Το πρόβλημα με τον πληθωρισμό αφορά τους επόμενους 12 μήνες και όχι τα επόμενα πέντε χρόνια, είπε μιλώντας στο συνέδριο του Economist, ο Πρόεδρος του Δ.Σ. της Εθνικής Τράπεζας, Γκίκας Χαρδούβελης, εκτιμώντας ότι σήμερα κινδυνεύουμε λιγότερο από τον στασιμοπληθωρισμό.
Ο κ. Χαρδούβελης ανέφερε ότι φέτος παρατηρείται παγκοσμίως μείωση του ρυθμού αύξησης της οικονομικής δραστηριότητας. Από μεγέθυνση 5,8% το 2021, το παγκόσμιο ΑΕΠ τρέχει με ρυθμό 3% το 2022. Από τη μείωση του -2,8%, το -1,5% οφείλεται στον πόλεμο της Ουκρανίας.
«Στις περισσότερες χώρες το ερώτημα της ύφεσης είναι ερώτημα κυρίως για το τελευταίο τρίμηνο 2022 και για το 2023. Σύμφωνα με αναλυτές στην αγορά, για τις ΗΠΑ οι πιθανότητες είναι 35% και για την ΕΕ 33%.
Σύμφωνα με ακαδημαϊκή έρευνα που έχω κάνει από τη δεκαετία του ΄80 – και ως τώρα δεν έχει κάνει λάθος στην πρόβλεψή της - αν η καμπύλη αποδόσεων, δηλαδή, η διαφορά αποδόσεων στα δεκαετή ομόλογα σε σύγκριση με τα τριμηνιαία γίνει αρνητική για περισσότερο από ένα τρίμηνο, τότε την επόμενη χρονιά έρχεται ύφεση. Η διαφορά αυτή ακόμα δεν έχει γίνει αρνητική και έτσι ο δείκτης αυτός ακόμα δεν δείχνει ύφεση.
Την τελευταία χρονιά οι κεντρικές τράπεζες καθυστέρησαν να αντιδράσουν στην αναζωπύρωση του πληθωρισμού. Θυμίζω ότι στη δεκαετία του ‘70, οι νομισματικές αρχές στις ΗΠΑ επίσης καθυστέρησαν και φούντωσε στη συνέχεια ο πληθωρισμός. Μάλιστα θυμάμαι ο Τζίμι Κάρτερ τότε σε διάγγελμά του προς στο αμερικανικό έθνος, παρομοίασε τη μάχη εναντίον του πληθωρισμού με το “ηθικό ισοδύναμο” του πολέμου.
Σήμερα, είμαστε σε καλύτερη θέση από την ενεργειακή κρίση του ‘70, διότι η οικονομία δεν χρειάζεται την ίδια ποσότητα ενέργειας για να παράξει την ίδια μονάδα εθνικού προϊόντος. Η οικονομική δραστηριότητα είναι λιγότερο εξαρτημένη από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
Επιπλέον, οι κεντρικές τράπεζες σήμερα είναι ανεξάρτητες και σε καλύτερη θέση από τη δεκαετία του ’70, ενώ η διαπραγματευτική δυνατότητα των συνδικάτων για να επιβάλουν αυτόματη αναπροσαρμογή μισθών είναι λιγότερο ισχυρή σε σχέση με τη δεκαετία του ’70.
Για τους λόγους αυτούς, κινδυνεύουμε λιγότερο σήμερα από το φαινόμενο του στασιμοπληθωρισμού», είπε χαρακτηριστικά ο Πρόεδρος της ΕΤΕ.
