Μέτρα περαιτέρω θωράκισης της ενεργειακής ασφάλειας δρομολογεί η χώρα μας, εν μέσω του πανευρωπαϊκού συναγερμού που έχει προκαλέσει η ανακοίνωση της Gazprom για επʼ αόριστον διακοπή λειτουργίας του Nord Stream 1. Έτσι, καθώς η νέα αυτή εξέλιξη καθιστούν βάσιμα τα δυσοίωνα σενάρια για περαιτέρω μείωση ή ακόμη και παύση των ρωσικών εισαγωγών αερίου, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας επιδιώκει σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο να μπορεί να ενεργοποιηθεί η ελάττωση της κατανάλωσης ενέργειας από τις εγχώριες βιομηχανίες, ώστε να ενισχυθεί η επάρκεια τροφοδοσίας.
Για την προετοιμασία αυτού του νέου «αντίμετρου» για τον επερχόμενο χειμώνα, σύμφωνα με πληροφορίες του Insider.gr, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, συναντήθηκε την προηγούμενη Παρασκευή με τους Μ. Στασινόπουλο (επικεφαλής της Viohalco), Ε. Μυτιληναίο (πρόεδρο και CEO της Mytilineos, στην οποία ανήκει η Αλουμίνιον της Ελλάδος) και Παπαλεξόπουλο (πρόεδρο ΔΣ του Ομίλου ΤΙΤΑΝ).
«Ψαλίδι» έως το 15% της εγχώριας κατανάλωσης
Στο πλαίσιο της συνάντησης, ο κ. Σκρέκας ζήτησε από τους επικεφαλής των τριών Ομίλων να καταρτίσουν σχέδια για έκτακτη ελάττωση των αναγκών τους τόσο σε φυσικό αέριο, όσο και σε ηλεκτρική ενέργεια. Σχέδια τα οποία θα τεθούν σε εφαρμογή στην περίπτωση που υπάρξει ανάγκη να περικοπεί η εγχώρια ζήτηση, ώστε να απομακρυνθεί όσο το δυνατόν περισσότερο το ενδεχόμενο να χρειαστούν περικοπές κατανάλωσης από νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, στόχος είναι η περιστολή της κατανάλωσης των βιομηχανικών εγκαταστάσεων να ανέλθει μέχρι το 15% της εγχώριας ενεργειακής ζήτησης κατά τη χειμερινή περίοδο. Η επίτευξη ενός τέτοιου ποσοστού θα απομάκρυνε το ενδεχόμενο να χρειαστεί να επιστρατευθούν μειώσεις στη ζήτηση και από νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Παράλληλα, η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ ζήτησε η μείωση της κατανάλωσης στα εργοστάσια, αν χρειαστεί να ενεργοποιηθεί, να γίνει με τέτοιον τρόπο ώστε να μην θιγούν οι θέσεις εργασίας.
Αντίδραση της Ρωσίας σε ευρωπαϊκό πλαφόν στο αέριο
Η πρωτοβουλία της ελληνικής κυβέρνησης έρχεται σε μία συγκυρία όπου όλοι οι αναλυτές προεξοφλούν κλιμάκωση του ενεργειακού εκβιασμού από τη Ρωσία, στην περίπτωση που η Ε.Ε. προκρίνει τελικά την επιβολή πλαφόν στις τιμές εισαγωγής αερίου – ένα μέτρο που, όπως έχει γράψει το energypress, επεξεργάζονται οι Βρυξέλλες. Έτσι, δεν είναι τυχαίο ότι το νέο τεχνικό «πρόβλημα» στον Nord Stream 1, για την αποκατάσταση μάλιστα του οποίου δεν έχει δοθεί κανένα απολύτως χρονοδιάγραμμα, ήρθε λίγες μόλις ώρες μετά τις δηλώσεις της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, για την ανάγκη άμεσης αντιμετώπισης των προσπαθειών της Μόσχας να χειραγωγήσει την ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας.
«Πιστεύω ακράδαντα ότι έχει έρθει η ώρα για την επιβολή πλαφόν στο ρωσικό φυσικό αέριο που εισάγεται μέσω αγωγών στην Ευρώπη», επισήμανε τη προηγούμενη Παρασκευή η φον ντερ Λάιεν μιλώντας σε δημοσιογράφους στο περιθώριο του συνεδρίου των συντηρητικών Γερμανών βουλευτών στο Μούρναου. Για να «απαντήσει» λίγες αργότερα η Ρωσία με την επʼ αόριστον μετάθεση της επανέναρξης λειτουργίας του αγωγού, ο οποίος κανονικά θα ξεκινούσε εκ νέου το Σάββατο τις παραδόσεις καυσίμου στη «Γηραιά Ήπειρο».
