Η οικονομία της Ευρωζώνης επιβραδύνεται, κάτι που ήταν ήδη ορατό για φέτος καθώς η ανάκαμψη από το πέρας των περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας ξεθώριασε, με την επιβράδυνση ωστόσο να λαμβάνει πιο έντονα χαρακτηριστικά από ό,τι αναμενόταν, όπως σημειώνει σε ανάλυσή του ο Dean Turner, οικονομολόγος της UBS Wealth Management.
Η άνοδος των τιμών έχει επηρεάσει τα εισοδήματα των νοικοκυριών και, ως επί το πλείστον, το απόθεμα αποταμίευσης που είχαν συγκεντρώσει μέσα στο έτος. Από την άλλη, η δημοσιονομική πολιτική έχει χαλαρώσει, οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης ρέουν προς την οικονομία και η αγορά εργασίας είναι ισχυρή. Επιπλέον, αν και η νομισματική πολιτική γίνεται πιο αυστηρή, σε απόλυτους όρους, η πολιτική είναι διευκολυντική. Αν και η αναπτυξιακή δυναμική επιβραδύνεται και η Ευρωζώνη βρίσκεται σε μια τροχιά στασιμότητας για μερικά τρίμηνα, οι συνθήκες δεν έχουν ακόμη διαμορφωθεί για το πέρασμα σε μια υφεσιακή κατάσταση στην Ευρωζώνη, σύμφωνα με τον Turner.
Ωστόσο, η κατάσταση αυτή μπορεί να αλλάξει. Καθώς η ανάπτυξη ήδη εκτιμάται πως θα είναι σταθερή στην Ευρωζώνη τα επόμενα δύο τρίμηνα, δεν θα απαιτούνταν πολλά για να οδηγηθεί η οικονομία σε ύφεση. Αναμφισβήτητα η πιο σοβαρή απειλή προέρχεται από την περαιτέρω μείωση ή τη διακοπή των προμηθειών φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Έτσι, το βασικό ερώτημα με το οποίο βρίσκεται αντιμέτωπη η Ευρώπη - και ιδιαίτερα η Γερμανία - τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες είναι εάν οι προμήθειες φυσικού αερίου από τη Ρωσία θα συνεχίσουν να ρέουν και, εάν ναι, σε ποιο βαθμό ελευθερίας. Οι χώρες της Ευρωζώνης έχουν εργασθεί αρκετά για να διαφοροποιήσουν τον εφοδιασμό τους σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο τους τελευταίους μήνες, αλλά εξακολουθούν να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη Ρωσία. Για παράδειγμα, εκτιμάται ότι η Γερμανία μείωσε το συνολικό της ποσοστό στις προμήθειες φυσικού αερίου από το 55% στο 35% του συνόλου. Παρ'όλα αυτά, χωρίς τις ρωσικές προμήθειες, η Ευρώπη δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στη φιλοδοξία της να γεμίσει τις αποθήκες φυσικού αερίου στο 80% του συνόλου έως την 1η Νοεμβρίου (ο στόχος είναι 90% για τη Γερμανία), ένα επίπεδο που θα διασφάλιζε ότι δεν θα διακοπεί ο εφοδιασμός κατά τους χειμερινούς μήνες. Επί του παρόντος, τα επίπεδα αποθήκευσης είναι κοντά στο 60%, παρόμοια με τα κανονικά επίπεδα για αυτήν την εποχή.
Σύμφωνα λοιπόν με τη UBS, εάν η Ευρώπη βρεθεί σε μια κατάσταση όπου είναι πιθανό η ζήτηση να ξεπεράσει την προσφορά κατά τους επόμενους μήνες, είναι πιθανό να ενεργοποιηθούν τα δελτία σε ορισμένες χώρες. Σε ένα τέτοιο σενάριο, οι βιομηχανίες θα δεχθούν το πρώτο πλήγμα, ενώ έπονται τα νοικοκυριά και άλλες βασικές υπηρεσίες (π.χ. τα νοσοκομεία). Επιπλέον, οι τιμές θα αυξάνονταν επίσης, πιέζοντας περαιτέρω τον πληθωρισμό και επιδεινώνοντας την πίεση προς τους καταναλωτές.
