Αυξημένες πιέσεις στο ευρωπαϊκό δημόσιο χρέος υποχρεώνουν την ΕΚΤ να κινητοποιηθεί για να «προστατέψει» το ευρωπαϊκό χρέος από τις συνέπειες της επικείμενης αύξησης των επιτοκίων της.
Οι πιέσεις στα ομόλογα έρχονται πλέον κατά... κύματα. Οι αποδόσεις στα ιταλικά και τα ελληνικά ομόλογα κινούνται λίγο κάτω και λίγο πάνω από το 4% αντίστοιχα, καθώς πλησιάζει η ημέρα που η ΕΚΤ θα κινηθεί και πάλι αυξητικά στο κόστος του χρήματος.
Για τα ελληνικά ομόλογα οι πιέσεις θα ήταν πολύ μεγαλύτερες αν η «αγορά» τους είχε μεγαλύτερο βάθος. Αλλά όπως είναι γνωστό, μετά την αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους που ξεκίνησε το 2012 με το PSI και PSI+ και ολοκληρώθηκε με την συμφωνία του Ιουνίου του 2018, η πλειονότητα του ελληνικού χρέους, σε ποσοστό που αγγίζει το 80%, είναι «προφυλαγμένη» με ένα σχετικά χαμηλό σταθερό κόστος εξυπηρέτησης μακροπρόθεσμα, στα χαρτοφυλάκια του ESM.
Παράλληλα το ετήσιο πρόγραμμα δανεισμού, παρά τις αυξημένες πιέσεις λόγω της πανδημίας και της κρίσης που έχει μεσολαβήσει, αντί να αυξηθεί έχει αφενός μειωθεί κατά 2 δισ. ευρώ για το 2022, με παράλληλη αύξηση του εσωτερικού δανεισμού μέσω εντόκων, αφετέρου διαθέτει ενα «μαξιλάρι» αρκετών δεκάδων δισ. ευρώ.
Η «σύνθεση» αυτή σε συνάρτηση με το γεγονός ότι όλες οι εκτιμήσεις για το τρέχον έτος συγκλίνουν σε μία πρόβλεψη αυξημένου ρυθμού ανάκαμψης της οικονομίας – που θα επιβραδυνθεί σημαντικά το 2023 – συμπιέζουν την δυναμική των πιέσεων σε αποδόσεις και spreads.
Το γεγονός αυτό καθιστά τα ελληνικά ομόλογα περίπου «γειτονικά» με τα ιταλικά παρά το γεγονός ότι τα ελληνικά παραμένουν non investment grade, ενώ αντίθετα τα ιταλικά διατηρούνται στην τελευταία διαβάθμιση investment grade.
H δοκιμασία του TPI
Μέχρι σήμερα η ΕΚΤ δεν έχει αναγκασθεί να ενεργοποιήσει το νέο εργαλείο παρέμβασης, το περιβόητο TPI, δια μέσω του οποίου έχει ανακοινώσει ότι θα κάνει τις «πράξεις» εκείνες που θα εμποδίσουν τον κατακερματισμό της ευρωπαϊκής αγοράς ομολόγων, όταν και εφόσον χρειασθεί.
Η επόμενη εβδομάδα είναι ένα κρίσιμο σημείο αναφοράς για το αν η ΕΚΤ θα χρειασθεί να παρέμβει με το TPI, καθώς η αύξηση των επιτοκίων ενδέχεται να ενισχύσει τα κύματα sell off στα ομόλογα του ευρωπαϊκού νότου και ειδικά στα ιταλικά και ισπανικά ομόλογα.
Μέχρι στιγμής η ΕΚΤ έχει αφήσει αδιευκρίνιστες κάποιες πλευρές της λειτουργίας του TPI έτσι ώστε να διατηρήσει ένα πλεονέκτημα έναντι των πιέσεων που μπορεί να εκδηλωθούν από τις αγορές.
Παρ' όλα αυτά, το γεγονός ότι η ενεργοποίηση του TPI προϋποθέτει μία σειρά δημοσιονομικές δεσμεύσεις για την χώρα στης οποίας τα ομόλογα θα παρέμβει υποστηρικτικά η ΕΚΤ, δημιουργεί δυσκολίες, καθώς για παράδειγμα η Ιταλία της οποίας τα ομόλογα βρίσκονται ήδη υπό πίεση, βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο και είναι μάλλον απίθανο να έχει συγκροτήσει κυβέρνηση που να μπορεί να δεσμευθεί μέχρι τις αρχές του Οκτώβρη...
Σε κάθε περίπτωση οι πιέσεις για τα ευρωπαϊκά ομόλογα το φθινόπωρο αυτό, θα βρεθούν στο κέντρο της προσοχής των αγορών, ιδιαίτερα αν η αμερικανική κεντρική τράπεζα η Fed, στις 21 Σεπτέμβρη αποφασίσει αύξηση επιτοκίων σε τέτοιο ύψος που να υπερβαίνει το αποτέλεσμα της αύξησης των επιτοκίων από την ΕΚΤ στις 8 Σεπτέμβρη.
