Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι έτοιμη να αυξήσει ξανά τα επιτόκια κατά μισή ποσοστιαία μονάδα, αλλά δεν θα πρέπει να αποκλειστεί και μια ακόμη μεγαλύτερη αύξηση, καθώς ο πληθωρισμός πλησιάζει σε ένα ακόμη ρεκόρ.
Αυτό είναι το μήνυμα από τους αξιωματούχους της ΕΚΤ, οι οποίοι συμμετείχαν στο ετήσιο συμπόσιο Jackson Hole της Federal Reserve που ολοκληρώθηκε το Σάββατο. Ο πρόεδρος της Fed, Jerome Powell «έδωσε τον τόνο», λέγοντας ότι το κόστος δανεισμού στις ΗΠΑ κινείται υψηλότερα και θα παραμείνει εκεί «για κάποιο χρονικό διάστημα».
Τα 11, ως επί το πλείστον «γεράκια», μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ που ταξίδεψαν στο Ουαϊόμινγκ έστειλαν παρόμοια σήματα, δύο εβδομάδες πριν τη συνεδρίαση του ΔΣ της ΕΚΤ στις 8 Σεπτεμβρίου.
Το μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής Isabel Schnabel, το πιο υψηλόβαθμο στέλεχος της ΕΚΤ που παρευρέθηκε στο Jackson Hole προέτρεψε τους συναδέλφους της «να επισημάνουν την ισχυρή αποφασιστικότητά τους να επαναφέρουν γρήγορα τον πληθωρισμό στον στόχο».
Τα στοιχεία για τις τιμές καταναλωτή στην Ευρωζώνη που θα ανακοινωθούν την Τετάρτη είναι πιθανό να επιβεβαιώσουν το επείγον. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για υψηλό όλων των εποχών στο 9% -- περισσότερο από τέσσερις φορές τον στόχο του 2% -- με την αποδυνάμωση του ευρώ να επιδεινώνει το πρόβλημα, καθιστώντας τις εισαγωγές ακριβότερες.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δίνουν μάχη για να σταθεροποιήσουν τις τιμές αφού είδαν τον πληθωρισμό να ξεφεύγει φέτος από τον έλεγχο. Αλλά η ικανότητά τους να βάλουν φρένο, περιορίζεται από τον αυξανόμενο κίνδυνο ύφεσης στην Ευρώπη και από το γεγονός ότι δεν έχουν καμία επιρροή στις εξελίξεις γύρω από τον πόλεμο της Ουκρανίας και την προθυμία της Ρωσίας να χρησιμοποιήσει τον ενεργειακό εφοδιασμό για να διαταράξει την οικονομία της ηπείρου.
Αξιωματούχοι της ΕΚΤ, όπως ο επικεφαλής οικονομολόγος Philip Lane αλλά και ο διοικητής της ΤτΕ Γιάννης Στουρνάρας, θα έχουν την ευκαιρία να υποστηρίξουν τη θέση τους αυτή την εβδομάδα. Μερικοί σε αυτό το «στρατόπεδο» εκτιμούν ότι μια ύφεση στο νομισματικό μπλοκ των 19 εθνών μπορεί να μειώσει τις τιμές.
Εκτός από τα επιτόκια, άλλα θέματα που συζητήθηκαν στο Jackson Hole περιελάμβαναν την πτώση του ευρώ έναντι του δολαρίου και τον τρόπο μείωσης των τρισεκατομμυρίων δολαρίων ομολόγων που αγόρασε η ΕΚΤ κατά τη διάρκεια των πρόσφατων κρίσεων για να βοηθήσει την οικονομία.
Επιτόκια
Μετά τη μεγαλύτερη από την αναμενόμενη αύξηση των επιτοκίων κατά μισή μονάδα που αποφασίστηκε τον Ιούλιο, μια σημαντική μειοψηφία του 25μελούς διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, είναι πρόθυμη να εξετάσει ένα ακόμη άλμα 75 μονάδων βάσης στις 8 Σεπτεμβρίου με τον Αυστριακό Robert Holzmann, τον Ολλανδό Klaas Knot και τον Λετονο Martins Kazaks να θέτουν ως ελάχιστο όριο τις 50 μονάδες βάσης.
Κανένας από αυτούς τους αξιωματούχους δεν δήλωσε ότι θα πιέσει σθεναρά για μια μεγαλύτερη κίνηση, καθώς καθοριστικό ρόλο θα παίξουν τα δεδομένα και οι προβλέψεις που θα ανακοινωθούν τις επόμενες ημέρες. Ωστόσο, οι νέες προβλέψεις της ΕΚΤ που θα ανακοινωθούν τον επόμενο μήνα πιθανότατα θα αναθεωρηθούν σημαντικά προς τα πάνω και ενδέχεται να θέσουν τον πληθωρισμό το 2023 σε πάνω από 5%, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν την κατάσταση.
Ακόμη και ορισμένοι από τους πιο προσεκτικούς διαμορφωτές πολιτικής της ΕΚΤ, όπως ο Φινλανδός Olli Rehn και ο Γάλλος Francois Villeroy de Galhau, τονίζουν την ανάγκη για «σημαντική» δράση — γλώσσα που θεωρείται ότι σηματοδοτεί υποστήριξη για ένα ακόμη βήμα 50 μονάδων βάσης.
Η Schnabel, εν τω μεταξύ, είπε ότι ακόμη και αν χτυπήσει μια ύφεση, «έχουμε ουσιαστικά λίγες επιλογές από το να συνεχίσουμε την πορεία ομαλοποίησης». Ο επικεφαλής της Bundesbank, Joachim Nagel, δήλωσε ότι είναι «πολύ νωρίς για να σκεφτούμε» πότε πρέπει να σταματήσουν οι αυξήσεις επιτοκίων.
Τα «γεράκια» μπορεί να καταλήξουν να χρησιμοποιούν την προοπτική μιας αύξησης 75 μονάδων βάσης ως διαπραγματευτικό χαρτί σε άλλες συζητήσεις. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ιδέα μιας αύξησης των επιτοκίων κατά μισή μονάδα τον Ιούλιο, θεωρούνταν εξαιρετικά απίθανη μέχρι λίγες μέρες πριν από αυτή την απόφαση.
Πληθωρισμός
Υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία ότι ο κόσμος μπορεί σύντομα να αρχίσει να χάνει την εμπιστοσύνη του στην ικανότητα της ΕΚΤ να ελέγχει τις τιμές καταναλωτή.
Ο Rehn τόνισε τον κίνδυνο οι πληθωριστικές προσδοκίες να εξακολουθήσουν να αυξάνονται, ενώ ο Kazaks είπε ότι οι δευτερογενείς επιπτώσεις γίνονται «πιο διαφανείς και προφανείς». Η Schnabel προειδοποίησε ότι η πιθανότητα και το κόστος αυτού του σεναρίου είναι «άβολα υψηλό».
Ο κύριος μοχλός της πίεσης των τιμών - ο πόλεμος στην Ουκρανία και η επίδρασή του στο ενεργειακό κόστος - δεν πρόκειται να φύγει.
Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με μια «παρατεταμένη σύγκρουση» με τη Ρωσία, συνεπώς η μειωμένη προσφορά φυσικού αερίου και οι υψηλές τιμές ορυκτών καυσίμων θα είναι ένα «μακράς διάρκειας φαινόμενο», σύμφωνα με τον Rehn.
