήκες αερίου ενόψει του χειμώνα.
Ως συνέπεια, εκφράζονται βάσιμοι φόβοι ότι η συντήρηση του Turk Stream μπορεί να αποτελέσει «όχημα» για τη Μόσχα για τη μεταφορά των πιέσεων και στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Σε μία τέτοια περίπτωση, οι πιέσεις θα μετουσιώνονταν και πάλι σε μία ανάλογη εμπλοκή στην επαναλειτουργία του έργου, η οποία θα παρέτεινε για περισσότερο από τη μία προγραμματισμένη εβδομάδα τη διακοπή των ροών ρωσικού αερίου στην περιοχή. Εκτός από τη χώρα μας, μία τέτοια εξέλιξη θα «άγγιζε» επίσης την Τουρκία, τη Βουλγαρία, τη Σερβία, την Ουγγαρία και τη Βόρεια Μακεδονία, που κι αυτές προμηθεύονται καύσιμο από τη Μόσχα μέσω του ίδιου έργου.
Οι λόγοι που είναι απίθανη η «επανάληψη» του Nord Stream 1
Αναλυτές της αγοράς επισημαίνουν, πάντως, ότι συγκεντρώνει λιγότερες πιθανότητες το ενδεχόμενο να υπάρξει μία επανάληψη των προβλημάτων (με ή χωρίς εισαγωγικά), που παρουσιάστηκαν στον Nord Stream 1. Όπως προσθέτουν, από τεχνικής πλευράς, αυτό επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι η συντήρηση είναι πολύ μικρότερης κλίμακας, χωρίς να χρειάζεται να αντικατασταθεί εξειδικευμένος εξοπλισμός, όπως συνέβη στον Nord Stream 1, όπου προβλεπόταν η αλλαγή συμπιεστών.
Επίσης, και από την άποψη της ρωσικής απόπειρας πολιτικών πιέσεων, και πάλι θεωρείται λιγότερο πιθανό να χρησιμοποιηθεί για αυτό τον σκοπό ο Turk Stream. Ο βασικότερος λόγος είναι πως μέσω του έργου τροφοδοτούνται η Σερβία και η Ουγγαρία, δύο χώρες που έχουν ακολουθήσει μία πιο φιλορωσική στάση, από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Μάλιστα, μόλις στις αρχές Ιουνίου, η Σερβία ανακοίνωσε νέα 3ετή συμφωνία προμήθειας ρωσικού αερίου.
Τα άμεσα «αντίμετρα»
Έτσι, εκτιμάται ότι αν υπάρξει κάποια παράταση της διακοπής του Turk Stream, αυτή θα είναι ολιγοήμερη. Σε περίπτωση ωστόσο που επεκταθεί αρκετά αυτό το διάστημα (ξεπερνώντας τα τέλη Ιουλίου) τότε είναι βέβαιο ότι δεν θα φτάσουν οι υπόλοιπες εισαγωγές αερίου για να καλύψουν την εγχώρια ζήτηση. Κι αυτό γιατί η αθρόα «υποδοχή» LNG και αζέρικου αέριου δεν θα μπορεί να αντισταθμίσει την αυξημένη ηλεκτροπαραγωγή με την αναμενόμενη άνοδο των θερμοκρασιών, τη στιγμή που ούτως ή άλλως η συμμετοχή του ρωσικού αερίου ξεπερνά το 40%.
Σε αυτή την περίπτωση, θα ενεργοποιηθούν τα άμεσα «αντίμετρα» που προβλέπει το ελληνικό σχέδιο για την θωράκιση της ενεργειακής επάρκειας, σε περίπτωση που κλείσει η «ρωσική στρόφιγγα». Έτσι, ανά πάσα στιγμή είναι έτοιμες να «γυρίσουν» άμεσα σε καύσιμο πετρέλαιο οι 5 ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες που έχουν αυτή τη δυνατότητα.
Επίσης, στις αυλές των λιγνιτικών μονάδων έχουν συγκεντρωθεί αρκετές ποσότητες καυσίμου, ώστε να μπορέσουν οι σταθμοί της ΔΕΗ να αυξήσουν την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Την ίδια στιγμή, η ΔΕΠΑ Εμπορίας μπορεί να διασφαλίσει σε μικρό χρονικό διάστημα έκτακτες παραδόσεις LNG, από διεθνείς προμηθευτές της.
Σε υλοποίηση και οι υπόλοιπες πρωτοβουλίες
Μάλιστα, μέσα στον επόμενο μήνα αναμένεται να αυξηθεί και η δυνατότητα του εθνικού συστήματος αερίου να υποδέχεται επιπλέον φορτία LNG. Κι αυτό δεν αναμένονται παρεκκλίσεις στο χρονοδιάγραμμα για την «έλευση» στον τερματικό του ΔΕΣΦΑ στη Ρεβυθούσα της νέας πλωτής δεξαμενής (FSU), που θα προστεθεί στις τρεις ήδη υπάρχουσες χερσαίες υποδομές.
Την ίδια στιγμή, προχωρά και η υλοποίηση του σχεδίου για την αποθήκευση ενόψει του επόμενου χειμώνα ποσότητας αερίου ίσης με το 15% της ετήσιας κατανάλωσης (δηλαδή περίπου 900 εκατ. κυβ. μέτρα), όπως υποχρεώνονται τα κράτη-μέλη τα οποία δεν διαθέτουν εγχώρια αποθήκη αερίου.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η ελληνική πλευρά βρίσκεται σε συνομιλίες με την Ιταλία ώστε να αποθηκεύσει στη γειτονική χώρα το 25% από αυτά τα 900 εκατ. κυβ. μέτρα αερίου. Στο απόθεμα αυτό αναλογεί επίσης ένα 12,5% που θα αντιστοιχεί στην αποθήκευση καυσίμου στο νέο FSU στη Ρεβυθούσα. Όσον αφορά τις υπόλοιπες ποσότητες, αυτό που εξετάζεται είναι να καλυφθούν με την αποθεματοποίηση ισοδύναμων ποσοτήτων πετρελαίου, μία δυνατότητα που δίνει η Κομισιόν για τη διασφάλιση του επαρκούς στοκ για την επόμενο χειμώνα.
