Βαρύτατες σε όλο το φάσμα της οικονομικής και κοινωνικής ζωής της χώρας είναι οι επιπτώσεις του πληθωριστικού «σοκ» που πλήττει την αγορά τους τελευταίους μήνες, με κάθε νοικοκυριό να… στενάζει για να καλύψει απλά και μόνο τις βασικές του ανάγκες.
Αγρότες, καταναλωτές κι επιχειρήσεις - ο καθένας με τον δικό του τρόπο - δίνουν μεγάλο αγώνα για να προσαρμοστούν στο σπιράλ ανόδου των τιμών σε πρώτες ύλες, ενέργεια, μεταφορές που πλέον διαχέεται στο σύνολο των καταναλωτικών αγαθών. Οι αγρότες αδυνατούν πλέον να καλύψουν το δυσθεώρητο κόστος παραγωγής, η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών έχει αισθητά υποχωρήσει στη σκιά της μείωσης των εισοδημάτων που προκαλεί η έκρηξη του πληθωρισμού, ενώ οι επιχειρήσεις προσπαθούν να ξεφύγουν από τον εφιάλτη των άδειων ταμείων και της έλλειψης ρευστότητας, υπό το βάρος του υπέρογκου ενεργειακού κόστους.
«Σε σύγχυση οι αγρότες, έχουν αλλάξει τα πάντα για αυτούς»
«Οι παραγωγοί στην Ελλάδα βρίσκονται σε σύγχυση. Έχουν αλλάξει τα πάντα για εκείνους» δήλωσε την Παρασκευή ο πρόεδρος του Συνδέσμου Αγροτικών και Συνεταιριστικών Οργανώσεων και Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΑΣΟΕΕ) Γιώργος Κατσούλης, μιλώντας στις εργασίες του 8ου πανελλήνιου συνεδρίου για την ανάπτυξη της ελληνικής γεωργίας που διοργάνωσε η GAIA EΠΙΧΕΙΡΕΙΝ. «Οι παραγωγοί δεν μπορούν πλέον να διαχειριστούν ούτε το δυσθεώρητο ενεργειακό κόστος, αλλά ούτε και την εκτόξευση των τιμών που καταγράφεται στα φυτοπροστατευτικά προϊόντα και τα λιπάσματα», εξήγησε, σπεύδοντας μάλιστα να συμπληρώσει πως οι ίδιοι πλήττονται και από την αλλαγή των καταναλωτικών συνθηκών που έχει επιφέρει η νέα πραγματικότητα. «Οι αγορές πλέον ό,τι θέλουν το απαιτούν», σχολίασε με νόημα ο κ. Κατσούλης εκφράζοντας την ανάγκη μείωσης του ενεργειακού κόστους, αλλά και παροχής ισχυρών κινήτρων ώστε οι παραγωγοί να οδηγήσουν τις καλλιέργειές τους στην επόμενη μέρα.
Για δραματικές συνθήκες για το σύνολο των Ευρωπαίων παραγωγών υπό το βάρος των επιπτώσεων του πολέμου στην Ουκρανία έκανε λόγο – μιλώντας στο ίδιο συνέδριο – ο πρόεδρος της Farm Europe, Yves Madre, εξηγώντας πως πλέον ο ευρωπαϊκός αγροδιατροφικός τομέας έχει γίνει εξαιρετικά «ευαίσθητος». «Η οικονομική συγκυρία έχει αλλάξει άρδην. Ο πληθωρισμός καλπάζει, ενώ το ενεργειακό κόστος κινείται σε δυσθεώρητα επίπεδα. Η εφοδιαστική αλυσίδα έχει προβλήματα ενώ ταυτόχρονα μειώνεται η αγοραστική δύναμη του καταναλωτή», σημείωσε χαρακτηριστικά. Διατυπώνοντας μάλιστα την ανησυχία του για το γεγονός πως «κανείς δεν γνωρίζει πότε θα περιοριστούν οι πληθωριστικές πιέσεις», εξέφρασε την ανάγκη αναθεώρησης της επισιτιστικής ασφάλειας στην Ευρώπη στη σκιά του πολέμου στην Ουκρανία.