Η εκτίμηση του οικονομικού αντίκτυπου των συνεχιζόμενων διακοπών στον εφοδιασμό του φυσικού αερίου αποτελεί μια πρόκληση, διότι εξαρτάται από την κλίμακα της διακοπής, τη διάρκειά της και το χρονοδιάγραμμά της.
Σε αυτή τη βάση, κατά τη UBS, υπάρχουν δύο πιθανά σενάρια. Στο πρώτο, οι προμήθειες φυσικού αερίου συνεχίζονται με έναν μειωμένο ρυθμό. Πριν από την προγραμματισμένη συντήρηση, οι προμήθειες στη Γερμανία μέσω του αγωγού Nord Stream 1 (NS1) εκτελούνταν στο 40% των κανονικών επιπέδων. Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, ο ελβετικός οίκος υποθέτει ότι οι προμήθειες φυσικού αερίου στην Ευρώπη από τη Ρωσία συνεχίζονται στα ίδια επίπεδα που ήταν πριν κλείσει ο αγωγός NS1 για συντήρηση, κάτι που θα εμπόδιζε τη Γερμανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες να ενισχύουν ουσιαστικά τις αποθήκες φυσικού αερίου τους. Έτσι, ο στόχος του 80% για την Ευρώπη (90% για τη Γερμανία) δεν θα επιτευχθεί, αναγκάζοντας τη γερμανική ρυθμιστική αρχή να δηλώσει σημαντική μακροπρόθεσμη έλλειψη προμηθειών φυσικού αερίου.
«Αρχικά, είναι πιθανό να δούμε τις τρέχουσες υψηλές τιμές να μετακυλίονται στους καταναλωτές και στις επιχειρήσεις σχεδόν άμεσα, προκαλώντας αύξηση περίπου 50% στους λογαριασμούς κοινής ωφελείας» όπως σχολιάζει ο Turner. Επιπλέον, η UBS αναμένει από την κυβέρνηση να ενεργοποιήσει το «Στάδιο 3» του σχεδίου έκτακτης ανάγκης για το φυσικό αέριο ως ένα προληπτικό μέτρο για τη διατήρηση των προμηθειών φυσικού αερίου για το χειμώνα, κάτι που θα είχε ως αποτέλεσμα τη συρρίκνωση της παραγωγής στην Ευρωζώνη κατά το τρίτο και κατά το τέταρτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους. Θα ωθήσει επίσης τον πληθωρισμό υψηλότερα, και πιο συγκεκριμένα πιθανώς να κορυφωθεί σε επίπεδα υψηλότερα από το 11% τον Σεπτέμβριο.
Υπό αυτό το πρίσμα, η ανάπτυξη της Ευρωζώνης θα υποχωρήσει στο 2% φέτος και στο -0,3% το 2023. Το δεύτερο σενάριο, που εξετάζει η UBS βασίζεται στην πλήρης διακοπή των προμηθειών φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Όπως και στο πρώτο, θα ακολουθούσαν οι αυξήσεις των τιμών και η κατανομή των προμηθειών, αλλά το πλήγμα στη βιομηχανική παραγωγή θα ήταν πιθανώς πιο ουσιαστικό. Ο πληθωρισμός πιθανότατα θα ενταθεί σε επίπεδα υψηλότερα από το 12% φέτος, με την Ευρωζώνη να μπαίνει σε ύφεση για το υπόλοιπο του έτους έως το πρώτο τρίμηνο του 2023. Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, ο Turner εκτιμά ότι η ανάπτυξη της Ευρωζώνης θα μειωθεί στο 1,1% φέτος και στο -2,4% το 2023.