Επομένως, πέρα από την επίδραση που θα έχει στις ενεργειακές τιμές, το «στίγμα» που θα δώσουν για τις προωθούμενες παρεμβάσεις οι Ευρωπαίοι υπουργοί Ενέργειας στην έκτακτη Σύνοδο τον επόμενη Παρασκευή, 9 Σεπτεμβρίου, πιθανόν θα δημιουργήσει νέα δεδομένα και για την επάρκεια τροφοδοσίας της Ε.Ε. με αέριο. Εξάλλου, ο Nord Stream 1 αποτελεί τη βασική «οδό» για τον ανεφοδιασμό των βορειοευρωπαϊκών κρατών με καύσιμο από τη Μόσχα, καθώς οι ροές μέσω Ουκρανίας είναι ήδη σημαντικά περιορισμένες.
Δύο εκδοχές του «κακού σεναρίου» για την Ελλάδα
Υπενθυμίζεται ότι λίγες ημέρες μετά την έκτακτη Σύνοδο των υπουργών Ενέργειας, και πιο συγκεκριμένα στις 14 Σεπτεμβρίου, θα ανακοινωθούν και επίσημα τα μέτρα που θα θέσει σε άμεση εφαρμογή η Κομισιόν, για την αποκλιμάκωση των τιμών των ενεργειακών προϊόντων. Στην περίπτωση που σε αυτά τα μέτρα περιλαμβάνεται και το πλαφόν στο αέριο, θεωρείται βέβαιο ότι η Ρωσία θα σκληρύνει έτι περαιτέρω τη στάση της, όπως έχει ήδη ξεκαθαρίσει ότι θα κάνει για το πετρέλαιο και την απόφαση των G7 για επιβολή ανώτατου ορίου στην τιμή του.
Η σκλήρυνση αυτή θα άγγιζε τη χώρα μας στην περίπτωση που «μεταφραστεί» σε επέκταση της μειωμένης τροφοδοσίας και στον ευρωπαϊκό Νότο. Υπενθυμίζεται ότι, παρά τις κατά καιρούς «βλάβες» στον Nord Stream 1, δεν έχει υπάρξει καμία επιπλοκή στη λειτουργία του αγωγού Turk Stream, από τον οποίο τροφοδοτείται και η Ελλάδα. Επομένως, μία εκδοχή του «κακού σεναρίου» θα ήταν να ξεκινήσουν να εμφανίζονται «τεχνικά προβλήματα» και στον Turk Stream.
Από την άλλη πλευρά, ακόμη κι αν η Ρωσία συνεχίσει να χρησιμοποιεί ως αποκλειστικό «όπλο» του ενεργειακού της εκβιασμού τον Nord Stream 1, αυτό δεν σημαίνει ότι η περαιτέρω μείωση των ροών προς τη «Γηραιά Ήπειρο» (με διακοπή της τροφοδοσίας των βόρειων κρατών), δεν θα επηρεάσει τη χώρα μας.
Αντίθετα, στο ενδεχόμενο που υπάρξει σημαντικός κίνδυνος έντονης έλλειψης αερίου, τότε είτε η ίδια η Κομισιόν είτε πέντε κράτη μέλη που έχουν κηρύξει κατάσταση επιφυλακής σε εθνικό επίπεδο, θα μπορούν να θέσουν σε εφαρμογή την υποχρεωτική μείωση της κατανάλωσης αερίου κατά 15% σε πανευρωπαϊκή κλίμακα. Υπενθυμίζεται ότι αυτή τη στιγμή η μείωση έχει εθελοντικό χαρακτήρα.
Αναλυτές της ενεργειακής αγοράς εκτιμούν μάλιστα πως αυτή η δεύτερη εκδοχή είναι πιο πιθανό να συμβεί, ενεργοποιώντας έτσι τη δεσμευτική μείωση της κατανάλωσης καυσίμου και στη χώρα μας. Αν και η Ελλάδα θα μπορεί να περιορίσει τον στόχο μείωσης (καθώς η εγχώρια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από το αέριο), σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ελαττώσει σε σημαντικό βαθμό τη ζήτησή της σε καύσιμο.
Έτσι, στόχος σε αυτή την περίπτωση είναι να επιστρατευθούν ως πρώτη «γραμμή άμυνας» οι εγχώριες βιομηχανίες, ώστε να προστατευθούν όσο το δυνατόν περισσότερο από το ενδεχόμενο περικοπών τα νοικοκυριά και οι μικρές επιχειρήσεις.