Όπως είπε, οι καταναλωτές ανησυχούν περισσότερο για τον πληθωρισμό από τους επαγγελματίες αναλυτές και οικονομολόγους. Για παράδειγμα, αν δούμε στοιχεία της ΕΚΤ για τον πληθωρισμό των τελευταίων 12 μηνών, σε δωδεκάμηνο με πληθωρισμό 6%, τα νοικοκυριά με τα υψηλότερα εισοδήματα (πρώτο τεταρτημόριο) αισθάνονταν το πληθωρισμό στο 8% και αυτά με τα χαμηλότερα εισοδήματα (στο τέταρτο τεταρτημόριο) τον αισθάνονταν στο 12%. Αιτία της διαφοράς ανάμεσα στην πραγματικότητα και την αντίληψη για τον πληθωρισμό είναι το γεγονός ότι για τα νοικοκυριά τα έξοδα σίτισης και ενέργειας απορροφούν περίπου το ένα τρίτο του καθαρού τους εισοδήματος, και μάλιστα το ποσοστό αυτό αυξάνεται όσο πιο φτωχά είναι.
«Στον σωστό δρόμο η κυβέρνηση»
Ο κ. Χαρδούβελης εκτίμησε ότι η κυβέρνηση βρίσκεται στο σωστό δρόμο. «Προσπαθεί να μειώσει την αρνητική επίδραση του πληθωρισμού στα ευάλωτα νοικοκυριά. Έχουμε μάθει από τις προηγούμενες κρίσεις. Το υψηλό ενεργειακό κόστος είναι παγκόσμιο φαινόμενο, όχι μόνο ελληνικό.
Στον αντίποδα, υπάρχει και μία θετική επίδραση του πληθωρισμού, στους δείκτες των δημόσιων οικονομικών. Για παράδειγμα, στο τέλος του 2022, ο λόγος του δημοσίου χρέους προς το ΑΕΠ αναμένεται να έχει μειωθεί από το 1,93 στο 1,73», είπε.
Σύμφωνα με τον κ. Χαρδούβελη, το πρόβλημα με τον πληθωρισμό αφορά τους επόμενους 12 μήνες και όχι τα επόμενα πέντε χρόνια. Οι προσδοκίες για το μακροπρόθεσμο πληθωρισμό, έχουν μεν αυξηθεί πάνω από το στόχο του 2%, αλλά εξακολουθούν και βρίσκονται πολύ κοντά στο στόχο. Για να ευοδωθούν οι μακροπρόθεσμες προσδοκίες θα πρέπει όμως να πολεμηθεί ο σημερινός πληθωρισμός ώστε να μην δημιουργηθεί ένας φαύλος κύκλος, ένα σπιράλ αυξήσεων πληθωρισμού, προσδοκιών για τον πληθωρισμό, νέου πληθωρισμού, κ.ο.κ.
«Η Ελλάδα πρέπει να ακολουθεί μία αξιόπιστη πολιτική και το κάνει, σε αυτή τη φάση. Τα νοικοκυριά αντιλαμβάνονται τα προβλήματα στην οικονομία, αντιμετωπίζουν πιο ώριμα την κατάσταση, όπως και οι επιχειρήσεις. Υπάρχουν επιχειρήσεις που επιβίωσαν της οικονομικής κρίσης. Πολλές επιχειρήσεις μπορούσαν να δανειστούν από τα κρατικά προγράμματα κατά την περίοδο της πανδημίας, αλλά δεν το έκαναν.
Τα κόκκινα δάνεια δεν αυξάνονται, προς το παρόν. Ο Τουρισμός πάει πολύ καλά. Πολλά θα εξαρτηθούν από τις εξελίξεις στον πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας.
Οι δείκτες οικονομικής εμπιστοσύνης και παραγγελιών, αν και έχουν μειωθεί, βρίσκονται ακόμα σε θετικό έδαφος. Παρακολουθώ τι λένε οι επικεφαλής οικονομολόγοι των τραπεζών και τι λέει η Τράπεζα της Ελλάδας. Εμείς, στις τράπεζες, είμαστε αισιόδοξοι για το 2022. Ο υπουργός Οικονομικών είναι πιο συντηρητικός, ως εκ της θέσεώς του», είπε ο κ. Χαρδούβελης.