Σύμφωνα άλλωστε με τα στοιχεία της τελευταίας πανελλαδικής αγροτικής έρευνας που παρουσιάστηκε κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, οι παραγωγοί στην Ελλάδα εμφανίζονται εξαιρετικά προβληματισμένοι τόσο για το υψηλό κόστος παραγωγής, όσο και για τη μείωση του γεωργικού εισοδήματος.
«Σε απόγνωση οι καταναλωτές»
Την ίδια ώρα οι καταναλωτές νιώθουν ολοένα και περισσότερο στο πετσί τους το ράλι ανόδου των τιμών, με το κύμα ακρίβειας να προκαλεί έντονο προβληματισμό για το μέλλον. Σύμφωνα, άλλωστε, με τα προσωρινά στοιχεία για την πορεία του εναρμονισμένου πληθωρισμού τον Ιούνιο, τα οποία ανακοίνωσε την Παρασκευή η Eurostat, η άνοδος των τιμών στην Ελλάδα έφτασε στο 12%, τρέχοντας… με σπασμένα φρένα, αφού ήταν η πέμπτη πιο ταχεία στο σύνολο της Ευρωζώνης. Υπενθυμίζεται πως η άνοδος των τιμών ήταν 10,7% τον Μάιο, 9,1% τον Απρίλιο, 8% τον Μάρτιο, 6,3% τον Φεβρουάριο και 5,5% τον Ιανουάριο. Πλέον η προσοχή όλων είναι στραμμένη στις ανακοινώσεις της ΕΛΣΤΑΤ για τον γενικό δείκτη τιμών καταναλωτή του μηνός Ιουνίου, οι οποίες θα γίνουν την επόμενη εβδομάδα και συγκεκριμένα στις 8 Ιουλίου. Τον Μάιο στην Ελλάδα ο γενικός δείκτης αυξήθηκε κατά 11,3%.
Τα στοιχεία της πλατφόρμας e-Καταναλωτής του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων επιβεβαιώνουν πως η κούρσα των ανατιμήσεων ανεβάζει συνεχώς «στροφές». Οι τιμές σε αρκετά είδη διατροφής που βρίσκονται στα ράφια των σούπερ μάρκετ τραβούν την ανηφόρα, προκαλώντας ασφυκτικές πιέσεις στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Είναι ενδεικτικό ότι την 1η Μαρτίου οι καταναλωτές αγόραζαν ένα λίτρο ηλιέλαιο έναντι 3,62 ευρώ, ενώ πλέον πωλείται στα 4,79 ευρώ (στοιχεία 30ής Ιουνίου), ενώ την ίδια στιγμή ένα κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις πωλείται έναντι 1,82 ευρώ, από 1,28 ευρώ τον Μάρτιο! Ένα νοικοκυριό για να προμηθευτεί ένα κιλό μήλα (ποικιλίας στάρκιν) πρέπει να πληρώσει 1,58 ευρώ, όταν πριν από τέσσερις μήνες πλήρωνε 1,31 ευρώ.
Την ίδια στιγμή, τροπολογία που κατατέθηκε τα προηγούμενα 24ωρα σε νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας προβλέπει την παράταση έως το τέλος του χρόνου (31 Δεκεμβρίου 2022) του πλαφόν το οποίο έχει θεσπιστεί για το περιθώριο μικτού κέρδους σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα. «Για χρονικό διάστημα από δημοσίευση του παρόντος και έως 3Ιη.Ι2.2022, απαγορεύεται αποκόμιση μικτού κέρδους από πώληση οποιουδήποτε προϊόντος παροχή οποιασδήποτε υπηρεσίας που είναι απαραίτητη για υγεία, διατροφή, διαβίωση, μετακίνηση και ασφάλεια του καταναλωτή, καθώς και από πώληση γεωργικών προϊόντων και τροφίμων, ιδίως πρώτων υλών για παραγωγή λιπασμάτων, λιπασμάτων, ζωοτροφών, ωμών δημητριακών παντός είδους, αλεύρων, ηλίανθου και φυτικών ελαίων, όταν περιθώριο μικτού κέρδους ανά μονάδα υπερβαίνει αντίστοιχο περιθώριο μικτού κέρδους ανά μονάδα προ 1ης.9.2021.», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην τροπολογία.
