Μία δύσκολη ισορροπία ανάμεσα στην προσπάθεια αντιμετώπισης της ακρίβειας στο «καλάθι του νοικοκυριού» και στην αγορά ενέργειας, αλλά και στη διασφάλιση του δημοσιονομικού στόχου για έλλειμμα το πολύ ως 1,7% του ΑΕΠ φέτος, καλείται να διατηρήσει η κυβέρνηση τις επόμενες μέρες: πλησιάζει το τέλος του μήνα και η ανάγκη λήψης των αποφάσεων για το αν θα υπάρξουν συμπληρωματικά μέτρα στήριξης. Πρώτη στη «λίστα» είναι μία νέα παρέμβαση στο πετρέλαιο κίνησης, με την πρόταση για ένα 3ο fuel pass να παραμένει στο τραπέζι, παρακολουθώντας βεβαίως, έως τότε, την ανάγκη παρέμβασης που θα «δείχνει» η πορεία των λιανικών τιμών των καυσίμων. Αναφορικά με τα περιθώρια στήριξης, οι δύο καθοριστικοί παράγοντες είναι ο τουρισμός και οι τιμές του φυσικού αερίου που (προς το παρόν) δίνουν θετικό σήμα.
Η πρώτη κίνηση στο πεδίο της ακρίβειας είναι η ψήφιση της τροπολογίας εντός της εβδομάδας για το καλάθι του νοικοκυριού το οποίο όπως προαναγγέλθηκε θα ανακοινωθεί στις 2 Νοεμβρίου. Οι αποφάσεις για νέα παρέμβαση στα καύσιμα θα πρέπει, αν ληφθούν, να τεθούν σε εφαρμογή από την 1η Νοεμβρίου.
Αρμόδια στελέχη εξηγούν ότι οι όποιες δημοσιονομικές κινήσεις θα πρέπει να είναι πολύ «μετρημένες» σε κόστος, αν προχωρήσουν. Και τούτο δεδομένων των περιορισμών που υπάρχουν στο δημοσιονομικό πεδίο (σ.σ. με το κλείσιμο του 2022 να είναι υψηλής σημασίας για την εικόνα της χώρας προς τα «έξω»), αλλά και της πολύ μεγάλης διεθνούς ασάφειας και για την πορεία των τιμών αλλά και για τη στάση της ΕΕ.
Πάντως το μέτρο της επιδότησης στο πετρέλαιο κίνησης είναι περιορισμένου κόστους: η επιδότηση επιβαρύνει τα κρατικά ταμεία με 30 - 40 εκατομμύρια ευρώ το μήνα.
Από την άλλη πλευρά, το θέμα της ακρίβειας προβληματίζει ευρύτερα σε πολιτικό επίπεδο όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς. Ειδικά μετά την κλιμάκωση των κινητοποιήσεων στις μεγάλες πρωτεύουσες της ΕΕ.
Ο «λογαριασμός» των περιθωρίων που δίνει αέριο και τουρισμός
Η υποχώρηση της διεθνούς τιμής του φυσικού αερίου στην αγορά της Ολλανδίας (TTF) στα 113 ευρώ η μεγαβατώρα την Παρασκευή, δίνει ελπίδες για σημαντικά μικρότερα «βάρη» από πλευράς επιδότησης των λογαριασμών ρεύματος τους επόμενους μήνες (το οποίο έχει υπολογιστεί στον Προϋπολογισμό σε 100 εκατομμύρια ευρώ το μήνα για φέτος). Άλλωστε, οι χρεώσεις στα τιμολόγια Νοεμβρίου που ανακοίνωσαν οι εταιρείες είναι σαφέστατα χαμηλότερες. Προοιωνίζοντας και μικρότερη ανάγκη για στήριξη (σ.σ ανάλογα και με τα έσοδα από το Ταμείο Μετάβασης και με το μείγμα ενέργειας), με τις επίσημες ανακοινώσεις να αναμένονται εντός της εβδομάδος.
Το δεύτερο πεδίο που μπορεί να δημιουργήσει δημοσιονομικό χώρο είναι αυτό του τουρισμού. Όπως εξηγούν στελέχη του οικονομικού επιτελείου η κατάσταση είναι αισιόδοξη μεν αλλά αναμένονται και άλλα στοιχεία. Μετά τα καλά νέα μεγάλης ανόδου τζίρου από τις εταιρείες του κλάδου που τηρούν διπλογραφικά βιβλία αναμένονται στο τέλος του μήνα και οι δηλώσεις όσων τηρούν απλογραφικά βιβλία για να υπάρχει καλύτερη εικόνα. Μία εικόνα που θα ερμηνεύσει τις μετρήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος που δείχνουν πώς η επιστροφή του τουρισμού στα επίπεδα του 2019 συνεχίστηκε και τον Αύγουστο, αλλά ο στόχος του 100% δεν ξεπεράστηκε σε όρους εισπράξεων τον Αύγουστο, όπως συνέβη τον Ιούλιο.
Το διεθνές πλαίσιο και οι κανόνες για το χρέος
Ο μεγαλύτερος άγνωστος «Χ» είναι το πώς θα εξελιχθεί το επόμενο δίμηνο από πλευράς διεθνών τιμών ενέργειας. η μεταβλητότητα των οποίων ήταν πολύ ισχυρή τους προηγούμενους μήνες με αποτέλεσμα οι όποιες προβολές να έχουν μεγάλη πιθανότητα αστοχίας, εξηγούν αρμόδιες πηγές. Όσον αφορά στα οφέλη από την πρώτη πολιτική συμφωνία σε επίπεδο ηγετών της ΕΕ για το ενεργειακό πακέτο, επισημαίνουν ότι πρέπει να φανεί στο τέλος της διαδρομής και μετά την τεχνική συμφωνία σε επίπεδο υπουργών Ενέργειας πόσο όφελος θα υπάρχει. Με την Ελλάδα για το 2023 προς το παρόν να εκτιμά στα 12,9 δισ. ευρώ τις ανάγκες για μέτρα στήριξης του πακέτου για το ρεύμα-αέριο.
Η ανάγκη για μεγάλη προσοχή στα μέτρα στήριξης που επαναλαμβάνουν διαρκώς στην κυβέρνηση ερμηνεύεται και μέσα από το περιεχόμενο της έκθεσης του οίκου Standard & Poor's την προηγούμενη Παρασκευή (Διατηρεί την Ελλάδα στο «BB+» με σταθερό outlook η Standard & Poor's - Οι εκτιμήσεις για οικονομία, τράπεζες, χρέος, εξηγούν αρμόδιες πηγές. Και τούτο αφού επαναβεβαιώνει την πολύ στενή εποπτεία της χώρας από τις αγορές αναφορικά με τις δημοσιονομικές της επιδόσεις.
Ένα ακόμη «μέτωπο» αναδεικνύεται μέσα από δημοσίευμα της Handelsblatt για την υπό διαπραγμάτευση/κατάρτιση πρόταση της Κομισιόν για τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες: δείχνει τη στάση της Γερμανίας αναφορικά με τη διατήρηση μικρών περιθωρίων ευελιξίας για κράτη με υψηλό χρέος.
Υπό το παραπάνω πρίσμα, το κλείσιμο του 2022 γίνεται πάρα πολύ σημαντικό, εξηγούν αρμόδιες πήγες. Και τούτο γιατί τα τελικά στοιχεία που θα ανακοινωθούν σταδιακά έως την Άνοιξη του 2023 θα είναι το κριτήριο για την αξιολόγηση της χώρας από τους θεσμούς, τους οίκους και τις αγορές. Έτσι, επισημαίνουν, προκαλούνται ακόμη πιο έντονα διλήμματα για το πως θα γίνει η διαχείριση των – όποιων – περιθωρίων για μέτρα στήριξης και για ελαφρύνσεις, με σημαντικό παράγοντα πλέον και τον χρόνο διενέργειας των εκλογών.