Υπενθυμίζεται εδώ ότι η επιβολή πλαφόν στο περιθώριο κέρδους είχε τεθεί σε ισχύ στις αρχές του περασμένου Μαρτίου, λίγες ημέρες μετά τη ρωσική εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου στην Ουκρανία, με οδηγό για το περιθώριο κέρδους των επιχειρήσεων, κατ’ ανώτατη τιμή, το περιθώριο κέρδους του Σεπτεμβρίου του 2021. Το πλαφόν κέρδους είχε διάρκεια ως τις 30 Ιουνίου, λαμβάνοντας τελικά παράταση ως το τέλος της χρονιάς. Αφορά στο σύνολο των επιχειρήσεων, ενώ προβλέπονται «τσουχτερά» πρόστιμα για τους παραβάτες.
«Η παρατεταμένη σύγκρουση στην Ουκρανία απειλεί το βασικό σενάριο αποκλιμάκωσης των τιμών το επόμενο έτος, παράλληλα με το ράλι στις τιμές της ενέργειας, των λιπασμάτων, του αυξημένου κόστους παραγωγής, ενώ οι τιμές ρεκόρ των αγροτικών προϊόντων, από τη μια τροφοδοτούν τον πληθωρισμό κι από την άλλη περιορίζουν τη ζήτηση», προειδοποίησε πριν από μερικά 24ωρα η Τράπεζα Πειραιώς στο μηνιαίο της δελτίο για την πορεία διαμόρφωσης των τιμών των αγροτικών προϊόντων. Για το σιτάρι, η τιμή θα παραμείνει υψηλή, με τη μειωμένη προσφορά από Ρωσία και Ουκρανία να επιδρά θετικά στην τιμή του, ενώ σε ό,τι αφορά το καλαμπόκι, η ζέστη και η έλλειψη βροχοπτώσεων σε ΗΠΑ και Ευρωζώνη δύναται να ενδυναμώσουν την τιμή του. Καθώς ο ρυθμός των εξαγωγών της Ουκρανίας παραμένει αβέβαιος και η παραγωγή στις ΗΠΑ πλήττεται από καύσωνα, οι ανοδικές πιέσεις δύναται να συνεχιστούν και στην τιμή της σόγιας.
Όπως προκύπτει από την τελευταία έρευνα του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών που διεξήχθη στην Αττική, ενέργεια και τρόφιμα είναι οι δύο κατηγορίες εξόδων που προβληματίζουν τα ελληνικά νοικοκυριά, ενώ τα καταναλωτικά αγαθά (ρούχα, παπούτσια, ηλεκτρικές συσκευές) και -σχεδόν ισόποσα- η ενέργεια είναι οι δύο κατηγορίες εξόδων που έχουν κυρίως περιορίσει, τους τελευταίους μήνες, οι καταναλωτές.
«Στενάζει» η επιχειρηματικότητα
Διάχυτος είναι, την ίδια ώρα, ο φόβος των επιχειρήσεων για την επόμενη μέρα μπροστά σε αυτό το περιβάλλον αυξημένης αβεβαιότητας. Σύμφωνα με επιμέρους στοιχεία της έρευνας του Επιμελητηρίου, ένα ποσοστό 60% - από 53% που ήταν μέχρι πρότινος – στο χώρο των επαγγελματιών και των επιχειρήσεων ανησυχεί πολύ για τη βιωσιμότητά τους στο μέλλον.
«Η κατάσταση σε οικονομία και επιχειρηματικότητα είναι σε οριακό σημείο και αν θέλουμε να στηριχθούν αποφασιστικά τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις στη μάχη που δίνουν, τότε πρέπει να αλλάξουμε το μίγμα της πολιτικής που εφαρμόζεται μέχρι σήμερα», δήλωσε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του επιμελητηρίου Γιάννης Χατζηθεοδοσίου.
«Το 57% των μελών του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών που έχουν υποχρεώσεις σε καθυστέρηση, δεν θα καταφέρουν να τις αποπληρώσουν τους επόμενους μήνες», ήταν το βασικό συμπέρασμα παλαιότερης – πριν από ένα μήνα – έρευνας του επιμελητηρίου.
«Ακόμη και αν μετριαστεί ο πληθωρισμός το 2023, η ακρίβεια θα παραμείνει», προειδοποιεί την ίδια ώρα το ΚΕΠΕ , τοποθετώντας τον πληθωρισμό ψηλά στη λίστα των εκτιμώμενων βραχυχρόνιων και μακροχρόνιων κινδύνων που απειλούν την ελληνική οικονομία.
